Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Metodologia audytu wewnętrznego

Longin Mażewski
Audyt/ Fot. Fotolia
Audyt/ Fot. Fotolia
fot. Fotolia
Samorządy terytorialne, których budżet przekracza 40 mln zł, muszą prowadzić audyt wewnętrzny. Choć obowiązek ten istnieje już pięć lat, to nadal wiele jednostek ma z nim problemy.

Audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest wspieranie kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej realizowaną przez czynności zapewniające i czynności doradcze (art. 272 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; dalej: u.f.p.). Ocena adekwatności, efektywności i skuteczności systemów kontroli zarządczej w jednostce dotyczy zwłaszcza: zgodności działalności z przepisami prawa oraz przepisami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, wiarygodności sprawozdań, ochrony zasobów, przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania, efektywności i skuteczności przepływu informacji, zarządzania ryzykiem.

Redakcja poleca: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

Podstawowe znaczenie dla prowadzenia audytu mają czynności o charakterze zapewniającym, gdyż dzięki nim kierownictwo jednostki uzyskuje racjonalne zapewnienie, że ustanowiony system kontroli zarządczej spełnia swoje ustawowe zadania. Działania o charakterze doradczym mogą być wykonywane, o ile ich cel i zakres nie naruszają zasady obiektywizmu i niezależności audytora wewnętrznego. Czynności o charakterze zapewniającym i doradczym określane są jako zadania zapewniające. W celu zweryfikowania realizacji zaleceń wydanych w wyniku przeprowadzonego zadania zapewniającego, mogą być przeprowadzone przez audytora wewnętrznego czynności sprawdzające.

Szczegółowe zasady funkcjonowania audytu wewnętrznego w jednostce powinny być określone w Karcie audytu wewnętrznego, zatwierdzonej przez kierownika jednostki. Powinna ona normować co najmniej następujące obszary:

1) ogólne cele i zasady audytu wewnętrznego,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) prawa i obowiązki audytora wewnętrznego,

3) niezależność audytora wewnętrznego,

4) zakres audytu wewnętrznego,

5) sprawozdawczość,

6) koordynację działalności komórki audytu wewnętrznego,

7) relacje z Najwyższą Izbą Kontroli i innymi instytucjami kontrolnymi.

Obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego przez jednostkę samorządu terytorialnego powstaje z chwilą przekroczenia w przyjętej przez organ stanowiący uchwale budżetowej, po stronie dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów budżetu, kwoty progowej 40 mln zł (art. 274 ust. 3 u.f.p.). Obowiązek ten wygaśnie, jeżeli w uchwale budżetowej zostanie wprowadzona zmiana powodująca obniżenie wysokości dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów do kwoty poniżej wielkości 40 mln zł. Nieprowadzenie audytu wewnętrznego pomimo przekroczenia w uchwale budżetowej kwoty progowej stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Należy też pamiętać, że od 31 maja 2012 r. kierownicy podmiotów publicznych, w tym kierownicy JST, mają obowiązek zapewnienia audytu wewnętrznego w zakresie bezpieczeństwa informacji, nie rzadziej niż raz na rok.

Zadania zapewniające

Audyt wewnętrzny prowadzony jest na podstawie rocznego planu audytu. Rozpoczynając realizację zadania audytowego, audytor dokonuje analizy w obszarze ryzyka objętym zadaniem zapewniającym oraz opracowuje program zadania zapewniającego. Opracowując program zadania zapewniającego audytor wewnętrzny przede wszystkim uwzględnia:

● cele i zadania jednostki w obszarze ryzyka objętego zadaniem zapewniającym,

● wyniki analizy ryzyka obszaru objętego zadaniem zapewniającym,

● system kontroli zarządczej, w tym zarządzania ryzykiem,

● możliwość wprowadzenia usprawnień w systemie kontroli zarządczej w obszarze ryzyka objętego zadaniem zapewniającym,

● datę rozpoczęcia i przewidywany czas trwania zadania zapewniającego.

Audytor wewnętrzny przeprowadza czynności audytowe na podstawie imiennego upoważnienia do przeprowadzania audytu wewnętrznego udzielonego w formie pisemnej przez kierownika jednostki.

Kryteria oceny są punktem odniesienia, według których audytor może w badanym obszarze ocenić, np. zgodność podjętych działań z przepisami prawa lub wewnętrznymi procedurami, adekwatność systemów kontroli zarządczej, gospodarność, wydajność lub efektywność podjętych działań przez audytowaną jednostkę/komórkę organizacyjną. Optymalne jest, aby audytor określił kryteria dokonania oceny badanego procesu/obszaru już na etapie opracowywania programu zadania audytowego. Źródłami kryteriów oceny mogą być:

1) przepisy prawa i regulacje wewnętrzne,

2) standardy, normy oraz inne wskazówki o charakterze standardów opracowane przez uznane organizacje i instytucje,

3) plany działalności i z nich (dotyczy administracji rządowej),

4) wytyczne kierownictwa jednostki,

5) dobre praktyki,

6) wyniki kontroli i wcześniejszego audytu wewnętrznego.

Dla poszczególnych kryteriów należy ustalić sposób klasyfikowania odnotowanych wyników zadania pod kątem ich spełnienia lub niespełnienia, np. zgodne/niezgodne.

Audytor wewnętrzny po zakończeniu czynności w komórkach audytowanych objętych zadaniem audytowym zwołuje naradę zamykającą z udziałem kierownika jednostki i kierowników komórek audytowanych lub wyznaczonych przez nich pracowników, w celu przedstawienia wstępnych wyników audytu. Po przeprowadzeniu narady zamykającej audytor sporządza sprawozdanie, w którym przedstawia wyniki audytu wewnętrznego.

Audytor przekazuje sprawozdanie kierownikom komórek audytowanych. W przypadku objęcia zakresem zadania kilku komórek organizacyjnych audytor może przekazać kierownikowi komórki audytowanej tylko tę część sprawozdania, która dotyczy kierowanej przez niego komórki.

Czynności sprawdzające i doradcze

Realizacja zaleceń audytowych podlega badaniu przez audytora w przypadku ujęcia takiego zadania w rocznym planie audytu. Audytor przeprowadza czynności sprawdzające, dokonując oceny działań podjętych w celu realizacji zaleceń.

Ustalenia poczynione w trakcie czynności sprawdzających oraz ich ocenę audytor zamieszcza w notatce informacyjnej, którą przekazuje kierownikowi jednostki oraz kierownikowi komórki, w której były przeprowadzone czynności sprawdzające.

Audytor może wykonywać czynności doradcze w przypadku uwzględnienia ich w rocznym planie audytu. Jednak wstrzymuje się od wykonywania czynności doradczych, które prowadziłyby do przyjęcia przez niego obowiązków, odpowiedzialności lub uprawnień wchodzących w zakres zarządzania jednostką – informując o tym w formie pisemnej kierownika jednostki. W wyniku czynności doradczych audytor może przedstawić opinie lub wnioski dotyczące usprawnienia funkcjonowania jednostki.

Program zapewnienia i poprawy jakości

Do 31 stycznia roku następnego audytor wewnętrzny składa kierownikowi jednostki sprawozdanie z wykonania rocznego planu audytu, informując m.in. o stopniu jego realizacji oraz istotnych ryzykach i słabościach kontroli zarządczej.

Audytor opracowuje też program zapewnienia i poprawy jakości realizowanych w jednostce działań audytowych. Program umożliwia dokonanie oceny, czy działalność audytu jest zgodna z prawem i standardami oraz kartą audytu oraz czy audytor wewnętrzny działa zgodnie z etyką swojego zawodu. Program uwzględnia zewnętrzne oceny i okresowe wewnętrzne oceny jakości pracy oraz bieżący monitoring.

Audytor powinien też dokonywać okresowo samooceny audytu wewnętrznego. Może ona być przeprowadzona według metodologii Departamentu Audytu Sektora Finansów Publicznych Ministerstwa Finansów stosowanej przy okresowej ocenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych.

LONGIN MAŻEWSKI

Autor jest audytorem wewnętrznym, ekspertem w zakresie finansów publicznych

PODSTAWY PRAWNE

● art. 272–296 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 532)

● § 20 ust. 2 pkt 14 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Innowacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 526; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1671)

Polecamy serwis: Finanse

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    MI: wartość wniosków o dofinansowanie przewozów autobusowych to 773 mln zł

    Samorządy złożyły wnioski o uruchomienie w tym roku, w całym kraju 6347 nowych linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA); wartość wniosków to 773 mln zł - przekazał wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

    Darmowe laptopy dla czwartoklasistów będą miały zabezpieczenie przed odsprzedażą w postaci .... wygrawerowanego orła w koronie

    Jesienią 370 tys. uczniów czwartych klas szkół podstawowych otrzyma na własność komputery. W przestrzeni medialnej podnoszono, że niektórzy rodzice mogą próbować je nielegalnie odsprzedać.

    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

    Program "Ochrona Zabytków". Dofinansowanie 200 mln zł

    Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło drugi nabór w programie Ochrona Zabytków.

    PUE ZUS: Kalkulator do wyliczenia wysokości emerytury w 2023 r.

    Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS można samodzielnie wykonać symulację wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego, przyznawanego na nowych zasadach. Symulacja pozwala na wykonanie obliczeń tym osobą, które chcą sprawdzić jakie świadczenie by otrzymały, gdyby przechodziły na emeryturę w bieżącym roku.

    ZUS: Co się dzieje ze środkami zapisanymi na subkoncie w ZUS w razie śmierci ubezpieczonego

    Środki zapisane na subkoncie w ZUS podlegają podziałowi i wypłacie w razie m. in. śmierci ubezpieczonego. Tak, jak to ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na rachunku w OFE - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Podwyżki pensji w RIO o 300 zł - 1130 zł [wyrównanie od 1 stycznia 2023 r.]

    Od 300 zł do ponad 1,1 tys. zł wzrosną stawki wynagrodzenia zasadniczego pracowników regionalnych izb obrachunkowych nieobjętych tzw. systemem mnożnikowym – przewiduje projekt nowego rozporządzenia. Podwyżki mają nastąpić z wyrównaniem od 1 stycznia 2023 r.

    MF: Zasady wykorzystania i zwrotu przez samorządy odsetek z Funduszu Pomocy

    Ministerstwo finansów wyjaśniło, że jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek zwrócić niewykorzystane odsetki ze środków Funduszu Pomocy na rachunek właściwego wojewody. Zasada ta nie dotyczy odsetek od środków przeznaczonych na zadania oświatowe.

    Nagrody specjalne dla pracowników pomocy społecznej [Nowelizacja, zmiany]

    Nagrody za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej dla np. pracowników socjalnych minister będzie mógł przyznać sam z własnej inicjatywy, bez wniosku ze strony np. organów administracji samorządowej - zakłada projekt nowelizacji rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie przyznawania nagród specjalnych w zakresie pomocy społecznej.