Dyrektor w urzędzie - kwalifikacje i nabór po zmianach

Kandydaci na stanowiska dyrektorów i ich zastępców w administracji rządowej nie muszą wykazywać się doświadczeniem w budżetówce, jednak powinni posiadać predyspozycje kierownicze. O ich wyborze decyduje szef urzędu, a nie wynik konkursu.

Redakcja poleca: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka)

Czy można zostać dyrektorem bez doświadczenia

Dowiedziałem się, że w urzędzie wojewódzkim jest wolne stanowisko dyrektora departamentu. Przez kilka lat zajmowałem stanowisko kierownicze w firmie brata, ale nigdy nie pracowałem w administracji rządowej. Czy mimo to mam szansę na stanowisko dyrektorskie?

TAK

Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy o służbie cywilnej nie trzeba mieć doświadczenia zawodowego w administracji państwowej. Nie ma też konieczności wcześniejszego pełnienia funkcji kierowniczej. W dalszym ciągu jednak konieczne jest wykształcenie wyższe magisterskie. Nie można też być skazanym prawomocnym wyrokiem orzekającym zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w urzędach organów władzy publicznej lub pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Od osób ubiegających się o kierownicze funkcje w administracji wymagane jest również posiadanie kompetencji kierowniczych.

Podstawa prawna

Art. 53 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).

Czy powołanie zawsze gwarantuje bezpłatny urlop

Od 10 lat jestem dyrektorem w prywatnej firmie. Tymczasem dostałem propozycję objęcia stanowiska dyrektora generalnego. Czy na czas powołania moja firma musi mi zapewnić bezpłatny urlop?

NIE

Ustawa o służbie cywilnej nie zawiera przepisu, który gwarantowałby osobie z prywatnej firmy urlop bezpłatny na czas powołania. Oczywiście można się porozumieć z pracodawcą i wynegocjować możliwość powrotu po odwołaniu ze stanowiska. Wszystko jednak zależy od dobrej woli szefa. Na czas powołania urlop bezpłatny mają zagwarantowany członkowie korpusu służby cywilnej danego urzędu. Jeśli np. wojewoda chce powołać na stanowisko dyrektora osobę spośród pracowników urzędu wojewódzkiego, to ma ona na ten czas zagwarantowany urlop bezpłatny i powrót na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko po odwołaniu. Dotyczy to zarówno pracowników służby cywilnej, jak i urzędników mianowanych. Nowelizacja stanowi tylko o osobach, które na stanowisko dyrektorskie trafiają z tego samego urzędu, w którym są zatrudnione. W innych będzie to również zależało od indywidualnej decyzji dyrektora generalnego i szefa jednostki.

Podstawa prawna

Art. 1 pkt 13 ustawy z 30 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 34).

Czy we wszystkich urzędach szefowie dobierają kadry

Znam bardzo dobrze język angielski i mam doświadczenie zawodowe, nigdy jednak nie pełniłem funkcji dyrektora. Czy po zmianach w całej administracji zniesiono wymóg posiadania doświadczenia w budżetówce na stanowiskach kierowniczych i obowiązek przeprowadzania konkursów?

NIE

Możliwość powoływania bez konkursów i bez doświadczenia w administracji, w tym na stanowiska kierownicze, dotyczy tylko służby cywilnej. Przyjmowanie bez konkursu i specjalnych wymogów jest możliwe w tych instytucjach, w których pracownicy zatrudniani są na podstawie przepisów ustawy o urzędach państwowych. Do zatrudnienia takiej osoby wystarczy często zwykła rozmowa kwalifikacyjna. Jedynymi warunkami koniecznymi, które są wymagane od kandydata, są: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 lat, posiadanie pełnych praw do czynności prawnych i korzystanie z praw publicznych. Do tego wskazane są nieskazitelny charakter i dobry stan zdrowia, pozwalające na zatrudnienie na określonym stanowisku. Osoba aplikująca powinna mieć wykształcenie zgodne z wymaganym na stanowisku i odbyć aplikację administracyjną, na którą jest kierowana przez urząd (przed zatrudnieniem na stałe).

O ile obowiązek przeprowadzania otwartego i konkurencyjnego naboru obejmuje pracowników samorządowych, to od siedmiu lat nie ma wymogu posiadania doświadczenia w administracji przez kandydatów na stanowiska kierownicze. Dzięki temu do pracy w gminach mogą trafić np. osoby z doświadczeniem menedżerskim lub biznesowym. Od 1 stycznia 2009 r. ustawa o pracownikach samorządowych wprowadziła wymóg posiadania przez kandydatów co najmniej trzyletniego stażu pracy (ale niekoniecznie w administracji) lub wykonywania przez co najmniej trzy lata działalności gospodarczej. Kandydat powinien mieć wykształcenie wyższe (co najmniej licencjat lub tytuł inżyniera) i kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania określonej pracy.

Podstawa prawna

Art. 3 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 269 ze zm.).

Art. 6 ust. 4 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202 ze zm.).

Czy urząd musi informować o wakatach

Od 20 lat pracuję w administracji rządowej, w tym przez 5 lat na stanowisku dyrektora departamentu administracyjnego. Przeglądając w internecie strukturę urzędu, zauważyłam, że jest wakat na stanowisko dyrektorskie. Czy dyrektor generalny ma obowiązek rozpisać w tym przypadku konkurs?

NIE

Wskutek ostatniej nowelizacji ustawy o służbie cywilnej, dyrektor generalny nie ma obowiązku przeprowadzania otwartego i konkurencyjnego naboru na stanowisko dyrektora departamentu lub biura, nie ma go również wobec ich zastępców. Co więcej, urząd nie musi zamieszczać w biuletynie informacji publicznej ogłoszenia o wakacie. Nie ma też potrzeby, aby informacja widniała na stronie kancelarii premiera. Osoba zainteresowana może skontaktować się bezpośrednio z kadrami i zaproponować swoją kandydaturę lub wysłać CV i list motywacyjny do dyrektora generalnego. Ten może zaprosić ją na rozmowę, a po konsultacjach z szefem urzędu powołać na stanowisko dyrektorskie. Najczęściej na takie stanowiska są powoływane osoby zaufane wskazywane przez ministra lub wojewodę. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby urząd przeprowadził nabór według własnych zasad, może też w dowolny sposób zamieszczać ogłoszenie o naborze. Przepisy nie zakazują przeprowadzania konkursów, ale nie nakładają już takiego obowiązku. W tej kwestii ustawa odsyła do przepisów kodeksu pracy w zakresie powoływania na stanowiska dyrektorskiej (wcześniej była to umowa o pracę). Zgodnie z nim powołanie może być poprzedzone konkursem, nawet jeśli przepisy szczególne nie przewidują wymogu wyłonienia kandydata wyłącznie w jego wyniku. Na stanowiska dyrektorów departamentów lub biur powołuje dyrektor generalny, a na stanowiska dyrektorów generalnych – szefowie urzędów. Taki sam tryb się stosuje przy odwołaniach.

Podstawa prawna

Art. 53a ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).

Art. 68¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502).

Czy wszyscy szefowie będą z powołania

Jeden z naczelników wydziału w urzędzie wojewódzkim odchodzi na emeryturę. Chciałbym się ubiegać o tę posadę, ale zastanawiam się, czy do kierowników wydziałów również stosuje się przepisy o powołaniu?

NIE

Jeśli zwolni się stanowisko naczelnika lub szefa wydziału, to dyrektor generalny może awansować na nie innego doświadczonego pracownika z tego wydziału albo rozpisać konkurs. Jeśli zdecyduje się na drugie rozwiązanie, musi uwzględnić wszystkie wymogi związane z otwartym i konkurencyjnym naborem. Ze stosowania tej procedury zwolnione są wyłącznie wyższe stanowiska w służbie cywilnej, a funkcja naczelnika do nich nie należy. Dyrektor generalny organizując nabór powinien upowszechnić informacje o wolnych stanowiskach w siedzibie i biuletynie informacji publicznej urzędu oraz w biuletynie informacji publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie musi zawierać nazwę i adres urzędu, określenie stanowiska pracy, jego wymagania i opis. Wymagania dzieli się na konieczne i pożądane. Brak spełnienia pierwszych już na wstępie dyskwalifikuje kandydata na określone stanowisko. W ogłoszeniu o naborze zamieszczana jest też informacja o zakresie zadań wykonywanych na danym stanowisku, wskazanie wymaganych dokumentów i terminu oraz miejsca ich składania.

Atutem i zwiększeniem szansy na otrzymanie stanowiska jest spełnienie przez kandydata wymagań i umiejętności uznanych w ogłoszeniu za pożądane. Najczęściej są nimi: doświadczenie w pracy na podobnym stanowisku, odporność na stres, sumienność, odpowiedzialność, umiejętność pracy w zespole i znajomość języków obcych. Proces rekrutacji może składać się z dwóch części: testu wiedzy i rozmowy kwalifikacyjnej. Dyrektor generalny niezwłocznie po przeprowadzeniu naboru podaje jego wyniki. Informacja musi być dostępna w siedzibie urzędu i na jego stronie internetowej oraz w Biuletynie Kancelarii Premiera. Zawiera nazwę i adres urzędu, określa stanowisko oraz imię, nazwisko i miejsce zamieszkania wyłonionego kandydata. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od zatrudnienia pracownika będzie konieczność ponownego zatrudnienia na to stanowisko, dyrektor generalny może przyjąć kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wykazanych w protokole naboru. Kandydaci, którzy nie zgadzają się z wynikami, mogą od decyzji dyrektora generalnego odwołać się do sądu pracy. ©?

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 2, art. 26–33 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).

Zobacz również: Rada Służby Publicznej - dla kogo?

Artur Radwan

artur.radwan@infor.pl