REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadpłaty należności podatkowych na koncie zmarłego podatnika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Nadpłaty należności podatkowych na koncie zmarłego podatnika./ fot. Shutterstock
Nadpłaty należności podatkowych na koncie zmarłego podatnika./ fot. Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Praktyka funkcjonowania gminnych organów podatkowych wskazuje, że mimo ustania relacji prawnopodatkowej z powodu zgonu podatnika, realizowane są dalsze wpłaty należności podatkowych w jego imieniu. Istnieją również nadpłaty na koncie zmarłego, powstałe za jego życia, które organ podatkowy winien zwrócić w stosownym czasie. Jak zatem powinien postąpić w tym zakresie organ podatkowy, by zachować regulacje obowiązującego prawa, a jednocześnie rozliczyć występujące nadpłaty?

Stosunek prawnopodatkowy jest dwustronną relacją prawną łączącą podmiot uprawniony z tytułu podatku (opłaty) tj. organ administracji publicznej posiadający status organu podatkowego oraz podmiot obowiązany z tytułu podatku np. podatnika. Taki model uzasadniany jest istotą podatku jako daniny publicznej, tylko bowiem w takim przypadku dojść może do świadczenia podatnika na rzecz podmiotu uprawnionego z tytułu podatku bądź opłaty. Istnieć zatem winna zindywidualizowana strona podmiotowa stosunku prawnopodatkowego oraz przedmiot tej relacji prawnej, by powstało w stosownym czasie zobowiązanie podatkowe należne od podatnika (zobowiązanego w opłacie).

REKLAMA

REKLAMA

Tym samym wskutek śmierci zobowiązanego ustaje z mocy prawa stosunek prawnopodatkowy, a odpowiedzialność tytułem powstałych już zobowiązań podatkowych przejmują w odpowiednim trybie procesowym następcy prawni osoby zmarłej (spadkobiercy).

Prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego nie należą do spadku, tym samym ich sukcesja jest możliwa jedynie na podstawie i w granicach przepisów Ordynacji podatkowej. Przepis art. 97 tejże ustawy wskazuje, że spadkobiercy podatnika, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Ordynacja stanowi, że do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku (por. Księga czwarta Tytuł V Kodeksu cywilnego) oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (por. Księga czwarta Tytuł VII Kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność tę przed działem spadku określa się jako solidarną, a po dziale spadku - jako odnoszącą się do wysokości udziału spadkobierców w spadku (por. uchwała NSA z dnia 23 maja 2016 r. w sprawie II FPS 6/15).

Zobacz: Finanse publiczne

REKLAMA

Ustawodawca wskazał w treści przepisów Ordynacji podatkowej, że organ podatkowy orzeka w drodze decyzji indywidualnej o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających ze złożonych uprzednio deklaracji podatkowych (por. art. 100 Ordynacji podatkowej). Organ podatkowy, w toku prowadzonego wobec spadkobierców postępowania podatkowego, ustala stan faktyczny sprawy, w tym przede wszystkim definiuje znane organowi w chwili zgonu podatnika należności publicznoprawne zmarłego, o których mowa w art. 98 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej (zakres przedmiotowy). Dodatkowo organ określa krąg spadkobierców odpowiedzialnych za te należności (zakres podmiotowy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Decyzyjny tryb rozstrzygnięcia w przedmiocie uprawnień poszczególnych spadkobierców inicjuje zatem możliwość zwrotu nadpłat należności podatkowych powstałych wobec spadkodawcy wraz z należnymi odsetkami. Nadpłaty, a także oprocentowanie z tego tytułu zwracane są poszczególnym spadkobiercom proporcjonalnie do ich udziału spadkowego określonego w prawomocnym postanowieniu sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowanym akcie poświadczenia dziedziczenia złożonym w organie podatkowym (por. art. 105 Ordynacji).

Zauważyć warto, że realizacja na rzecz spadkobierców określonych uprawnień bądź obowiązków podatkowych spadkodawcy dotyczyć może jedynie tych, które powstały za życia spadkodawcy. Tym samym zasadnym jest rozróżnić postępowanie dotyczące zakresu odpowiedzialności i uprawnień spadkobierców od przypadających im bezpośrednio obowiązków podatkowych, jako współwłaścicielom – od chwili otwarcia spadku, a zatem od śmierci spadkodawcy – aktywów tworzących masę spadkową (w tym np. nieruchomości wchodzących w jej skład). W tym drugim bowiem przypadku nic nie stoi na przeszkodzie podjęciu przez organ podatkowy działań dotyczących wyjaśnienia i ustalenia wobec spadkobierców ich podatkowego statusu podatnika, zobowiązanego, wobec którego zaistniał obowiązek podatkowy i zaktualizowały się przesłanki wymiaru i poboru odpowiednich należności podatkowych.

Paweł Kaźmierczak

doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zagadnieniach opodatkowania jest podatkiem od towarów i usług oraz procedury podatkowej

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Zapisz się na newsletter
Jak dysponowane są finanse publiczne? Bądź na czasie z najnowszymi przepisami, najlepszymi praktykami oraz wskazówkami dotyczącymi księgowości budżetowej – zapisz się na newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uchwała w sprawie podatku od nieruchomości na 2026 rok. RIO przypomina o zmianach

W związku z pismem z Ministerstwa Finansów dotyczącym weryfikacji gminnych uchwał podatkowych Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przypomina o konieczności analizy podejmowanych na 2026 rok uchwał w sprawie stawek podatku od nieruchomości oraz zwolnień w podatku od nieruchomości. Ma to związek z nową definicją budowli.

Dodatek specjalny dla pracowników samorządowych [Wyjaśnienia RIO]

Dodatek specjalny może zostać przyznany pracownikowi wyłącznie na czas nie dłuższy niż istnieją okoliczności uzasadniających jego wypłatę – wynika z wyjaśnień Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku. Jeśli podstawa wypłaty ustała w trakcie miesiąca należy proporcjonalnie zmniejszyć wysokość dodatku.

10 listopada 2025 r. dniem wolnym od pracy w wielu urzędach w Polsce

W tym roku Wszystkich Świętych wypada w sobotę. Pracownicy odbiorą sobie zatem dzień wolny w innym terminie. Dla służby cywilnej będzie to 10 listopada 2025 r. Podobną decyzję podjęło też wiele innych urzędów w kraju.

Odpowiedzialność karna, cywilna i karnoskarbowa księgowego – jak się zabezpieczyć?

Zawód księgowego od dawna przestał być jedynie „techniczną obsługą faktur”. Współczesny księgowy pełni rolę doradcy, kontrolera i pośrednio strażnika bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa. Ta odpowiedzialność pociąga jednak za sobą również ryzyko prawne.

REKLAMA

Ministerstwo Finansów: Podatek od ekwiwalentu dla strażaków OSP. I zwolnienie z tego podatku

Wolne od podatku PIT są przychody członków Ochotniczych Straży Pożarnych, uzyskane z tytułu uczestnictwa w szkoleniach, ćwiczeniach i działaniach ratowniczych – wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów i Gospodarki. Opodatkowaniu podlega natomiast ekwiwalent wypłacany za realizację innych zadań wynikających z ustawy o OSP.

Kawa z INFORLEX. KSeF w JST i jednostkach podległych - prawda i mity

KSeF w JST i jednostkach podległych - prawda i mity – zapraszamy na bezpłatne spotkanie online z cyklu Kawa z INFORLEX.

Polskie firmy w obliczu JPK_ST obowiązującego od 1 stycznia 2026 r.

W dobie rosnących kosztów prowadzenia działalności i przyspieszającej cyfryzacji rozliczeń podatkowych, coraz więcej przedsiębiorców szuka oszczędności i spokoju operacyjnego. Od 1 stycznia 2026 r. wchodzi w życie nowy obowiązek: JPK_KR_ST – elektroniczna ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dla podatników CIT (księgi handlowe) oraz ewidencja przychodów (EWP) dla Podatników PIT na PKPiR. To prawdziwa zmiana systemowa, ponieważ po raz pierwszy fiskus zyska wgląd w pełną strukturę majątku firm w formie ujednoliconego pliku JPK.

Nawet 3 mln zł na opiekę wytchnieniową. Nabór wniosków [pieniądze dla gmin]

Trwa nabór wniosków w programie „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2026. Maksymalna kwota dofinansowania dla jednej gminy lub powiatu nie może przekroczyć 3 mln zł.

REKLAMA

Finansowanie zadań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną [Pismo KRRIO]

Czy przepisy dopuszczają sfinansowanie z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe tegorocznych zadań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną? Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych odniosła się do istniejących wątpliwości w tym zakresie.

Będą dodatki dla asystentów rodziny. Do 2400 zł w 2025 roku

Rząd będzie kontynuował dofinansowanie asystentów rodziny. 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia rządowego programu wspierania rodziny „Asystent rodziny w 2025 r.”, przedłożoną przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

REKLAMA