Nieprawidłowe ujmowanie prawa użytkowania wieczystego

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ

W zakładowym planie kont urzędu gminy nie określono sposobu ujmowania w ewidencji gruntów Skarbu Państwa użytkowanych wieczyście przez gminę. Grunty te były ujmowane na koncie 011/0 „Środki trwałe/Grunty”. Ich wartość początkowa była przyjęta według wartości gruntów z aktu notarialnego. Ponieważ prawa użytkowania wieczystego były ujęte jako grunty, nie były amortyzowane (umarzane).

PRAWIDŁOWY SPOSÓB POSTĘPOWANIA

Ustawa o rachunkowości zalicza użytkowanie wieczyste gruntów do środków trwałych jako tzw. prawo zrównane z rzeczowymi aktywami trwałymi. Na potrzeby ujęcia w księgach rachunkowych wycenia się je w cenie nabycia. Na dzień bilansowy wycenia się je w cenie nabycia pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne/umorzeniowe (art. 28 ust. 1 pkt 1 i ust. 8 uor). Ceną nabycia w przypadku prawa użytkowania wieczystego jest suma:

• pierwszej opłaty za użytkowanie wieczyste,
• opłat notarialnych, skarbowych, sądowych i innych kosztów związanych z nabyciem tego prawa.

Odpisów amortyzacyjnych od prawa użytkowania wieczystego dokonuje się za okres użytkowania tego prawa. Odpowiednio do tego okresu ustala się stawkę (stopę) amortyzacji (art. 31 ust. 2 i art. 32 ust. 1-3 uor).

Zobacz: Podatki i opłaty

Prawo użytkowania wieczystego ujmuje się w ewidencji pomocniczej środków trwałych zgodnie z klasyfikacją nadaną gruntom, na których jest ustanowione. Dlatego aby uniknąć problemów z naliczaniem amortyzacji (grunty nie podlegają amortyzacji, a prawo użytkowania wieczystego podlega), zaleca się ich wydzielenie analityczne z konta 011 "Środki trwałe". Wydzielenie to można np. wprowadzić według schematu:

• konto 011 "Środki trwałe/0-Grunty/1-Grunty",
• konto 011 "Środki trwałe/0-Grunty/2-Prawo użytkowania wieczystego gruntów".

Konto analityczne właściwe dla prawa użytkowania wieczystego należy wskazać w polityce rachunkowości urzędu.

Sama wartość gruntów użytkowanych wieczyście nie podlega ujęciu w ewidencji bilansowej. Powinna być ujęta w ewidencji pozabilansowej obcych środków trwałych, na zasadach określonych w polityce rachunkowości urzędu.

Oprac. Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli

Podstawy prawne:

• art. 28 ust. 1 pkt 1 i 7 oraz ust. 8, art. 31 ust. 2, art. 32 ust. 1-3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 351)

• załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1911; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 589)