Świadczenia kompensacyjne i pomostówki nauczycieli w pytaniach i odpowiedziach

Kiedy nauczyciele mogą wcześniej dostać emeryturę

W zależności od daty urodzenia, stażu oraz miejsca pracy nauczyciele mogą zakończyć pracę na podstawie Karty nauczyciela lub ubiegać się o świadczenie kompensacyjne lub pomostówkę

Czy pracujący z trudną młodzieżą zyska pomostówkę

Absolwent resocjalizacji w 1998 roku rozpoczął pracę w zakładzie poprawczym jako wychowawca. Czy jeśli spełni wszystkie wymagania stażowe, to będzie mieć prawo do emerytury pomostowej?

TAK

Prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej ma osoba, która łącznie spełni wszystkie warunki określone przez ustawodawcę. A to oznacza, że ubiegający się o emeryturę pomostową musiał się urodzić po 31 grudnia 1948 r., a pracę w szczególnych warunkach rozpoczął przed 1 stycznia 1999 r. Dodatkowo składając wniosek do ZUS, musi posiadać świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, które potwierdzą, że zainteresowany ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz rozwiązać stosunek pracy. Równocześnie taka osoba musi mieć ukończone w przypadku kobiet co najmniej 55 lat i co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn i równocześnie legitymować się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Jednocześnie ustawodawca wskazał, że osoba ubiegająca się o pomostówkę musi po 31 grudnia 2008 r. wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W przypadku nauczycieli możliwość skorzystania z takiego rozwiązania mają wyłącznie osoby wykonujące prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych m.in. w schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych. Aby nie było już żadnych wątpliwości, doprecyzowano, że z takiego rozwiązania korzystają wyłącznie nauczyciele, wychowawcy oraz pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w placówkach, w których przebywają nieletni skierowani przez sąd rodzinny wskutek zastosowania wobec nich środka wychowawczego, poprawczego lub środka tymczasowego (w postaci umieszczenia w schronisku dla nieletnich).

Podstawa prawna

Art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.).

Zobacz również: Całkowita i częściowa niezdolność do pracy

Czy mogę przejść na wcześniejszą emeryturę

Absolwentka liceum rozpoczęła pracę w szkole bezpośrednio po maturze. Już pracując, ukończyła studia pedagogiczne z bardzo dobrym wynikiem. Po kilku latach pracy zrobiła doktorat, ale nie zrezygnowała z pracy z młodzieżą. Powodem zostania w szkole była możliwość przejścia na nauczycielską emeryturę. Czy zachowała prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, chociaż inne grupy zawodowe straciły taki przywilej?

TAK

Część nauczycieli zachowała prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. A to za sprawą tego, że osoby te wykonują pracę zaliczaną do pracy w szczególnym charakterze. Z możliwości przejścia na emeryturę bez względu na wiek mogą jednak skorzystać tylko osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r., pod warunkiem że do 31 grudnia 2008 r. udowodniły co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć. Prawo do wcześniejszego zakończenia pracy mają także ci nauczyciele, którzy do końca 2008 roku udowodnili 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat pracy w szkolnictwie specjalnym co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć (w przypadku nauczycieli klas, szkół, placówek i zakładów specjalnych).

Osoby z tej grupy wiekowej, aby nabyć prawo do emerytury na podstawie Karty nauczyciela, muszą również rozwiązać stosunek pracy nauczycielskiej (choć nie musiały tego uczynić do 31 grudnia 2008 r.). Ci nauczyciele, którzy przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, mają obowiązek złożenia wniosku do ZUS o przekazaniu oszczędności z OFE do budżetu.

Podstawa prawna

Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).

Czy każda opieka uprawnia do pomostówki

W 1997 roku nauczyciel wychowania fizycznego stracił pracę. Po kilku miesiącach poszukiwań zatrudnił się jako kierowca autobusu miejskiego. Kiedy ponownie znalazł się na bezrobociu, znalazł zatrudnienie w bursie jako wychowawca. Czy będzie mógł doliczyć ten okres pracy do wcześniej wykonywanej pracy w szczególnym charakterze?

