Kategorie

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Stosunek podległości między członkami rodziny w służbie cywilnej

Leszek Jaworski
Leszek Jaworski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Praca, służba cywilna/ Fot. Fotolia
Praca, służba cywilna/ Fot. Fotolia
Fotolia
Ustawa o służbie cywilnej przewiduje zakaz powiązań rodzinnych pomiędzy pracownikiem a jego przełożonym. W urzędzie nie może powstać stosunek podległości służbowej pomiędzy małżonkami oraz osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

Ślub z urzędnikiem tej samej instytucji... To grozi nawet zwolnieniem!

Kierownik urzędu musi pilnować, aby nie dochodziło do zależności rodzinnych między członkiem służby cywilnej a jego zwierzchnikiem. Wyjściem jest albo przesunięcie pracownika, albo nawet jego zwolnienie

Obowiązkiem członka korpusu służby cywilnej jest wykonywanie zadań w sposób bezstronny. Aby polecenia były wykonywane zgodnie z tą zasadą, a jednocześnie w celu zapobieżeniu nepotyzmowi, ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.; dalej: u.s.c.) przewiduje zakaz powiązań rodzinnych pomiędzy pracownikiem a jego przełożonym. Przepis ten ani żadna inna regulacja u.s.c. nie określa, jak powinien się zachować pracodawca w razie takiego konfliktu. Przyjmuje się, że w takich sytuacjach należy przenieść członka służby cywilnej na inne stanowisko lub do innego urzędu, a nawet można z nim rozwiązać stosunek pracy. Szczególnie w okresie restrukturyzacji administracji publicznej (np. łączenie jednostek organizacyjnych fiskusa) do powstania konfliktowych relacji rodzinnych mogło dochodzić bez winy zatrudnionych. Trudno też wymagać od takich osób, aby w okresie zatrudniania w administracji nie zawierały związków małżeńskich, kierując się ww. zakazem.

Polecamy: Komplet Zmiany w prawie pracy w 2016 r.

W praktyce wyeliminowanie rodzinnych zależności może się okazać trudne, a nawet niemożliwe. Nie zawsze istnieją warunki do przeniesienia takiej osoby na inne stanowisko lub do innego urzędu. A zwolnienie urzędnika mianowanego jest dopuszczalne tylko w razie wystąpienia przesłanek wymienionych w art. 71 u.s.c. Katalog ten nie przewiduje powstania zależności rodzinnych między urzędnikiem mianowanym a przełożonym.

Zobacz również: Służba cywilna 2016 – umowy o pracę po nowemu

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Obowiązywanie zakazu

W myśl art. 79 u.s.c. w urzędzie nie może powstać stosunek podległości służbowej pomiędzy małżonkami oraz osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Odmiennie niż art. 26 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202) art. 79 u.s.c. mówi o stosunku podległości służbowej, a nie o stosunku bezpośredniej podległości. Oznacza to, że zakazane jest powstanie jakiegokolwiek stosunku zależności pomiędzy wymienionymi w nim osobami.

– Zakaz ma charakter bezwzględnie obowiązujący i odnosi się zarówno do stosunków pracy, które mają zostać dopiero zawarte, jak i do tych już istniejących. Do powstania stanu podległości służbowej w trakcie trwania stosunku pracy może dojść np. w przypadku zawarcia przez jednego pracownika małżeństwa, w efekcie czego stanie się on powinowatym wobec innego pracownika tego urzędu – wskazuje Anna Soporek, prawnik w kancelarii prawniczej Głowacki i Wspólnicy.

Ograniczenie sformułowane w art. 79 u.s.c. odnosi się do powstania stosunku podległości służbowej pomiędzy małżonkami, a także osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie, czyli obejmuje relacje służbowe pomiędzy rodzicami i dziećmi, dziadkami i wnukami, a także rodzeństwem. Ograniczenie to obejmuje również osoby pozostające ze sobą w stosunku powinowactwa pierwszego stopnia, czyli dotyczy związków pomiędzy zięciem, synową i teściami.

Działania szefa urzędu

Wprawdzie art. 79 u.s.c. nie przewiduje sankcji za naruszenie zakazu, ale nie oznacza to, że szef urzędu może tolerować istnienie więzi rodzinnej między członkiem służby cywilnej a jego zwierzchnikiem. Przeciwnie – jest zobowiązany do podjęcia odpowiednich kroków, które doprowadzą do stanu zgodnego z prawem.

Ponadto zakaz zawarty w art. 79 u.s.c. musi być brany pod uwagę zarówno w momencie zatrudniania członka korpusu służby cywilnej, jak i w czasie trwania jego stosunku pracy. W pierwszym przypadku nie jest dopuszczalne wyznaczenie urzędnikowi lub pracownikowi stanowiska, z którym wiązałby się stosunek podległości między wskazanymi osobami. W drugim przypadku powinno dojść do przesunięcia zwierzchnika lub podwładnego na inne stanowisko. W tym celu należy wykorzystać instrumenty przewidziane w przepisach u.s.c. o zmianie treści stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej.

Jednym z nich jest przeniesienie urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub w innej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe (art. 62 ust. 2 u.s.c.).

Zobacz również: Przeniesienie urzędnika do innej jednostki

Przeniesienie lub pożegnanie

Przesunięcia urzędnika do innego urzędu w innej miejscowości zgodnie z art. 63 ust. 1 u.s.c. może dokonać szef służby cywilnej. Artykuł 64 ust. 1 u.s.c. przewiduje zaś możliwość przeniesienia członka służby cywilnej do innego urzędu w tej samej miejscowości.

