Kwota wymaganej zapłaty (dla należności) lub wymagająca zapłaty (dla zobowiązań) z transakcji handlowych stanowi sumę wartości:
- należności (zobowiązania) głównej - w kwocie wskazanej w dowodzie obcym (np. fakturze, rachunku), pomniejszonej o opłacone zaliczki (zadatki) i spłaty częściowe, uiszczone od dnia powstania należności (zobowiązania) do dnia bilansowego;
- wszystkich należności (zobowiązań) ubocznych powstałych w związku z wierzytelnością główną, do których zalicza się w szczególności:
- odsetki ustawowe,
- odsetki za opóźnienia w transakcjach handlowych,
- rekompensatę za dochodzenie należności w transakcjach handlowych,
- uzasadnione koszty sądowe i egzekucyjne w kwocie przewyższającej rekompensatę,
- kary umowne.
Ogólne zasady wyceny bilansowej należności i zobowiązań z transakcji handlowych w kwocie wymaganej (wymagającej) zapłaty oraz ich przewalutowania są takie same jak te, które stosuje się przy wycenie należności pobieranych na podstawie k.c. (patrz zasady ogólne - Instruktaż w PRB 2/2020).
Procedura ustalenia kwoty odsetek od należności i zobowiązań z transakcji handlowych na dzień bilansowy - zasady ogólne
Odsetki z transakcji handlowych stosuje się w jednostkach sektora finansów publicznych w przypadku należności i zobowiązań tych jednostek, powstających w wyniku zawarcia transakcji handlowych, w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu opóźnieniom. Są nimi umowy, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, zawarte przez strony wymienione w art. 2 tej ustawy, jeśli zawierają je w związku z wykonywaną działalnością.
Przykład
W przypadku jednostek sektora publicznego mamy do czynienia z transakcjami handlowymi, jeśli z jednej strony występuje w nich jednostka sektora publicznego, a z drugiej:
-
przedsiębiorcy w rozumieniu Prawa przedsiębiorców, w tym także przedsiębiorcy z państw członkowskich UE, państw członkowskich EFTA - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych,
-
inne niż przedsiębiorcy podmioty prowadzące działalność gospodarczą,
-
podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 upzp,
-
osoby wykonujące wolny zawód.
Nie ma znaczenia, czy jednostka sektora publicznego jest sprzedawcą (wierzycielem) czy nabywcą (dłużnikiem).
Na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu opóźnieniom pobiera się dwa rodzaje odsetek z transakcji handlowych: