Umowa zlecenie a prawo zrzeszania się w związkach zawodowych

Nowelizacja jest realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 czerwca 2015 r., (sygn. akt K 1/13) oraz dostosowaniem prawa polskiego do wymogów międzynarodowych. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, przyznający prawo zrzeszania się  w związkach zawodowych wymienionym w nim kategoriom osób, czyli pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej, jest niezgodny z Konstytucją. Przepis ten odmawia bowiem prawa zrzeszania się w związkach zawodowych osobom wykonującym pracę na innych podstawach zatrudnienia niż wymienione w tym przepisie. Do tej pory w zasadzie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę miały prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.

Takie uregulowania są niezgodne nie tylko z prawem konstytucyjnym, lecz również z prawem międzynarodowym. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, od momentu uchwalenia nowelizacji, pracownikiem będzie każda osoba wykonująca pracę zarobkową na rzecz innego podmiotu w ramach łączącego ją z tym podmiotem stosunku prawnego.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem (książka)

Kto będzie mógł wstąpić do związku zawodowego?

Do ustawy o związkach zawodowych zostanie wprowadzone pojęcie osoby wykonującej pracę zarobkową. Kategoria ta obejmie osoby zatrudnione w oparciu o umowę zlecenie, umowę o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, umowę o dzieło, osoby prowadzące jednoosobowo działalność gospodarczą wykonujące pracę osobiście na rzecz danego podmiotu na podstawie umowy. Przewidywane jest rozszerzenie uprawnienia do tworzenia związków zawodowych na osoby wykonujące pracę nakładczą, które dotychczas posiadały jedynie uprawnienie do wstępowania do związków zawodowych działających już w zakładzie pracy.

Zgodnie z art. 3 ustawy o związkach zawodowych nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika.

Wymienione wyżej podmioty będą musiały jednak spełnić określone warunki.  Minimalny okres zatrudnienia u danego podmiotu zatrudniającego musi wynosić 6 miesięcy, tak aby więź z podmiotem zatrudniającym miała charakter trwały. „Podmiotem zatrudniającym” będzie pracodawca w rozumieniu szerszym niż zakłada to kodeks pracy, czyli osoba zatrudniająca pracowników w oparciu o umowę o pracę.

Zobacz też: Umowa zlecenia w 2016 r. - składki na ubezpieczenia społeczne