Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odliczanie przez JST podatku naliczonego od inwestycji, gdy zmieniło się ich przeznaczenie

Odliczanie przez JST podatku naliczonego od inwestycji, gdy zmieniło się ich przeznaczenie./ fot. Fotolia
Odliczanie przez JST podatku naliczonego od inwestycji, gdy zmieniło się ich przeznaczenie./ fot. Fotolia
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 25 lipca 2018 r. korzystny dla samorządów wyrok (w sprawie C-140/17) w sprawie odliczenia części VAT dotyczących inwestycji, które początkowo wykorzystywane były do działalności niepodlegającej opodatkowaniu, a następnie - przed upływem (najczęściej) 10-letniego okresu korekty - zostały przeznaczone do wykorzystywania do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Pytanie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) skierował Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 22 grudnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 972/15).

Stan faktyczny

W latach 2009-2010 gmina zrealizowała inwestycję polegającą na budowie świetlicy wiejskiej. Poniesione z tego tytułu wydatki zostały udokumentowane fakturami VAT. Po oddaniu inwestycji do użytkowania (w 2010 r.) świetlica została nieodpłatnie przekazana w zarząd gminnego ośrodka kultury. Z czasem gmina postanowiła jednak przenieść świetlicę do majątku gminy i wykorzystywać ją zarówno nieodpłatnie na cele gminnej społeczności, jak i świadczyć opodatkowane usługi wynajmu na cele komercyjne.

W tej sytuacji gmina powzięła wątpliwość, czy postępując w ten sposób - zważywszy, że dotychczas nie odliczała podatku naliczonego od wydatków na inwestycję - uzyska prawo do odliczenia (poprzez dokonanie korekty) podatku naliczonego.

Interpretacja indywidualna i stanowisko sądu administracyjnego

Gmina wystąpiła do Ministra Finansów z wnioskiem o interpretację indywidualną w tej kwestii. Gmina stała na stanowisku, że będzie uprawniona do częściowego odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki na budowę świetlicy (w drodze korekty wieloletniej). Minister Finansów nie podzielił jednak stanowiska gminy. W interpretacji stwierdził, że nie przysługuje jej prawo od odliczenia podatku naliczonego od tych wydatków.

Interpretacja ta została przez gminę zaskarżona do WSA w Gdańsku. Sąd w wyroku z 18 stycznia 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 1193/14) przyznał rację gminie i uchylił interpretację indywidualną. Sąd uznał, że początkowe przeznaczenie przez podatnika nabytych towarów i usług do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu nie pozbawia go prawa do dokonania późniejszego odliczenia naliczonego VAT w razie zmiany przeznaczenia tych towarów lub usług - i wykorzystania ich do czynności opodatkowanych.

Wyrok ten został z kolei zaskarżony przez Ministra Finansów do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA w kwestii rozstrzygnięcia przedstawionej mu sprawy powziął istotne wątpliwości. Skierował zatem do TSUE tzw. pytanie prejudycjalne w tym zakresie.

Rozstrzygnięcie TSUE

Efektem działania NSA jest właśnie wyrok TSUE z 25 lipca 2018 r. Wyrok ten jest, co do zasady, korzystny dla jednostek samorządu terytorialnego.

Z ORZECZNICTWA

Przepisy VAT należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, aby podmiot prawa publicznego korzystał z prawa do korekty odliczenia VAT zapłaconego od dobra inwestycyjnego stanowiącego nieruchomość w sytuacji takiej, jak rozpatrywana w postępowaniu głównym - gdy w chwili nabycia tego dobra:

  • z jednej strony, ze względu na swój charakter, mogło ono być wykorzystywane zarówno do celów czynności opodatkowanych, jak i nieopodatkowanych, ale w początkowym okresie było wykorzystywane na cele działalności nieopodatkowanej,

  • z drugiej strony ten podmiot prawa publicznego nie wskazał wyraźnie zamiaru wykorzystywania tego dobra do celów działalności opodatkowanej, ale też nie wykluczył, że będzie ono wykorzystywane do takich celów

- o ile z analizy wszystkich okoliczności faktycznych, której przeprowadzenie należy do sądu krajowego, wynika, że został spełniony warunek (...), zgodnie z którym podatnik powinien działać w takim charakterze w momencie, w którym dokonał nabycia.

Wyrok TSUE z 25 lipca 2018 r., w sprawie C-140/17

TSUE dopuścił więc, co do zasady, odliczanie przez gminy części VAT dotyczące inwestycji, które początkowo były wykorzystywane do działalności niepodlegającej opodatkowaniu, a następnie - przed upływem (najczęściej) dziesięcioletniego okresu korekty - zostały przeznaczone do wykorzystywania na czynności opodatkowane VAT.

W uzasadnieniu tego wyroku TSUE udzielił też odpowiedzi na pytanie, czy z punktu widzenia istnienia prawa do odliczenia istotne jest to, że dobro inwestycyjne będzie wykorzystywane zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i niepodlegających opodatkowaniu (w ramach realizacji zadań organu władzy publicznej) i nie ma możliwości obiektywnego przypisania konkretnych wydatków inwestycyjnych do jednej z wyżej wymienionych grup czynności. Trybunał orzekł, że nie jest to istotne.

Z ORZECZNICTWA

Na badanie (...) warunku, zgodnie z którym podatnik powinien działać w takim charakterze w chwili nabycia towaru, nie ma wpływu okoliczność, że obiektywny podział konkretnych wydatków inwestycyjnych na transakcje opodatkowane i nieopodatkowane jest trudny, a wręcz niemożliwy.

Wyrok TSUE z 25 lipca 2018 r., w sprawie C-140/17

Wyrok ten bezpośrednio dotyczy zakupów dokonywanych przez gminy, lecz z punktu widzenia VAT działalność powiatów i województw nie różni się w istotny sposób od działalności gmin. Należy w związku z tym uznać, że omawiany wyrok ma odpowiednie zastosowanie również w przypadku zakupów dokonywanych przez powiaty i województwa.

Warunek nabycia w charakterze podatnika

Prawo do odliczenia w przypadkach, o których mowa, zaistnieje, jeżeli jednostka samorządu terytorialnego dokonała zakupu w charakterze podatnika. A ustalenie tego może być niekiedy problematyczne. W mojej ocenie właśnie to będzie stanowiło największy problem ze stosowaniem omawianego wyroku. Treść uzasadnienia do wyroku TSUE zawiera jednak w tym zakresie szereg wskazówek.

Po pierwsze, Trybunał wskazał, że "nawet jeśli jednoznaczna i wyraźna deklaracja zamiaru wykorzystania dobra do użytku gospodarczego przy jego nabyciu może być wystarczająca do stwierdzenia, że dobro zostało nabyte przez podatnika działającego w takim charakterze, to brak takiej deklaracji nie wyklucza, że taki zamiar może przejawiać się w sposób dorozumiany".

Po drugie, Trybunał wskazał, że "charakter dobra (...) stanowi element podlegający uwzględnieniu na potrzeby ustalenia, czy w chwili dostawy nieruchomości podatnik działał w takim charakterze, może wskazywać, że gmina zamierzała działać jako podatnik". Podobnie - jak czytamy w dalszej części uzasadnienia - "fakt, że już przed dostawą i nabyciem nieruchomości spornej w postępowaniu głównym gmina była już zarejestrowana jako podatnik VAT, stanowi wskazówkę przemawiającą za takim wnioskiem".

Działanie w charakterze podatnika jest wykluczone w przypadkach, w których jednostki samorządu terytorialnego nabywają dobro inwestycyjne jako organy władzy publicznej.

W takich przypadkach nie dokonują one nabycia w charakterze podatnika (zob. np. wyrok TSUE z 2 czerwca 2005 r. w sprawie C-378/02). W konsekwencji prawo do odliczenia nie może im przysługiwać - nawet w przypadku późniejszego wykorzystania tego dobra do działalności gospodarczej.

Z omawianego wyroku wynika, że taki scenariusz może mieć miejsce w szczególności, jeżeli początkowe wykorzystanie nieruchomości zostało dokonane w ramach realizacji przez JST zadań organu władzy publicznej. Okoliczność taka nie przesądza o tym, czy w momencie nabycia nieruchomości organ władzy publicznej działał jako podatnik, lecz stanowi wskazówkę, że jednostka nie działała w charakterze podatnika.

Trudno jest jednak stwierdzić, kiedy w świetle tych wskazówek polskie sądy administracyjne oraz organy podatkowe będą traktować zakupy dokonywane przez JST jako dokonywane przez podatników. W mojej ocenie bardziej prawdopodobne jest (zwłaszcza w przypadku sądów administracyjnych) liberalne podejście (tj. przyjęcie, że o ile z okoliczności danego przypadku wyraźnie nie wynika co innego, JST dokonuje zakupów działając w charakterze podatnika). Jednak czy faktycznie tak się stanie będzie można stwierdzić dopiero za kilka lub kilkanaście miesięcy.

Korekty dokonywane na podstawie wyroku TSUE

Na podstawie omawianego wyroku TSUE wiele jednostek samorządu będzie uprawnionych do odliczenia VAT w drodze korekty. Wyrok ten obowiązuje przy tym wstecz. W konsekwencji, powołując się na ów wyrok, JST mogą dokonywać korekt VAT również za nieprzedawnione lata podatkowe.

W 2013 roku gmina X nabyła budynek, działając w charakterze podatnika. Jednak do końca 2015 r. wykorzystywała ten budynek wyłącznie do działalności niepodlegającej opodatkowaniu. Dopiero w 2016 roku budynek ten został przez gminę częściowo przeznaczony do działalności opodatkowanej (jego część została wynajęta). W tej sytuacji, w oparciu o omawiany wyrok TSUE, gmina może korygować nie tylko VAT po zakończeniu lat 2018-2022, ale również za lata 2016 i 2017.

