REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jednostki budżetowe jako podatnicy VAT nowa uchwała NSA

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Krywan
Tomasz Krywan
Doradca podatkowy; specjalista w zakresie prawa podatkowego. Autor wielu praktycznych odpowiedzi na pytania z zakresu prawa podatkowego i licznych publikacji na ten temat.
Jednostki budżetowe jako podatnicy VAT
Jednostki budżetowe jako podatnicy VAT
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 24 czerwca br. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, w której stwierdził, że w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług. W momencie publikacji pisemne uzasadnienie uchwały nie zostało jeszcze opublikowane, lecz z uzasadnienia ustnego uchwały wynika, że NSA uznał za prawidłowy argument o braku samodzielności w prowadzeniu działalności gospodarczej przez te jednostki.

REKLAMA

Stanowisko NSA, wyrażone w nowej uchwale z 24 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FPS 1/13), nie jest zupełnie nowe. Już wcześniej podobne stanowisko zajmowały sądy administracyjne. 

Z ORZECZNICTWA 

Samorządowe jednostki budżetowe nie spełniają przesłanek uznania za podatnika VAT, jak i art. 9 Dyrektywy 112 – i to pomimo szeroko określonej w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT definicji działalności gospodarczej. Postulowana w powołanym przepisie samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza między innymi możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje (w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich), jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego. Działalnością samorządowych jednostek budżetowych kieruje wprawdzie dyrektor, ale na podstawie stosownego upoważnienia. Jednocześnie działają one na podstawie z góry określonego przez gminę rocznego planu finansowego, zaś ich przychody i koszty są rozliczane z budżetem gminy. Podmioty te nie ponoszą też jakiegokolwiek ryzyka ekonomicznego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdyż wszystkie podejmowane przez nie czynności odnoszą skutek jedynie dla osoby prawnej, jaką jest gmina. Tak więc, jeżeli skutkiem tych czynności będzie niewykonane zobowiązanie pieniężne, to ewentualne postępowanie egzekucyjne zostanie skierowane przeciwko gminie, a nie wobec jednostki budżetowej. 

Wyrok WSA w Poznaniu z 4 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Po 791/11.

Nowa uchwała NSA oznacza jednak, że powszechna dotychczas praktyka traktowania gminnych jednostek budżetowych jako odrębnych podatników od ich macierzystych gmin była nieprawidłowa. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W istocie bowiem, z punktu widzenia przepisów o VAT:
1) wszelkie czynności podlegające opodatkowaniu VAT wykonywane przez gminne jednostki budżetowe są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu przez ich macierzyste gminy (ze wszystkimi tego konsekwencjami),
2) wszystkie zakupy towarów i usług dokonywane przez gminne jednostki budżetowe (w tym zakupy towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności przez samorządowe jednostki budżetowe) są zakupami dokonywanymi przez ich macierzyste gminy,
3) czynności wykonywane między gminnymi jednostkami budżetowymi a ich macierzystymi gminami nie podlegają opodatkowaniu VAT (jako czynności wykonywane „wewnątrz tego samego podatnika”).

Zobacz także: Gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług

REKLAMA

Teoretycznie, omawiana uchwała oznacza więc, że gminy powinny wstecznie wyrejestrować z VAT swoje jednostki budżetowe oraz skorygować złożone deklaracje VAT (zarówno te złożone przez siebie, jak i deklaracje złożone przez jednostki budżetowe). Najprawdopodobniej jednak takie postępowanie nie będzie konieczne i wystarczy bieżące wyrejestrowanie gminnych jednostek budżetowych jako podatników VAT oraz rozpoczęcie traktowania czynności wykonywanych przez te jednostki, a także dokonywanych przez nie zakupów jako – odpowiednio – czynności oraz zakupy własne gmin. Uważam, że należy się spodziewać wydania przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej o charakterze podobnym do pisma dotyczącego leasingu z 26 czerwca 2013 r. (sygn. PT3/033/1/101/AEW/13/63224) – a więc interpretacji dopuszczającej brak obowiązku korygowania dotychczasowych rozliczeń (mimo że formalnie były one – w świetle najnowszego orzecznictwa – nieprawidłowe). 