NIE

Ustawodawca umożliwił sumowanie okresów pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Przy ustalaniu co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dodaje się okresy pracy przed 1 stycznia 2009 r., jako okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu dotychczasowych przepisów, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Mogą być doliczane te przebyte zarówno przed 1 stycznia 2009 r., jak i po 31 grudnia 2008 r. okresy pracy wymienionej w nowych wykazach prac, stanowiących załączniki do ustawy o emerytury pomostowej. Ale w tym konkretnym przypadku nie jest możliwe sumowanie okresu pracy kierowcy autobusu miejskiego oraz pracy wychowawcy zatrudnionego w bursie. Powodem takiej sytuacji jest to, że ten ostatni okres pracy nie będzie uznany jako praca w szczególnych warunkach. Bursa jest zakładem opiekuńczym dla młodzieży uczącej się poza miejscem zamieszkania, prowadzonym przez powiat i działającym na podstawie ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.). Opiekę w bursie sprawują nauczyciele i wychowawcy, których prawa i obowiązki wynikają z ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.). Jednak przepisy ustawy o emeryturach pomostowych nie obejmują tej grupy zawodowej. Tym samym chociaż praca kierowcy autobusu miejskiego uprawnia do skorzystania z pomostówki, to już praca w bursie pozbawia prawa do takiego świadczenia. Jedynym rozwiązaniem jest dopracowanie brakującego stażu, wykonując pracę uwzględnioną w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych.

Podstawa prawna

Art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.).

Polecamy serwis: ZUS

Czy wychowawca będzie musiał pracować dłużej

Nauczyciel pracujący w szkole podstawowej w przyszłym roku kończy 56 lat. W czasie przeglądania świadectw pracy w domowym archiwum ustalił, że jego łączny okres składkowy i nieskładkowy wynosi 32 lata. Natomiast jego staż pracy jako nauczyciela to 21 lat. Czy spełni warunki uprawniające go do wcześniejszego zakończenia pracy?

TAK

Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielowi, który łącznie spełnił wszystkie warunki określone w ustawie. Ubiegający się o prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej musi więc udowodnić, że posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej. Zainteresowany musi także przedstawić świadectwa pracy, że był zatrudniony w szkołach, przedszkolach lub placówkach w wymiarze co najmniej 1 obowiązkowego wymiaru zajęć. Obowiązkowo musi także się zwolnić z pracy. W przyszłym roku prawo do skorzystania ze świadczenia kompensacyjnego będzie mieć mężczyzna, który ukończył 56 lat. Nauczyciel ubiegający się o takie świadczenie musi spełnić te wszystkie warunki najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy z placówką. Przy czym system świadczeń kompensacyjnych został tak skonstruowany, że uprawnienia do świadczenia emerytalnego można uzyskać wyłącznie do końca grudnia 2032 roku. Nauczyciele, którzy do 31 grudnia 2032 roku nie ukończą 59 lat dla kobiet i 64 lat dla mężczyzn, nie będą mogli nabyć prawa do świadczenia kompensacyjnego. Uzyskają oni prawo do emerytury powszechnej po ukończeniu 67 lat.

Podstawa prawna

Art. 4 ustawy z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. nr 97, poz. 800 ze zm.).

Czy każdy okres pracy zostanie uwzględniony

Nauczycielka muzyki miała liczne przerwy w pracy, bowiem często chorowała. Dopiero niedawno udało się jej znaleźć pracę w przedszkolu na jedną trzecią etatu. Czy ten okres pracy zostanie jej uwzględniony przy ustalaniu prawa do świadczenia kompensacyjnego przy ustalaniu stażu pracy przy tablicy?

NIE

Warunkiem nabycia prawa do świadczenia kompensacyjnego jest posiadanie co najmniej 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Przy ustalaniu tego stażu nie jest więc możliwe uwzględnienie okresów pracy nauczycielskiej wykonywanej np. w 1/3 czy 1/4 obowiązkowego wymiaru zajęć. Okresy takie mogą być natomiast uwzględnione przy ustalaniu 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, o ile miały miejsce po 14 listopada 1991 r. Przy ustalaniu stażu wymaganego do przyznania takiej wcześniejszej emerytury nie uwzględnia się okresów czasowej niezdolności do pracy. Wliczeniu nie podlegają więc okresy niezdolności do pracy, za które zostało wypłacone nauczycielowi wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne. Tak samo zostanie potraktowany urlop dla poratowania zdrowia, szkoleniowy i na dalsze kształcenie się. Nie zwiększy stażu także pozostawanie w stanie nieczynnym. Przy ustalaniu 20-letniego stażu pracy nauczycielskiej nie uwzględnia się urlopu wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego. ©?

Podstawa prawna

Art. 4 ustawy z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. nr 97, poz. 800 ze zm.).

Bożena Wiktorowska

bozena.wiktorowska@infor.pl

Polecamy w INFORRB

Czy od nagrody jubileuszowej wypłaconej przed upływem 5 lat należy odprowadzić składki ZUS

Czy opodatkować dofinansowanie do studiów i kursów kwalifikacyjnych nauczycieli

Czy nauczyciel uprawniony do urlopu dla poratowania zdrowia ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego