REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne

Dariusz Dwojewski
Doktor nauk prawnych, specjalista z zakresu prawa pracy, prawa oświatowego i prawa ubezpieczeń społecznych. Specjalizuje się w szeroko pojętym prawie pracy, obejmującym zarówno ogólne prawo pracy, jak i pragmatyki pracownicze oraz uregulowania dotyczące związków zawodowych. W zakresie zainteresowań leży również tematyka ubezpieczeń społecznych, w tym zwłaszcza dotycząca wcześniejszych emerytur i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Od ponad 15 lat specjalizuje się w prawie oświatowym w zakresie dotyczącym sfery stosunku pracy nauczycieli, jak i pracowników samorządowych. Współpracuje z różnymi firmami i instytucjami szkoleniowymi, prowadząc szkolenia z zakresu prawa pracy, w tym prawa oświatowego oraz ubezpieczeń społecznych. Jest autorem wielu publikacji o tematyce związanej z prawem pracy. Jego artykuły i opinie publikowane są w wielu specjalistycznych wydawnictwach.
Wynagrodzenie, trzynastki 2014/2015/ Fot. Fotolia
Wynagrodzenie, trzynastki 2014/2015/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka) jest świadczeniem, które po spełnieniu określonych warunków, przysługuje pracownikom jednostek sfery budżetowej.

Do pracowników tych ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, zalicza pracowników:

REKLAMA

REKLAMA

1) państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenia są kształtowane na podstawie odrębnej ustawy;
2) zatrudnionych w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach, wymienionych w art. 139 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 i 938);
3) samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie wymienionej w pkt 2;
4) biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.

Trzynastka nie przysługuje natomiast osobom, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 430 i Nr 112, poz. 654), a także żołnierzom oraz funkcjonariuszom Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej oraz Biura Ochrony Rządu.

Polecamy: Rachunkowość Budżetowa

Osobami, o których mówi art. 2 ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, są:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, wicemarszałek Sejmu, wicemarszałek Senatu, wiceprezes Rady Ministrów, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, ministrowie, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli, Szef Kancelarii Sejmu, Szef Kancelarii Senatu, zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu, zastępcy Szefa Kancelarii Senatu, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Szef Służby Cywilnej, Główny Inspektor Pracy, zastępcy Głównego Inspektora Pracy, Kierownik Krajowego Biura Wyborczego,
3) Minister Stanu, Szef Kancelarii Prezydenta, zastępcy Szefa Kancelarii Prezydenta, zastępcy Prokuratora Generalnego, wiceprezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,
4) Prezes Polskiej Akademii Nauk, sekretarz stanu, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, pierwszy zastępca Prezesa Narodowego Banku Polskiego, podsekretarz stanu (wiceminister), wiceprezes Narodowego Banku Polskiego, Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich, Zastępcy Rzecznika Praw Dziecka, Zastępcy Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Rzecznik Ubezpieczonych, kierownik urzędu centralnego, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, wojewodowie, zastępcy kierownika urzędu centralnego, wicewojewodowie.

Zobacz również: Okresy uprawniające do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia rocznego


Okres pracy warunkujący nabycie prawa do trzynastki

Na podstawie art. 2 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.

Podstawową zasadą, od której zależy wypłata trzynastki jest więc przepracowanie wymaganego okresu w danym roku kalendarzowym. Przy zatrudnieniu na krótszy okres, pracownik zachowa prawo do trzynastki, o ile przepracuje co najmniej 6 miesięcy danego roku kalendarzowego u danego pracodawcy.

Ustalając okres zatrudnienia warunkujący nabycie prawa do trzynastki należy wziąć pod uwagę wszystkie okresy zatrudnienia w danej jednostce w ciągu roku kalendarzowego. Jeżeli zatem  pracownik był, w danym roku zatrudniany na podstawie kilku umów, to należy zsumować wynikające z nich okresu zatrudnienia. Jeżeli tak ustalony staż pracy przekracza 6 miesięcy – należy wypłacić trzynastkę. Jeżeli nie pracownik nie nabywa do niej prawa.

Przy ustalaniu prawa do trzynastki nie ma znaczenia w jakim wymiarze etatu był zatrudniony pracownik. Nabycie prawa do tego świadczenia zależy bowiem od przepracowania wymaganego okresu, bez względu natomiast jest wymiar etatu, w jakim okres ten został przepracowany.

Wyjątki od wymogu przepracowania 6 miesięcy

Ustawa do dodatkowych wynagrodzeniu rocznym (art. 2 ust. 3) przewiduje szereg sytuacji, w których nie jest wymagane przepracowanie 6 miesięcy roku kalendarzowego, aby pracownik nabył prawo do trzynatski. Należy zaznaczyć, że katalog tych wyjątków jest zamknięty i tylko wyraźnie wskazane w ustawie okoliczności pozwolą wypłacić wynagrodzenie roczne pracownikowi, który nie przepracował 6 miesięcy w danym roku u danego pracodawcy.

Wyjątki te dotyczą następujących sytuacji:

1. nawiązanie stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2. zatrudnienie pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż 3 miesiące;
3. powołanie pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowanie do odbycia służby zastępczej;
4. rozwiązanie stosunku pracy w związku z:
• przejściem na emeryturę,
• rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
• przeniesieniem służbowym,
• powołaniem lub wyborem
• likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy, 
• likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
5. podjęcia zatrudnienia:
• w wyniku przeniesienia służbowego ;
• na podstawie powołania lub wyboru,
• w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
• w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
• po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
6. korzystania:
• z urlopu wychowawczego,
• z urlopu macierzyńskiego,
• z dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
• z urlopu ojcowskiego,
• z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• korzystania z urlopu rodzicielskiego,
• z urlopu dla poratowania zdrowia,
• przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
• z urlopu rodzicielskiego
7. wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika

Zobacz również: Wynagrodzenia w służbie cywilnej 2014/2015 - poradnik


Należy zaznaczyć, że dopiero od 29 czerwca 2013 r., zaliczono do ww. wyjątków, uprawniających do trzynastki przerwy w pracy związane z korzystaniem z uprawnień rodzicielskich. Zmiana w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym nastąpiła na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 2012 r. (P 59/11), który stwierdził niekonstytucyjność przepisów odbierających prawo do trzynastki rodzicom korzystającym z uprawnień rodzicielskich. Przed zmianą przepisów nieprzepracowanie 6 miesięcy z powodu korzystania z takich uprawnień pozbawiało pracownika prawa do trzynastki. Co ważne, na mocy tej zmiany, trzynastkę przyznano także tym pracownikom, którzy korzystali z uprawnień rodzicielskich w 2012 r. i z tego powodu nie otrzymali tego świadczenia. Termin wypłaty tego świadczenia był wyznaczony na 29 września 2013 r. (art. 2 ustawy z dnia 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej). O świadczenie to mogą ubiegać się także kobiety, które nie otrzymały trzynastki z powodu przebywania na urlopie macierzyńskim w 2012 r., ale nie są już zatrudnione. Rozwiązanie stosunku pracy nie stanowi przeszkody w możliwości ubiegania się o trzynastkę. Dodatkowe wynagrodzenie roczne jest bowiem świadczeniem o charakterze roszczeniowym, tzn. przysługuje z mocy prawa każdej osobie, która spełniła warunki do jego otrzymania. W przeciwnym razie, w ciągu 3 lat od dnia, w którym trzynastka powinna zostać wypłacona, pracownik może wystąpić na drogę sądową o wypłatę tego świadczenia (art. 291 § 1 Kodeksu pracy).

Utrata prawa do trzynastki

Zgodnie z art. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, pracownik nie nabywa prawa do trzynastki w następujących sytuacjach:

  nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 2 dni,
  stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości,
  wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,
 rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika

Obliczanie dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłaca się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę, otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Należy tu brać rzeczywistą kwotę wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika w danym roku, pomniejszoną m.in. o wynagrodzenie chorobowe i wynagrodzenie za czas innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy. Uwzględnia się przy tym wynagrodzenie zasadnicze i inne świadczenia ze stosunku pracy, przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy (art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym).