Gdy takie przesunięcie nie będzie możliwe, szefowi urzędu pozostanie tylko rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę. Możliwe są dwa tryby zwolnienia. Jeżeli pracownik zataił przed zatrudnieniem wiadomość, że między nim a zwierzchnikiem istnieje zabroniona więź rodzinna, to można go zwolnić w trybie natychmiastowym. W innym przypadku wchodzi w grę rozwiązanie angażu za wypowiedzeniem.

Problemy z urzędnikiem

Rozwiązanie stosunku pracy znacznie się komplikuje w przypadku urzędnika mianowanego. Gdy nie będzie możliwości jego przesunięcia, mogą się bowiem pojawić trudności ze zwolnieniem. Zwłaszcza gdy znalazł się on w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa po nawiązaniu stosunku pracy nie z własnej winy. Pragmatyka w art. 71 przewiduje bowiem zamkniętą listę przypadków, które uzasadniają rozwiązanie stosunku pracy. Niezawinione zaistnienie stosunku powinowactwa w trakcie zatrudnienia nie uzasadnia zastosowania rozwiązania stosunku pracy, gdyż ta przesłanka nie została skatalogowana w art. 71 u.s.c. Tak przykładowo orzekł Sąd Rejonowy we Wrocławiu w wyroku z 1 lipca 2015 r. (sygn. akt X P 108/15, www.orzeczenia.ms.gov.pl).

– Sytuacji, gdy żadna z zatrudnionych osób nie ponosi winy za zaistnienie między nimi stosunku podległości służbowej, nie sposób zakwalifikować jako utraty nieposzlakowanej opinii stanowiącej podstawę obligatoryjnego rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej – tłumaczy Anna Soporek.

Inaczej będzie, gdy mamy do czynienia ze świadomym przemilczeniem przez urzędnika mianowanego (czy pracownika służby cywilnej) istnienia lub powstania zabronionych więzi rodzinnych. Powinno to być podstawą do wszczęcia wobec niego postępowania dyscyplinarnego. – Może być także zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, co jest podstawą rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia – twierdzi Anna Soporek. ©?

OPINIA EKSPERTA

dr Piotr Zuzankiewicz Fundacja Instytut Prawa Ustrojowego, współautor komentarza do ustawy o służbie cywilnej

W przypadku gdy powstaje stosunek podległości między już zatrudnionymi pracownikami, niezbędne jest doprowadzenie przez dyrektora generalnego do stanu zgodnego z przepisami ustawy o służby cywilnej, np. przez rozwiązanie stosunku pracy w drodze porozumienia stron lub wypowiedzenia zmieniającego. Katalog działań, które może podjąć dyrektor generalny w stosunku do urzędnika służby cywilnej zatrudnionego na podstawie mianowania, jest ograniczony w związku ze stabilniejszą formą stosunku pracy niż w przypadku pracownika służby cywilnej (istnieje ograniczony ustawowy katalog możliwości rozwiązania takiego stosunku pracy). Powstanie podległości służbowej, o której mowa w art. 79 ustawy o służbie cywilnej, nie zostało wskazane wprost przez ustawodawcę jako przesłanka do wygaśnięcia stosunku pracy takiego urzędnika. Przesłanką taką jest natomiast utrata nieposzlakowanej opinii, którą można rozważać w kontekście nieposzanowania przez urzędnika porządku prawnego (w tym przypadku przepisów ustawy o służbie cywilnej).

Leszek Jaworski

dgp@infor.pl

Polecamy serwis: Kadry i płace

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Uzgodnienia i opinie do projektu planu miejscowego

    Ważnym elementem prowadzącym do przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest wyrażenie stanowiska wobec projektu planu przez organy wyspecjalizowane w określonych dziedzinach, które powinny zostać uwzględnione przy realizacji polityki przestrzennej gminy. Takie stanowisko przybiera postać uzgodnień lub opinii.

    Jak zaskarżyć rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

    Jedną z form ochrony samodzielności samorządu terytorialnego jest możliwość zakwestionowania (przez uprawniony organ) rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego przez wojewodę lub przez regionalną izbę obrachunkową. 

    Czy dotacja oświatowa dla placówek niesamorządowych to świadczenie jednorazowe?

    W praktyce pokutuje pogląd, że dotacja oświatowa - wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego dla placówki niepublicznej działającej na jej terenie - ma charakter świadczenia jednorazowego. 

    MI: wartość wniosków o dofinansowanie przewozów autobusowych to 773 mln zł

    Samorządy złożyły wnioski o uruchomienie w tym roku, w całym kraju 6347 nowych linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA); wartość wniosków to 773 mln zł - przekazał wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

    Darmowe laptopy dla czwartoklasistów będą miały zabezpieczenie przed odsprzedażą w postaci .... wygrawerowanego orła w koronie

    Jesienią 370 tys. uczniów czwartych klas szkół podstawowych otrzyma na własność komputery. W przestrzeni medialnej podnoszono, że niektórzy rodzice mogą próbować je nielegalnie odsprzedać.

    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

    Program "Ochrona Zabytków". Dofinansowanie 200 mln zł

    Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło drugi nabór w programie Ochrona Zabytków.

    PUE ZUS: Kalkulator do wyliczenia wysokości emerytury w 2023 r.

    Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS można samodzielnie wykonać symulację wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego, przyznawanego na nowych zasadach. Symulacja pozwala na wykonanie obliczeń tym osobą, które chcą sprawdzić jakie świadczenie by otrzymały, gdyby przechodziły na emeryturę w bieżącym roku.

    ZUS: Co się dzieje ze środkami zapisanymi na subkoncie w ZUS w razie śmierci ubezpieczonego

    Środki zapisane na subkoncie w ZUS podlegają podziałowi i wypłacie w razie m. in. śmierci ubezpieczonego. Tak, jak to ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na rachunku w OFE - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.