Czy gmina może umorzyć opłaty za odbiór śmieci mieszkańcom pomagającym uchodźcom?

Do problemu odniosła się RIO w Kielcach (WI.54.22.2022) odpowiadając na dwa pytania:

1. Czy przy rozpatrywaniu wniosku o umorzenie zaległości z tytułu opłat komunalnych, zasadnym będzie uznanie jako „ważnego interesu podatnika” oferowanie obywatelom Ukrainy noclegu i wyżywienia, bez analizy sytuacji finansowej składającego wniosek?
2. Jeśli nie, to czy obywateli Ukrainy należy traktować jako osoby pozostające z wnioskodawcą i jego rodziną we wspólnym gospodarstwie domowym?

Kto w zakresie opłat za śmieci ma uprawnienia organów podatkowych?

Rozstrzyga o tym art. 6q ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 888 ze zm.) Na tej podstawie w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Jakie są przesłanki umorzenia opłat za śmieci?

Wynika to z art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.), dalej o.p. Na tej podstawie organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach:

1. uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub
2. interesem publicznym,

może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe.

Czy gmina może umorzyć opłaty za odbiór śmieci mieszkańcom pomagającym uchodźcom?

Z analizowanego pisma RIO wynika, że organ podatkowy może w części umorzyć zaległą opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicielom nieruchomości zamieszkałych, którzy udzielili pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, w szczególności kobietom z dziećmi.

Podstawą do zastosowania zwolnienia może być art. 67a § 1 pkt 3 o.p., przy uwzględnieniu ważnego interesu publicznego, rozumianego jako respektowanie wartości wspólnych dla danej społeczności lokalnej, takich jak: sprawiedliwość oraz bezpieczeństwo. Nie może budzić wątpliwości, iż dobro rodziny, a w szczególności dobro dzieci, leży w interesie publicznym, rozumianej jako wartości ogólnospołeczne, do których odsyła przesłanka interesu publicznego

Jak wygląda ocena, czy zachodzi przesłanka ważnego interesu?

Ocena, czy przesłanki umorzenia istnieją w konkretnej sprawie, może być dokonana po wszechstronnym i wnikliwym rozważeniu całokształtu materiału dowodowego (art. 191 o.p.), a poprzedzać ją powinno wyczerpujące zebranie całego materiału dowodowego (art. 187 § 1 o.p.) oraz dokładne wyjaśnienie okoliczności faktycznych (art. 122 o.p.). Ocena ta musi odnosić się do aktualnej sytuacji wnioskodawcy, tj. sytuacji istniejącej w dniu wydania decyzji.

Mając jednakże na względzie:

1. zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art. 121 § 1 o.p.),
2. zasadę szybkości i prostoty postępowania podatkowego (art. 125 § 1 o.p.) oraz
3. niezwłoczność załatwiania spraw, które mogą być rozpatrzone na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie (art. 139 § 2 o.p.),

możliwym jest w przedmiotowej sprawie wydanie decyzji umorzeniowych bez analizy sytuacji finansowej składającego wniosek.