W praktyce niektóre gminy mogą być zainteresowane wstecznym korygowaniem rozliczeń, gdyż pozwoli im to skorzystać w drodze korekty z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Konsekwencją uznawania gminnych jednostek budżetowych za podatników był bowiem wniosek o braku prawa do odliczania podatku naliczonego przez gminy dokonujące zakupów towarów i usług dotyczących inwestycji, które były przekazywane jednostkom budżetowym i przez te jednostki wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. 

INTERPRETACJE 

Nieprawidłowe jest stwierdzenie Wnioskodawcy, że warunek wykorzystania zakupionych przez Wnioskodawcę towarów i usług w ramach budowy sieci wodno-kanalizacyjnej do wykonywania czynności opodatkowanych VAT jest spełniony. Z treści wniosku wynika, że po zakończeniu inwestycji ukończone elementy sieci są przekazywane w nieodpłatne użytkowanie innemu podatnikowi podatku VAT. To inny, odrębny od Wnioskodawcy, podatnik, tj. Zakład Oczyszczania Ścieków [będący gminną jednostką budżetową – przyp. aut.], wykorzystuje otrzymane środki trwałe do wykonywania czynności opodatkowanych VAT poprzez świadczenie usług polegających na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków. (...) W sprawie będącej przedmiotem wniosku Wnioskodawca, tj. Gmina, pozbywa się wybudowanych środków trwałych, przekazując je w nieodpłatne użytkowanie odrębnemu, innemu podatnikowi VAT. Zatem Gmina nie ma zamiaru wykorzystania powstałych w trakcie budowy sieci wodno-kanalizacyjnej środków trwałych do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Warunek wynikający z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie został zatem w przedmiotowej sprawie ewidentnie przez Wnioskodawcę wypełniony.

Zadaj pytanie: Forum

Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 września 2012 r., sygn. IBPP3/443-670/12/EJ. 

Wydanie przez NSA omawianej uchwały oznacza, że w istocie zakupy wskazane w opisie powyższej interpretacji podatkowej stanowiły zakupy towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych (przez część gminy, za którą z punktu widzenia przepisów o VAT uznaje się gminną jednostkę budżetową) – a więc uprawniały gminę do odliczania podatku naliczonego. Podatek ten gmina może – jeżeli wbrew stanowisku organów podatkowych nie uczyniła tego wcześniej – wstecznie odliczyć na podstawie art. 86 ust. 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). Przepis ten stanowi, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w standardowych terminach, może obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego – nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. 

Uprawnienie wynikające z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT trwa aż 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. 

Oznacza to, że – według omawianej uchwały – gminy mogą odliczać w drodze korekty podatek naliczony, tylko jeżeli prawo do jego odliczenia wystąpiło 1 stycznia 2009 r. lub później (uprawnienie do odliczania na podstawie art. 86 ust. 13 ustawy o VAT podatku naliczonego, w stosunku do którego prawo do odliczenia podatku naliczonego powstało w 2008 r., przestało istnieć z końcem 2012 r.). W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że odliczenie podatku naliczonego na omawianej podstawie jest przez gminy możliwe w stosunku do faktur otrzymanych przez gminne jednostki budżetowe po 31 grudnia 2008 r. 

Uchwała dotyczy co prawda gminnych jednostek budżetowych, lecz według mnie, należy uznać, że ma odpowiednie zastosowanie również do powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych. Również te jednostki budżetowe nie są zatem podatnikami VAT, a czynności przez nie wykonywane (oraz zakupy przez nie dokonywane) są z punktu widzenia przepisów o VAT czynnościami (i zakupami) dokonywanymi – odpowiednio – przez powiaty i województwa (ze wszystkimi omówionymi powyżej konsekwencjami). 

Uchwała NSA z 24 czerwca 2013 r. nie ma natomiast odpowiedniego zastosowania do samorządowych zakładów budżetowych ani do państwowych jednostek budżetowych. Zasady funkcjonowania tych zakładów i jednostek są odmienne od funkcjonowania samorządowych jednostek budżetowych – w szczególności samorządowe zakłady budżetowe oraz państwowe jednostki budżetowe cechuje dużo większa samodzielność organizacyjna niż samorządowe jednostki budżetowe. Mimo wydania tej uchwały samorządowe zakłady budżetowe oraz państwowe jednostki budżetowe są zatem podatnikami VAT.

