Które usługi trzeba rejestrować na kasie fiskalnej w ośrodku pomocy społecznej

Zdaniem sądów administracyjnych, usługi w zakresie pomocy społecznej, świadczone na podstawie decyzji administracyjnych, nie podlegają obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących. Odmienne stanowisko w tej kwestii reprezentują najczęściej organy podatkowe.

Sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (względnie prowadzących taką działalność, lecz działającymi „prywatnie”) oraz rolników ryczałtowych podlega ewidencjonowaniu przy użyciu kas rejestrujących (art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT). Istnieje jednak szereg zwolnień z tego obowiązku. Określa je rozporządzenie Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Przepisy te nie przewidują zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania usług pomocy społecznej.

Polecamy: VAT w samorządach

Stanowisko reprezentowane przez sądy administracyjne

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że art. 15 ust. 6 ustawy o VAT ma zastosowanie przy świadczeniu usług w zakresie pomocy społecznej przez wyznaczone jednostki (np. ośrodki pomocy społecznej) na podstawie decyzji administracyjnych.

Przykładowe wyroki sądów potwierdzające zastosowanie art. 15 ust. 6 do usług pomocy społecznej:

• wyrok WSA w Krakowie z 6 czerwca 2013 r. (sygn. akt I SA/Kr 462/13)

• wyrok NSA z 2 września 2014 r. (sygn. akt I FSK 1263/13)

• wyrok WSA w Gliwicach z 12 lutego 2015 r. (sygn. akt III SA/Gl 1457/14)

• wyrok WSA w Warszawie z 13 października 2015 r. (sygn. akt III SA/Wa 3650/14).

Przyjęcie stanowiska reprezentowanego przez sądy administracyjne oznacza zatem, że świadczenie przez DPS usług pomocy społecznej na podstawie decyzji administracyjnej nie podlega opodatkowaniu VAT. Świadczenie tych usług nie musi być więc też ewidencjonowane za pomocą kas rejestrujących.

Z ORZECZNICTWA

Prawdziwe jest twierdzenie strony skarżącej, że w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Oznacza to, że dom pomocy społecznej nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, czego konsekwencją jest brak obowiązku prowadzenia przez niego ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Wyrok WSA w Warszawie z 13 października 2015 r., sygn. III SA/Wa 3650/14

Polecamy: Rachunkowość Budżetowa

Polecamy: Poradnik Rachunkowości Budżetowej

Stanowisko organów podatkowych

Stanowisko reprezentowane przez sądy podziela jednak tylko część organów podatkowych (zob. np. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 sierpnia 2013 r., sygn. IPPP2/443-435/13-4/AO). Większość organów skarbowych uznaje natomiast, że w zakresie, o którym mowa, przepisy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie znajdują zastosowania.

Przykładowe interpretacje organów podatkowych o niestosowaniu art. 15 ust. 6 do usług pomocy społecznej:

• interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 lipca 2014 r. (sygn. ITPP1/443-439/14/AP)

• interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 lipca 2014 r. (sygn. IPPP2/443-369/14-6/AO).

Zdaniem fiskusa usługi w zakresie pomocy społecznej – również te świadczone na podstawie decyzji administracyjnych – podlegają opodatkowaniu VAT (z tym że są z niego zwolnione). Podlegają więc także obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących.

Przyjęcie stanowiska reprezentowanego przez większość organów podatkowych oznacza, że w sytuacji opisanej w pytaniu DPS ma obowiązek ewidencjonować otrzymywane wpłaty na poczet świadczonych (na podstawie decyzji administracyjnych) usług pomocy społecznej. Należy wówczas te wpłaty rejestrować w dacie ich otrzymywania – zgodnie z § 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.

Na marginesie można wspomnieć, że od dnia przejścia na scentralizowany model rozliczeń VAT obowiązki te będą spoczywać na macierzystej dla DPS jednostce samorządu terytorialnego.

Ewidencjonując te wpłaty, DPS nie musi wystawiać żadnych dodatkowych dokumentów. Dotyczy to w szczególności wpłat gotówkowych. Istnieje bowiem zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obejmujące świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Chodzi więc tylko o wykazanie wpływów na rachunku bankowym podatnika lub na rachunku podatnika w SKOK, której jednostka jest członkiem. Dodatkowo, z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę musi jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła wpłata (§ 2 ust. 1 w zw. z poz. 38 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania).

Oznacza to, że nawet w przypadku przyjęcia stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe, wpłaty otrzymywane na rachunek bankowy najczęściej (czyli pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów wynika, jakiej konkretnie czynności dana wpłata dotyczyła) nie muszą być ewidencjonowane przez ośrodki pomocy społecznej.

Z opublikowanego we wrześniu 2016 r. projektu nowego rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania wynika, że od 1 stycznia 2017 r. ma obowiązywać nowy warunek opisywanego zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania. Mianowicie, podatnik musi upoważnić bank lub SKOK, prowadzące rachunek, do przekazywania organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej informacji o wszystkich transakcjach dokonywanych na tym rachunku.

TOMASZ KRYWAN, prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków

PODSTAWY PRAWNE

• art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

• § 2 ust. 1 w zw. z poz. 38 załącznika oraz § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1215)

• projekt z 21 września 2016 r. rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących