Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dochodzenie kar umownych przez samorządy

Dariusz Jagiełło
inforCMS
Każda jednostka samorządowa musi liczyć się z tym, że nie wszyscy wykonawcy prawidłowo wywiązują się z zawartych umów. Niekiedy nawet uzyskanie należnego świadczenia na podstawie umowy jest możliwe dopiero po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu. Dlatego przy konstruowaniu umowy warto pamiętać o bardzo użytecznym narzędziu dyscyplinowania nierzetelnego wykonawcy, jakim jest kara umowna.

Ustawa Prawo zamówień publicznych nie reguluje spraw odnoszących się do wykonywania umowy ani dochodzenia roszczeń z tytułu zawartych umów o zamówienie publiczne. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, strony umowy mogą zastrzec kary umowne na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania. Nie precyzują one jednak, jakiego rodzaju nienależyte wykonanie zobowiązania stanowić może przesłankę żądania kary umownej. W związku z tym uznać należy, iż może ona mieć zastosowanie w każdym przypadku, jeżeli tylko zobowiązanie zostanie wykonane w sposób nie w pełni odpowiadający warunkom umowy. Wysokość kar umownych kształtowana jest wolną wolą stron i jest tylko od nich zależna.

Dostawa po terminie

Jeżeli dostawa została zrealizowana po terminie określonym w umowie, to obowiązkiem kierownika jednostki sektora finansów publicznych będzie domaganie się od dostawcy kary umownej - orzekła Główna Komisja Orzekającej (sygn. akt DF/GKO-4900-57/61/RN-20/07 /2356). W związku z powyższym kierownik zamawiającego ma obowiązek, a nie tylko możliwość dochodzenia od dostawcy kar za nienależyte wywiązanie się z umowy. Kary umowne mają charakter sankcji za nienależyte wykonanie zobowiązania spowodowane niedochowaniem przez wykonawcę należytej staranności, i pełnią funkcję odszkodowawczą. Lecz jest to również pewnego rodzaju gwarancja dla jednostek samorządowych w wypadku podjęcia współpracy z nierzetelnym wykonawcom. Karę taką można porównać z odsetkami za opóźnienie w zapłacie, które to wierzyciel zgodnie z treścią powyższego orzeczenia musi naliczyć bez względu na przyczynę opóźnienia. W związku z tym zastosowanie ma wyłącznie zwłoka w realizacji dostawy.

Kontrola oferentów

Jednostki samorządowe mają obowiązek wydatkowania środków finansowych zgodnie z procedurami przetargowymi oraz ustawą o finansach publicznych. W toku postępowania mają możliwość kontrolowania, czy oferenci wykazali należytą staranność w wykonywaniu wcześniej uzyskanych zamówień publicznych. Niewątpliwie może dojść do naliczenia wykonawcom przez zamawiających kar umownych, o ile takie zostały zastrzeżone. Jednakże, mając na uwadze charakter kar umownych, należy przyjąć, że naliczenie takiej kary, a nawet jej zaakceptowanie i zapłacenie przez wykonawcę, nie dowodzi jeszcze, że wykonawca wykonał zobowiązanie z nienależytą starannością. Sam fakt zapłacenia przez wykonawcę kary na podstawie umowy zawartej na skutek zamówienia publicznego nie przesądza o wykonaniu takiego zamówienia z nienależytą starannością, zatem nie może stanowić podstawy do wykluczenia takiego wykonawcy z postępowania o udzielenie kolejnego zamówienia publicznego. Obciążenie wykonawcy karami umownymi spowoduje natomiast ujemną konsekwencję dla wykonawcy, gdyż zamawiający nie będzie mógł wystawić pozytywnych referencji za wykonanie dostawy, co może doprowadzić do sytuacji, w której nierzetelnemu wykonawcy w kolejnych procedurach przetargowych zabraknąć może pozytywnych referencji, by spełnić warunki udziału w postępowaniu, jeżeli takie zostaną opisane przez zamawiającego.

 

Kary umowne

Zamawiający powinni skorzystać z bardzo skutecznego narzędzia, jakim jest wprowadzenie do przyszłej umowy zapisów dotyczących kar umownych. Chodzi tu o możliwość złagodzenia szkody poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej, wynikającej z kary umownej. Dzięki wprowadzeniu zapisu o karze umownej niewykonanie dostawy w terminie w niej określonym jest niejednokrotnie jedyną możliwością rekompensaty wynikłego opóźnienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zastrzeżona kwota kary umownej obowiązuje zawsze, bez względu na rzeczywistą wartość poniesionej szkody. Dzięki temu wysokości szkody nie trzeba udowadniać w ewentualnym procesie sądowym, co stanowi istotne ułatwienie procesowe dla jednostek samorządowych. Ponadto kara umowna nie będzie zmniejszona, nawet jeżeli szkoda okaże się być nie tak znaczna, jak przewidywano przy konstruowaniu umowy (o ile kara nie jest rażąco wygórowana). Ponadto jednostki samorządowe mają pewność, iż wysokość kary umownej pozostanie zawsze na tym samym poziomie (określonym w umowie), nawet w sytuacji, gdyby jej wysokość przerosła wartość szkody.