Polecamy serwis: Podatki i opłaty

Podstawa prawna
● art. 15 ust. 1 i 2, art. 86 ust. 1 i 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 35)

Poznajpierwszą w Polsce PlatformęRachunkowości Budżetowej przygotowaną z myślą o księgowych w budżecie.
Skorzystaj z bezpłatnegodostępu przez 30 dni! Szczegóły promocji znajdziesz na www.inforrb.pl

Zapisz się na newsletter
Jak dysponowane są finanse publiczne? Bądź na czasie z najnowszymi przepisami, najlepszymi praktykami oraz wskazówkami dotyczącymi księgowości budżetowej – zapisz się na newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Klasyfikacja budżetowa. Sporo zmian w 2025 i 2026 r. [PROJEKT]

Do uzgodnień i opiniowania został przekazany projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Nowe przepisy mają na celu dostosowanie istniejących podziałek do ostatnich zmian prawnych.

Czy świadczenie urlopowe przysługuje pracownikom administracji i obsługi szkoły?

Świadczenie urlopowe przysługuje pracownikom zatrudnionym w szkole jako nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w szkole publicznej. Co z pracownikami, niebędącymi pracownikami szkoły?

Nowe limity temperatur w pracy od 2027 roku. Co zmieni projekt rozporządzenia MRPiPS?

Od 1 stycznia 2027 r. pracodawców czekają nowe obowiązki w związku z temperaturą w miejscu pracy. Projekt rozporządzenia MRPiPS przewiduje wprowadzenie maksymalnych limitów temperatur zarówno w pomieszczeniach, jak i przy pracach na otwartej przestrzeni.

Likwidacja szkół a prawo nauczycieli do odprawy

Nadchodzi niż demograficzny, a wraz z nim problemy w systemie edukacji. Wiele placówek nie będzie mogło w przyszłym roku szkolnym kontynuować działalności, a inne będą musiały ograniczyć jej rozmiary. To oczywiście bezpośrednio wpłynie na sytuację nauczycieli.

REKLAMA

Pilotaż skróconego czasu pracy 2025. Można uzyskać do 1 mln zł wsparcia na wdrożenie w organizacji [Nabór wniosków od 14 sierpnia 2025]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło zasady udziału w pilotażu skróconego czasu pracy. Nabór wniosków rozpocznie się 14 sierpnia 2025 roku. Pracodawcy mogą uzyskać do 1 mln zł wsparcia.

Dzień Ojca 2025: Coraz więcej ojców korzysta z urlopów rodzicielskich i ojcowskich

Z okazji Dnia Ojca ( 23 czerwca) przypominamy, że tata – podobnie jak mama – ma prawo do urlopu po narodzinach dziecka. Ojcowie coraz chętniej korzystają z przysługujących im świadczeń: urlopu ojcowskiego, macierzyńskiego (po 14 tygodniach) i rodzicielskiego. Komu i kiedy przysługuje zasiłek? Ile trwa urlop?

ZUS otwarty 20 czerwca 2025 r. – placówki i infolinia czynne do godz. 15:00

Choć 20 czerwca wiele osób planuje urlop po czwartkowym święcie Bożego Ciała, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zmienia trybu pracy. Tego dnia wszystkie placówki ZUS będą funkcjonować normalnie – jak w każdy roboczy piątek. Infolinia będzie działać krócej, gdyż do godz. 15:00.

Renta wdowia 2025: terminy wypłat, kiedy decyzja o przyznaniu lub odmowie. Kluczowa data to 1 lipca 2025 r.

Już 1 lipca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wysyłkę decyzji w sprawie przyznania lub odmowy renty wdowiej. Jest to kluczowa data, gdyż część uprawnionych otrzyma wtedy świadczenie. Jak poinformował na swojej stronie internetowej ZUS pozostałe terminy wypłaty renty wdowiej to: 6-go, 10-go, 15-go, 20-go i 25-go dnia miesiąca.

REKLAMA

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Podwyżki pracowników samorządowych z wyrównaniem od 1 marca 2025 r. Rozporządzenie w Dzienniku Ustaw [STAWKI]

30 maja 2025 r. w Dzienniku Ustaw RP zostało opublikowane rozporządzenie podwyższające kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Rozporządzenie koryguje także katalog stanowisk.

REKLAMA