Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej (trzynastka). Jak obliczyć? Komu przysługuje?

W ustawie z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej określono zasady i warunki, które m.in. pracownik musi spełnić, by nabyć prawo do tzw. trzynastki, a także określono wysokość wynagrodzenia rocznego wraz z terminem jego wypłaty.

Trzynastka: komu przysługuje i od kiedy

W ustawie określono m.in. co kryje się pod pojęciem pracownicy jednostek sfery budżetowej. Chodzi o pracowników państwowych jednostek sfery budżetowej, pracowników zatrudnionych w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach, pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych, a także pracowników biur poselskich, senatorskich poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.

Pracownik nabywa prawo do tzw. trzynastki w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. W przypadku, gdy dany pracownik przepracował niepełny rok kalendarzowy, nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego (trzynastki) w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego. Warunkiem jest jednak przepracowanie minimum sześciu miesięcy. Przepracowanie tych sześciu miesięcy nie jest wymagane w następujących przypadkach:

1. nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2. zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
3. powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
4. rozwiązania stosunku pracy w związku z:
5. 1. przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
   2. przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
   3. likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
   4. likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
6. podjęcia zatrudnienia:
7. 1. w wyniku przeniesienia służbowego,
   2. na podstawie powołania lub wyboru,
   3. w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
   4. w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
   5. po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
8. korzystania:
9. 1. z urlopu wychowawczego,
   2. z urlopu macierzyńskiego,
   3. z urlopu ojcowskiego,
   4. z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   5. z urlopu opiekuńczego,
   6. z urlopu dla poratowania zdrowia,
   7. przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
   8. korzystania z urlopu rodzicielskiego;
10. wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.

Wysokość dodatkowego wynagrodzenia (trzynastki), wypłata

Zgodnie z ustawą, wynagrodzenie roczne ustalane jest w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Przy obliczaniu wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego, bierze się pod uwagę:

• wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne, tzw. trzynastka wypłacana jest nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Oznacza to, że pracownicy, którym przysługuje trzynaste wynagrodzenie, mogą spodziewać się przelewów najpóźniej pod koniec marca 2025 r. Więcej na temat wynagrodzeń można znaleźć w naszej Bazie wiedzy oraz w publikacji "Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce".