Kontrola zarządcza w administracji publicznej

Pojęcie kontroli zarządczej definiuje art. 68 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.  Zgodnie z tym artykułem kontrolę zarządczą definiuje się jako ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów jak również zadań w sposób zgodny z prawem, ale także w sposób efektywny, oszczędny oraz terminowy.

Cele kontroli zarządczej to:

• prowadzenie działalności zgodnie z przepisami prawa, a także procedurami wewnętrznymi;
• skuteczności i efektywności działania;
• ochrony zasobów;
• przestrzegania oraz promowania zasad etycznego postępowania;
• wiarygodności sprawozdań;
• efektywności, a także skuteczności przepływu informacji;  
• zarządzania ryzykiem.

Kto jest odpowiedzialny za funkcjonowanie kontroli zarządczej

Za zapewnienie funkcjonowania kontroli zarządczej odpowiedzialny jest:

1. minister odpowiedzialny za kierowany przez niego dział administracji rządowej, z zastrzeżeniem pkt. 2,
2. wójt, burmistrz, prezydent miasta, a także przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego, a także
3. kierownik jednostki.

W wyroku o sygn. akt IV P 338/15 wydanego przez Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu z dnia 18.02.2016 r. stwierdzono, iż zgodnie z ustawą o finansach publicznych za funkcjonowanie kontroli zarządczej w jednostce sektora finansów publicznych odpowiedzialny jest kierownik, co oznacza, że nie jest możliwe powierzenie odpowiedzialności za zapewnienie funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostce innym osobom, na podstawie art. 53 ust. 2 w/w ustawy.

Zobacz serwis: Kadry i płace

Minister Finansów określa w formie komunikatu a następnie ogłasza w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, standardy kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych. Podkreślenia wymaga to, że standardy te muszą być zgodne ze standardami międzynarodowymi.

Ponadto minister finansów pełni wiele innych zadań w zakresie kontroli zarządczej. Minister finansów jest koordynatorem kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych. W ramach tej koordynacji do ministra należy przede wszystkim zapewnienie prawidłowego funkcjonowania kontroli zarządczej, w tym wydawanie wytycznych a także współpraca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami.

Czym cechuje się kontrola zarządcza

Kontrola zarządcza cechuje się tym, iż w jej ramach muszą co roku powstać trzy oficjalne dokumenty. Są to:

• roczny plan działalności, który wskazuje przede wszystkim konkretne cele w ramach poszczególnych zadań budżetowych,
• sprawozdanie z wykonania planu działalności; a także
• oświadczenie o stanie kontroli zarządczej.

Minister kierujący konkretnym działem ma obowiązek sporządzić, do końca listopada każdego roku, plan działalności na rok następny dla kierowanych przez niego działów administracji rządowej. Taki plan zawiera cele w ramach poszczególnych zadań budżetowych wraz ze wskazaniem podzadań, które służą osiąganiu celów a także mierniki, które mają na celu określenie stopnia realizacji celów i ich planowanych wartości.

Następnie minister odpowiadający za konkretny dział sporządza do końca kwietnia każdego roku sprawozdanie z wykonania planu działalności. Minister składa także oświadczenie o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanych przez niego działów administracji rządowej.

 Minister kierujący działem ma prawo zobowiązać kierownika danej jednostki w dziale do sporządzenia planu działalności na rok następny dla tej jednostki a także sporządzenia sprawozdania z wykonania planu działalności i składania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanej przez niego jednostki.

Te trzy dokumenty o których mowa powyżej są publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej.

Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia, wzory oświadczeń o stanie kontroli zarządczej, Minister ustalając wzory oświadczeń bierze pod uwagę cele kontroli zarządczej oraz zakres odpowiedzialności za jej funkcjonowanie. Oprócz wzorów tych oświadczeń określa sposób sporządzania wraz z elementami plan działalności i sprawozdania z wykonania planu działalności, mając na uwadze potrzebę zapewnienia przejrzystości informacji zawartych w tych dokumentach.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2016 poz. 1870)