Trzeba zastrzec, że okres korekty wynikający z przepisów art. 91 ustawy o VAT (to bowiem na podstawie tych przepisów dokonywane są korekty podatku odliczonego związane ze zmianą przeznaczenia) wynosi dla nieruchomości oraz praw wieczystego użytkowania 10 lat (dla pozostałych towarów i usług wynosi on 5 lat). Dlatego do dokonywania korekt na podstawie omawianego wyroku TSUE nie będą uprawnione te JST, które inwestycje do działalności niepodlegającej opodatkowaniu wykorzystywały już przez okres 10 lat lub dłużej.

Gmina Y wybudowała i oddała do użytkowania w 2007 roku budynek świetlicy, który w tym samym roku nieodpłatnie przekazała w zarząd gminnego ośrodka kultury. W tej sytuacji ewentualne rozpoczęcie w 2018 roku wykorzystywania przez gminę tego budynku do wykonywania czynności opodatkowanych nie pozwoli gminie na odliczenie części podatku nieodliczonego przy budowie budynku - gdyż okres korekty dla tego budynku upłynął z końcem 2017 roku.

Tomasz Krywan

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

    Program "Ochrona Zabytków". Dofinansowanie 200 mln zł

    Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło drugi nabór w programie Ochrona Zabytków.

    PUE ZUS: Kalkulator do wyliczenia wysokości emerytury w 2023 r.

    Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS można samodzielnie wykonać symulację wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego, przyznawanego na nowych zasadach. Symulacja pozwala na wykonanie obliczeń tym osobą, które chcą sprawdzić jakie świadczenie by otrzymały, gdyby przechodziły na emeryturę w bieżącym roku.

    ZUS: Co się dzieje ze środkami zapisanymi na subkoncie w ZUS w razie śmierci ubezpieczonego

    Środki zapisane na subkoncie w ZUS podlegają podziałowi i wypłacie w razie m. in. śmierci ubezpieczonego. Tak, jak to ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na rachunku w OFE - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Podwyżki pensji w RIO o 300 zł - 1130 zł [wyrównanie od 1 stycznia 2023 r.]

    Od 300 zł do ponad 1,1 tys. zł wzrosną stawki wynagrodzenia zasadniczego pracowników regionalnych izb obrachunkowych nieobjętych tzw. systemem mnożnikowym – przewiduje projekt nowego rozporządzenia. Podwyżki mają nastąpić z wyrównaniem od 1 stycznia 2023 r.

    MF: Zasady wykorzystania i zwrotu przez samorządy odsetek z Funduszu Pomocy

    Ministerstwo finansów wyjaśniło, że jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek zwrócić niewykorzystane odsetki ze środków Funduszu Pomocy na rachunek właściwego wojewody. Zasada ta nie dotyczy odsetek od środków przeznaczonych na zadania oświatowe.

    Nagrody specjalne dla pracowników pomocy społecznej [Nowelizacja, zmiany]

    Nagrody za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej dla np. pracowników socjalnych minister będzie mógł przyznać sam z własnej inicjatywy, bez wniosku ze strony np. organów administracji samorządowej - zakłada projekt nowelizacji rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie przyznawania nagród specjalnych w zakresie pomocy społecznej.

    Dodatkowe dwa dni wolne od pracy dla dawców krwi
    Pytania i odpowiedzi o PPK po autozapisie

    Odpowiedzi na pytania dotyczące naliczania i odprowadzania wpłat do PPK po autozapisie.

    Nowe zasady konfiguracji poczty elektronicznej w samorządach

    Podmioty publiczne zostaną zobowiązane do korzystania z poczty elektronicznej wykorzystującej trzy, określone mechanizmy uwierzytelniania, będą też mogły złożyć wniosek, by wpisać swoje telefony do wykazu numerów służących wyłącznie do odbierania połączeń - zakłada rządowy projekt ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej, który właśnie trafił do Sejmu.

    Kiedy umorzyć postępowanie o dostęp do informacji publicznej

    Jednym ze sposobów zakończenia postępowania zainicjowanego wnioskiem o dostęp do informacji publicznej jest wydanie decyzji o umorzeniu tego postępowania. Taka forma zakończenia postępowania stosowana jest przede wszystkim wtedy, kiedy organ - ze względu na brak możliwości technicznych - nie może udostępnić informacji zgodnie z wnioskiem.

    Błędy popełniane przez gminy w uchwałach o programach zapobiegania bezdomności zwierząt

    W uchwałach wprowadzających programy zapobiegania bezdomności zwierząt rady gmin nie rozdzielają budżetu programu na poszczególne zadania. Prokuratorzy skutecznie zaskarżają do sądów administracyjnych uchwały z taką wadą. Błędem jest również powtarzanie w uchwałach zapisów i definicji ustawowych.