Świadczenie wychowawcze - rodzic za granicą

Jak będzie wypłacone 500 zł, gdy jeden z rodziców jest za granicą

ŚWIADCZENIA Jeśli rodzic, który został z dziećmi w kraju, jest bezrobotny, pieniądze są wypłacane przez państwo, w którym pracuje drugi. Gdy cała rodzina wyjedzie z Polski, nie ma prawa do pomocy z rządowego programu

Polecamy produkt: Rodzina 500+ (PDF)

Czy decyduje miejsce zatrudnienia rodzica

Pani Katarzyna wychowuje dwójkę dzieci i nie jest nigdzie zatrudniona. Rodzina utrzymuje się z dochodów męża, który pracuje w Niemczech. Czy w takiej sytuacji to właśnie ten kraj ma pierwszeństwo w wypłacie świadczeń na dzieci?

TAK

Zgodnie z unijnymi przepisami o tym, które państwo powinno jako pierwsze przyznać świadczenia rodzinne, decyduje miejsce wykonywania pracy. Jeśli więc rodzic, który został w Polsce, nie jest aktywny zawodowo, a złoży wniosek o pomoc z programu 500 plus, to zostanie on przekazany do marszałka województwa. Gdy ten ustali, że Niemcy mają pierwszeństwo w wypłacie świadczeń, przekaże go do odpowiedniej instytucji w tym kraju. Polska, jako państwo zamieszkania dzieci i drugie w kolejności do przyznania wsparcia, może wtedy ewentualnie wypłacać dodatek dyferencyjny, czyli różnicę między polskimi a niemieckimi świadczeniami. Jednak w związku z tym, że zasiłek, który obowiązuje w kraju naszego zachodniego sąsiada, jest wyższy niż 500 zł na dziecko (na pierwsze i drugie dziecko wynosi 188 euro miesięcznie, czyli ok. 830 zł), rodzina nie będzie w ogóle uprawniona do świadczenia wychowawczego w gminie. Inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby pani Katarzyna pracowała. Jeżeli bowiem obydwoje rodzice pracują, to unijne prawo przewiduje, że pierwszeństwo w wypłacie pomocy finansowej ma to państwo, w którym przebywa rodzic z dziećmi. Wtedy to właśnie Polska jako pierwsza przyznawałaby świadczenia, ale marszałek i tak przekazałby wniosek do Niemiec, aby zostało tam ustalone uprawnienie do dodatku dyferencyjnego, bo tam zasiłek jest wyższy (830 zł – 500 zł). Wreszcie może się zdarzyć, że zarówno matka, jak i ojciec pracują za granicą, a dzieci zostały pod opieką dziadków w kraju. Wówczas pierwszeństwo w wypłacie ma państwo, w którym rodzice wykonują pracę, Polska zaś może przyznać dodatek dyferencyjny. W związku ze stosowaniem wspomnianych reguł rodzice powinni pamiętać o konieczności podania we wniosku informacji o pobycie członka rodziny za granicą, również wtedy gdy nastąpi to już przy przyznaniu świadczenia wychowawczego. Gdyby okazało się, że Polska nie była krajem właściwym do wypłaty pomocy finansowej, zatajenie tej okoliczności będzie skutkować koniecznością zwrotu wsparcia jako nienależnie pobranego.

Podstawa prawna

Art. 16 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Czy należy składać wniosek na pierwsze dziecko

Pani Marzena pracuje w Polsce, jej mąż w Anglii. Mają trójkę dzieci, które mieszkają razem z matką. Czytelniczka zamierza złożyć wniosek o świadczenia wychowawcze, ale tylko na dwójkę dzieci, ponieważ dochody jej rodziny przekraczają kryterium dochodowe uprawniające do 500 zł na pierwszego potomka. Czy mimo wszystko powinna wnioskować o wsparcie również na najstarsze dziecko?

TAK

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaleca, aby osoby, które we wniosku o przyznanie 500 zł na dziecko wypełniają rubrykę wskazującą na pobyt członka rodziny za granicą, ubiegały się o świadczenie na pierwszego potomka, nawet jeśli nie spełniają wymogów do jego uzyskania. Wynika to z procedur stosowanych między marszałkami a instytucjami zagranicznymi, które wymagają potwierdzania uprawnień lub ich braku do świadczeń na każde dziecko. Niezłożenie wniosku na pierwsze dziecko, a w konsekwencji brak decyzji marszałka o tym, że 500 zł na tego potomka nie przysługuje, może spowodować, że drugi kraj obniży kwotę wsparcia na niego o wspomnianą kwotę.

Podstawa prawna

Art. 16 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Czy będzie pomoc, gdy cała rodzina wyjechała

Pan Aleksander i jego żona pracują w Austrii. Od ponad roku mieszkają z nimi również dzieci. Rodzina regularnie przyjeżdża do Polski, tu też jest cały czas zameldowana. Czy mogą starać się o świadczenia z programu 500 plus?

NIE

Jeśli cała rodzina mieszka w jednym z krajów UE, to wypłata wszystkich świadczeń na dzieci powinna się odbywać w oparciu o ustawodawstwo tego właśnie państwa. Nie ma znaczenia, że czytelnicy są zameldowani na terenie Polski lub przyjeżdżają do kraju, aby np. tu spędzić urlop lub święta, ponieważ żaden z opiekunów ani ich dzieci faktycznie tu nie mieszkają. Taka rodzina nie może więc ubiegać się o świadczenie wychowawcze. Ta sama zasada dotyczy również osób, które wyjechały z dziećmi do krajów nie należących do UE i w związku z tym nie obowiązują w nich przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, np. do USA, Kanady lub państw Bliskiego Wschodu, gdzie czasowo pracują.

Podstawa prawna

Art. 1 ust. 3 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Polecamy serwis: Wynagrodzenia

Czy są potrzebne dodatkowe dokumenty

Pani Kinga pracuje i mieszka z dzieckiem w Polsce, jej mąż jest zatrudniony w Norwegii. Czy na potrzeby rozstrzygnięcia przez marszałka województwa kraju właściwego do wypłaty świadczeń w pierwszej kolejności potrzebne będą dodatkowe dokumenty?

TAK

Co do zasady od rodzin, w których jeden z członków przebywa za granicą, wymagane jest wypełnienie tego samego wniosku i dołączenie do niego tych samych dokumentów, co od tych, w których wszystkie osoby są w Polsce. Jednak marszałkowie województw, a dokładnie Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej, które faktycznie zajmują się rozstrzyganiem w sprawach dotyczących koordynacji, wymagają też złożenia dodatkowych formularzy. Najczęściej jest to oświadczenie o wykonywaniu pracy za granicą, w którym trzeba podać takie dane, jak miejsce zamieszkania za granicą, nazwę i adres pracodawcy oraz informacje, czy są już pobierane jakieś świadczenia rodzinne na dzieci. Może też być potrzebne zaświadczenie od zagranicznego pracodawcy określające okres zatrudnienia lub wpis do ewidencji.

Podstawa prawna

Art. 16 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Czy pracownik delegowany jest objęty koordynacją

Firma, w której jest zatrudniona pani Marta, świadczy usługi opiekuńcze dla niemieckich emerytów. W związku z tym czytelniczka przez większość czasu przebywa za granicą, a jej dzieci mieszkają w Polsce. Czy w takim przypadku złożony w gminie wniosek o 500 zł zostanie przekazany do marszałka województwa w celu ustalenia, które państwo ma pierwszeństwo w wypłacie świadczeń?

TAK

Pracownicy delegowani do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę są objęci unijnymi przepisami o koordynacji zabezpieczenia społecznego. To oznacza, że składany przez nich wniosek o świadczenia z programu 500 plus jest przekazywany do marszałka województwa, konieczne jest natomiast najpierw określenie, któremu ustawodawstwu (polskiemu czy innemu) taki rodzic podlega. W tej kwestii rozstrzyga ZUS, dopiero potem marszałek województwa ustala na tej podstawie, który kraj ma pierwszeństwo w wypłacie świadczeń na dzieci.

Podstawa prawna

Art. 16 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Czy trzeba informować o pracy poza Polską

Mąż czytelniczki od kilku lat pracuje w Belgii. Z tego kraju rodzina otrzymuje zasiłki na trójkę dzieci, które zostały z matką w Polsce. Czy zatrudnienie męża za granicą może mieć wpływ na przyznanie świadczeń z rządowego programu 500 plus?

TAK

Świadczenie wychowawcze należy do tych form wsparcia, które są objęte unijnymi przepisami dotyczącymi koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Mają one zastosowanie do tych rodzin, w których jeden z jej członków pracuje lub przebywa w którymś z państw UE, Szwajcarii, Norwegii, Islandii lub Liechtensteinie. Wspólnotowe regulacje zostały wprowadzone po to, aby zapobiegać sytuacjom, gdy obydwoje rodzice będą otrzymywać pełną wysokość zasiłków rodzinnych z dwóch krajów. Jednocześnie z drugiej strony gwarantują, że rodzic uzyska najwyższą możliwą kwotę wsparcia na dzieci, która jest przewidziana w ustawodawstwie jednego z tych państw. Dlatego osoba składająca wniosek o 500 zł na dziecko powinna zaznaczyć, że drugi rodzic pracuje poza Polską. Mająca taką informację gmina przekaże go do marszałka województwa. To jego urzędnicy zajmą się ustaleniem, który kraj ma pierwszeństwo w wypłacie świadczeń na dzieci. Odbywa się to na takich samych zasadach jak przy ustalaniu uprawnień do świadczeń z ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych i w oparciu o te same unijne przepisy. ©?

Podstawa prawna

Art. 16 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).

Michalina Topolewska

michalina.topolewska@infor.pl

Polecamy serwis: Kadry i płace