Rola zarządzania ryzykiem w kontroli zarządczej

Wydaje się nie budzić już wątpliwości stwierdzenie, że bez czytelnie i skutecznie wdrożo­nych procedur zarządzania ryzykiem nie jest możliwa faktyczna implementacja mechani­zmów kontroli zarządczej. Punktem wyjścia do właściwego wdrożenia zarządzania ryzykiem jest poprawne odczytanie miejsca i wskazanie procedur odpowiedzialności, jakie w całym systemie zarządzania jednostką zgodnie ze standardami kontroli zarządczej zajmuje proces zarządzania ryzykiem.

Zobacz również: Zadania kontroli zarządczej w zapobieganiu i wykrywaniu nadużyć

Nawet najlepsza procedura i zarządzenia dotyczące zarządzania ryzykiem będą jedynie sztucznym działaniem ukierunkowanym na „biurokratyczne” spełnienie wymogu ustawo­wego, jeśli będą wprowadzone w oderwaniu od analizy powiązania poczynionych nakładów z osiągniętymi rezultatami. W podmiotach wprowadzających zarządzanie ryzykiem jako istotnego składnika KZ mało popularne jest podejście podkreślające zmianę filozofii zarzą­dzania w administracji, co niewątpliwie było zamierzeniem nowelizacji ustawy o finansach publicznych z 2009 r.

Zarządzanie ryzykiem – oparte m.in. na ciągłym monitorowaniu stopnia realizacji zadań – zmienia orientację administracji z tej bazującej na realizacji budżetu i terminowym rozli­czaniu płatności na tę zorientowaną na skuteczność, efektywność i ocenę stopnia realizacji założonych celów.

Zarządzanie ryzykiem ma za zadanie wspomagać i maksymalizować skuteczność osiągnię­cia założonych celów. Odczytanie w proponowanym duchu poszczególnych standardów ob­szaru B pozwala na pełne i przejrzyste rozliczenie środków finansowych przeznaczonych w rocznym budżecie na realizację zadań. Pozwala również na ocenę terminowości i stopnia realizacji przyjętych na dany rok założeń. Dobrze wdrożony system KZ wraz z zarządzaniem ryzykiem ułatwia identyfikację problemów nie tylko pod koniec roku budżetowego, ale także w trakcie realizacji budżetu. W rezultacie de facto na bieżąco mamy możliwość oceny stopnia realizacji zadań przyjętych przez samorząd na dany rok budżetowy.

Zarządzanie ryzykiem na podstawie wcześniej ustalonych parametrów nie jest już klasycz­nym planowaniem, które zmieniało się kilkakrotnie w trakcie roku poprzez podejmowane nowelizacje budżetu. Rzetelna wiedza na temat realizacji zadań pozwoli wszystkim intere­sariuszom administracji publicznej na dokładną analizę faktycznego działania JST. Dzieje się tak dlatego, że funkcję kontrolną posiada również społeczeństwo poprzez swoich przedsta­wicieli zasiadających w komisji rewizyjnej rady gminy/powiatu czy sejmiku województwa, która obligatoryjnie musi zostać powołana w każdej JST. Wyniki kontroli przeprowadzanych przez komisje rewizyjne powinny być uwzględnione w rocznej analizie funkcjonowania kon­troli zarządczej.