Polecamy serwis: Kadry i płace


Stosowanie przepisów określających sposób obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy oznacza, że obliczając podstawę trzynastki pracowników, sumuje się otrzymane przez pracownika w roku kalendarzowym wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem:
1. jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
2. wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
3.  gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
4. wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
5. ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
6. dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
7. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
8. kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
9. nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
10. odpraw emerytalnych lub rentownych albo innych odpraw pieniężnych,
11. wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy - stosując zasady określone w § 7-11.
(§ 6 rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop).

Podstawa prawna:

• Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1144).
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.:Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).
• Rozporządzenie MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).

Orzecznictwo:

• Uchwała Sądu Najwyższego z 10 października 2000 r. (III ZP 22/00, OSNP 2001/5/142).
• Uchwała Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2005 r. (II PZP 9/05, OSNAPiUS 2006/7-8/109).
• Uchwała Sądu Najwyższego z 7 lipca 2011 r. (III PZP 3/11, niepubl.).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 2012 r. (P 59/11, Dz.U. 2012 r., poz. 819).

Polecamy serwis: Wynagrodzenia

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego pracowników ochrony zdrowia. Wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Jest projekt rozporządzenia

Podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych działających w ochronie zdrowia. Wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Jest projekt rozporządzenia.

Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu

Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu. Jaka jest obecnie definicja mobbingu? Jakie w związku z tym ma obowiązki pracodawca? Co zakłada projekt nowelizacji Kodeksu pracy? Czy pracodawcy będą mieli dodatkowe obowiązki?

Uzupełniający urlop macierzyński. Czy pracodawca może go odrzucić? Kiedy wniosek?

19 marca 2025 r. zaczną obowiązywać przepisy wprowadzające uzupełniający urlop macierzyński. Od czego zależy długość tego urlopu? Kiedy należy złożyć wniosek o uzupełniający urlop macierzyński? Czy pracodawca może go odrzucić?

Odprawa pośmiertna 2025 r. Ile wynosi? Komu przysługuje?

Kodeks pracy określa m.in. zasady dotyczące nabycia odprawy pośmiertnej po pracowniku. Chodzi o sytuację, w której pracownik m.in. w czasie trwania stosunku pracy umiera. Kto może otrzymać odprawę pośmiertną po pracowniku? Ile wynosi?

REKLAMA

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? W jakich przypadkach pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę o pracę z winy pracownika, a w jakich bez winy pracownika? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Wnioski do 17 marca 2025 r.

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Ruszyła II edycja konkursu dla gmin. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przeznaczy blisko 100 mln zł z Unii Europejskiej na Społeczne Agencje Najmu Wnioski do 17 marca 2025 r. Kto może wystąpić o dofinansowanie? Ile wynosi dofinansowanie?

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem. Resort rodziny 31 stycznia opublikował wyniki VI tury naboru ciągłego w ramach programu Aktywny Maluch 2022-2029. Zgodnie z danymi resortu rodziny, poziom użłobkowienia w Polsce wynosi już 40,11 proc. Pod koniec 2023 r. wynosił 36 proc.

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej?

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej? Czym jest siła wyższa? Kiedy pracownik powinien poinformować pracodawcę o taki zwolnieniu? Czy dni przeznaczone na zwolnienie z powodu działania siły wyższej przechodzą na kolejny rok?

REKLAMA

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. 31 stycznia 2025 r. w Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie Ministra Finansów, które wprowadza m.in. nowe wzory sporządzania sprawozdań przez JST. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

Amortyzacja środków trwałych

Czym są środki trwałe? Czym jest amortyzacja? Co jest wartością początkową środka trwałego? Co należy uwzględnić przy amortyzacji środka trwałego? Jakie wyróżniamy metody amortyzacji środków trwałych?

REKLAMA