Kolejnym zabezpieczeniem zamawiającego stać się może wprowadzenie do umowy zapisu o uprawnieniu do dochodzenia odszkodowania w wysokości przenoszącej wartość zastrzeżonej kary umownej na zasadach ogólnych. Zapis taki uprawniał będzie do dochodzenia przewidzianych kar umownych, a gdyby zamawiający uznał, że w jego ocenie jest to zbyt niska kwota, może wystąpić na drogę sądową z żądaniem zapłaty wyższej kwoty.

Wprowadzenie do umowy z wykonawcą wskazanych powyżej zapisów stanowi bardzo korzystną dla jednostek samorządowych konstrukcję. Ponadto mają one obowiązek złożyć oświadczenie o potrąceniu, wskazując na okres zwłoki w dostawie lub ewentualnie w wydaniu rzeczy, wysokość sumy potrącenia oraz wysokość ostatecznej kwoty, jaka zostanie przekazana na konto bankowe wykonawcy wskazane na fakturze, co będzie bezpośrednim następstwem powyższego zapisu. Warto zaznaczyć, iż w takiej sytuacji obowiązkowe będzie wyłącznie złożenie nierzetelnemu wykonawcy oświadczenia o potrąceniu. Nie ma wymogu akceptacji, czy ustosunkowania się do tego drugiej strony, jeżeli możliwość taką zaakceptowała podpisując umowę.

Jeżeli zatem jednostki samorządowe przystępujące do zawarcia umowy z potencjalnymi wykonawcami chciałyby uzyskać dodatkowe zabezpieczenie, powinny koniecznie umieścić zapisy dotyczące kar umownych.

PRZYKŁADOWY ZAPIS UMOWNY

• zamawiający zastrzega sobie możliwość potrącenia kar umownych z faktury wystawionej przez dostawcę

• zamawiający zastrzega sobie prawo dochodzenia odszkodowania przewyższającego zastrzeżone kary umowne, w przypadku gdy nie pokryją wartości poniesionych szkód

Dariusz JagieŁŁo

gp@infor.pl

• DARIUSZ JAGIEŁŁO

prawnik zajmujący się zamówieniami publicznymi w Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Warszawie

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: GP
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Lista bezpłatnych modeli laptopów dla uczniów

    Centrum Obsługi Administracji Rządowej ogłosiło dziś zweryfikowaną listę firm, które mogą podpisać umowę ramową na dostarczenie laptopów dla czwartoklasistów.

    Jak organizacje pozarządowe realizują przedsięwzięcia sołeckie

    Czy formą realizacji przedsięwzięcia sołeckiego może być jego wykonanie przez organizację pozarządową finansowane dotacją z budżetu gminy? Czy we wniosku sołeckim można w ogóle wskazać formę realizacji przedsięwzięcia?

    Analiza prawna: Dochód gminy nie jest równoznaczny z prowadzeniem działalności gospodarczej

    Potencjalna możliwość osiągnięcia przez gminę dochodów nie świadczy o tym, że gmina prowadzi działalność o charakterze zarobkowym, tym samym nie stanowi przesłanki do uznania, że gmina prowadzi działalność gospodarczą.

    Zmniejsz swoje zaległości: Jak skorzystać z ulg na opłaty śmieciowe

    Opłaty za odpady nie są należnościami cywilnoprawnymi - dlatego ulg do zaległości z tego tytułu udziela się zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. 

    Program Olimpia to 360 hal sportowych za 730 mln zł. Nowe wnioski od 1 czerwca 2023 r.

    W ramach zakończonego właśnie pierwszego naboru dofinansowana zostanie budowa 360 hal przyszkolnych, łączną kwotą ponad 730 mln zł - poinformował Bortniczuk w "Polska. Metropolia Warszawska".

    Gminy i zabytki po wyroku Trybunału Konstytucyjnego [wywiad]

    Dr hab. K. Zalasińska w wywiadzie: wyrok TK musi być przyczynkiem do dyskusji o kwestiach ustrojowych w ochronie zabytków.

    Od 1 lipca 2023 r. nowe tabele zaszeregowania pracowników samorządowych. Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu

    1 lipca 2023 r. wejdą w życie ważne zmiany dla samorządowców. Zmieni się rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

    Wspólne ubieganie się o zamówienie publiczne

    Wspólne ubieganie się o udzielenie zamówienia przez kilka podmiotów stanowi sytuację wymagającą szczególnych uregulowań. Dotyczy to zarówno sposobu ich reprezentacji, podstawy funkcjonowania czy też sposobu udowodnienia spełniania warunków udziału w postępowaniu.

    Czy gmina zapłaci VAT, jeśli najemca korzysta z lokalu bez umowy

    Bezumowne korzystanie z lokalu co do zasady nie jest świadczeniem usługi najmu. Tym samym czynność taka nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ale uwaga, istotne znaczenie ma to, czy korzystanie z lokalu bez umowy odbywa się za przyzwoleniem właściciela. 

    DGP: Ile w Polsce w 2024 r. wyniesie europejska pensja minimalna?

    Wszystko wskazuje na to, że w 2024 Polska może być jednym z kilku krajów unijnych z najwyższą płacą minimalną. O ile średnia pensja Polaków nadal jest bardzo niska w porównaniu do innych mieszkańców Unii, wynagrodzenie minimalne może znacząco wzrosnąć.

    MI: dofinansowanie zadań samorządowych z rezerwy subwencji ogólnej w 2023 r.

    Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego pozytywnie zaopiniował przedstawiony przez rząd podział środków rezerwy subwencji ogólnej na 2023 rok.

    Kiedy sąd uwzględni wniosek gminy o przywrócenie terminu?

    Urlop pracownika, jego choroba albo wypadek nie mogą być podstawą przywrócenia terminu do złożenia pisma w sądzie. 

    Jak gmina może uzyskać dofinansowanie na autobusy w 2023 r.?

    Ministerstwo Infrastruktury informuje: trwa nabór wniosków w konkursie autobusowy.

    Darmowe laptopy dla uczniów i nauczycieli [szczegóły, projekt ustawy]

    Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. 

    Nie będzie zakazu pracy samorządowców w podmiotach dysponujących środkami publicznymi

    Posłowie sejmowej komisji ds. petycji odrzucili pomysł ustanowienia zakazu nawiązywania przez radnych i pracowników samorządowych stosunków prawnych z podmiotami i spółkami dysponującymi środkami publicznymi.

    Zakup do szkoły ekspresu do kawy

    Czy dyrektor szkoły może zakupić ze środków szkoły ekspres do kawy dla pracowników?

    Ciąża pracownicy a praca przy komputerze

    Przepisy prawa pracy, w tym bhp, w sposób szczególny traktują kobiety w ciąży. Przejawia się to nie tylko wyjątkową ochroną stosunku pracy, ale również obowiązkiem zapewnienia przez pracodawcę restrykcyjnie określonych warunków pracy. 

    Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

    „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami” to pierwsza na rynku wydawniczym publikacja tego typu, która omawia rewolucyjne zmiany w prawie pracy dostosowujące polskie przepisy do dyrektywy work life balance i tzw. dyrektywy rodzicielskiej.

    Czy dopuszczalne jest składanie ofert za pośrednictwem poczty
    Nieobecność pracownika a ryczałt za używanie do celów służbowych samochodu osobowego pracownika

    Kwotę ustalonego ryczałtu za używanie do celów służbowych samochodów osobowych niebędących własnością pracodawcy należy zmniejszać o jedną dwudziestą drugą za każdy roboczy dzień nieobecności pracownika.

    Średnia pensja w urzędach samorządowych wzrosła o 707,83 zł brutto. Poza samorządami zarabia się dużo więcej

    6536,07 zł brutto wyniosło w 2022 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w administracji samorządu terytorialnego - podał Główny Urząd Statystyczny. To o prawie 707,83 zł brutto więcej niż w 2021 r. (5828,24 zł). Najbardziej wzrosły średnie pensje w urzędach marszałkowskich. 

    Ile razy w postępowaniu administracyjnym można wzywać wnioskodawcę, aby uzupełnił braki formalne

    Ile razy można wzywać wnioskodawcę na podstawie art. 64 § 2 k.p.a., aby uzupełnił braki formalne?

    Czy pracownik powołany do krótkotrwałych ćwiczeń wojskowych ma prawo do urlopu bezpłatnego

    Pracodawca otrzymał zawiadomienie z Wojskowego Centrum Rekrutacji o powołaniu żołnierza rezerwowego do odbycia krótkotrwałych ćwiczeń wojskowych z terminem stawiennictwa 1na dzień 7 kwietnia 2023 r.

    Jak zaksięgować udział w PIT w gminie

    Na konto urzędu gminy wpływają środki z tytułu udziału w PIT - rok 2023, klasyfikacja budżetowa 75621 0010. Księguję w organie 133/224, 224/901 75621 0010. Czy jest to prawidłowe księgowanie?

    PFRON: Nowe programy wsparcia dla gmin. Budżety od 6 mln do 50 mln zł

    PFRON ogłasza od 1 maja 2023 r. pierwszy nabór wniosków w ramach programu „Dostępna przestrzeń publiczna”. Termin składania wniosków upływa 15 lipca 2023 roku.