Utracony podatek zwracają gminom Wody Polskie

Instytucja zwrotu gminom utraconych dochodów z tytułu podatku od nieruchomości za grunty pod określonego rodzaju wodami nie jest instytucją nową. Została zapisana w ustawie z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), w szczególności w jej art. 7 ust. 1 pkt 8a. O ile jednak, zgodnie z ustępem 6 tego artykułu, zwrotem utraconego przez gminy dochodu podatkowego z tytułu zwolnienia z daniny od nieruchomości należących do Skarbu Państwa gruntów pokrytych wodami zajmowały się wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o tyle - po uchwaleniu 20 lipca 2017 r. ustawy - Prawo wodne (dalej: Prawo wodne) - sytuacja uległa zmianie. Zaś szczegółowe zasady zwrotu gminom utraconych dochodów podatkowych (w szczególności tych za rok 2017) uregulowała obowiązująca od 20 września 2018 r. ustawa z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja).

W czym tkwi problem roku 2017

W praktyce po wejściu w życie nowych przepisów pojawiła się wątpliwość, z jakich środków rekompensować gminom dochody utracone w 2017 roku. Trzeba przecież podkreślić, że system rekompensat ma charakter deklaratoryjny. Na początku roku 2018 (a więc już w trakcie obowiązywania nowych przepisów Prawa wodnego) gminy próbowały wnioskować o zwrot utraconych dochodów do Wód Polskich, mimo iż ich utrata nastąpiła jeszcze w czasie, gdy odpowiedzialne za zwroty były wojewódzkie fundusze. Powstało zatem pytanie, czy Wody Polskie są podmiotem właściwym dla zwrotu środków utraconych w poprzednim stanie prawnym. Wojewódzkie fundusze na początku roku 2018 informowały gminy, że nie są podmiotem właściwym dla kierowania wniosków w tym zakresie.

Precyzyjne rozwiązanie

Obowiązująca od 20 września br. nowelizacja stanowi odpowiedź na sygnalizowany powyżej problem. Ustawodawca tym razem bardzo precyzyjnie wskazał, że rekompensaty utraconych dochodów z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2017 oraz lata poprzednie będą dokonywać wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (zob. art. 9 ust. 1 nowelizacji). Oznacza to, że gminy o zwrot utraconych dochodów podatkowych za rok 2017 powinny wnioskować według dotychczasowych zasad. Ta sama reguła dotyczyć będzie lat wcześniejszych w związku z korektą deklaracji podatkowej złożonej przez podatnika lub w związku z wydaniem przez organ podatkowy nowej decyzji. Aby uniknąć wszelkich możliwych wątpliwości, ustawodawca w omawianej nowelizacji przewidział przepis przejściowy, precyzyjnie regulujący problematykę trybu zwrotu gminom utraconych dochodów za rok 2017 i lata wcześniejsze.

Warto w tym miejscu podkreślić, że uregulowana w art. 9 nowelizacji procedura dotyczy wyłącznie okresu przejściowego oraz okresów, w których podmiotem właściwym do zwrotu środków pozostawały wojewódzkie fundusze. Jeżeli chodzi o rok 2018 i lata następne, procedura nadal regulowana będzie rozporządzeniem. W stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego zmieniono jedynie zakres podmiotowy upoważnienia do jego wydania. Obecnie rozporządzenie określające tryb oraz wzór wniosku o zwrot utraconych dochodów w podatku od nieruchomości wydawane będzie przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, nie zaś ministra właściwego do spraw środowiska (zob. art. 7 ust. 7 u.p.o.l.).

Zobacz: Podatki

Wnioski o zwrot dochodów za rok 2017

W art. 9 ustawy nowelizującej ustawodawca określił tryb, w jakim gminy powinny dochodzić rekompensaty. Analiza wskazanego powyżej przepisu oraz poprzednio obowiązującego rozporządzenia w tej sprawie nie wykazuje istotnych różnic. Procedura nadal posiada charakter wnioskowy. Gminy obowiązane są złożyć stosowny wniosek (którego wzór stanowi załącznik do ustawy nowelizującej) oraz określić w nim podstawę opodatkowania dla gruntów, które według stanu na dzień 31 grudnia roku 2017 (lub roku, za który składany jest wniosek - w przypadku np. skorygowania deklaracji podatkowej za rok wcześniejszy) korzystały ze zwolnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 8a u.p.o.l. Poza podstawą opodatkowania gminy obowiązane będą wskazać stawki podatku od nieruchomości obowiązujące w roku, za który sporządzany jest wniosek, oraz wysokość faktycznie utraconych dochodów.

Najistotniejszą zmianą w stosunku do procedury obowiązującej do końca roku 2017 jest zmiana, która wynika z samej istoty nowelizacji. Mowa tutaj o terminie złożenia wniosku o rekompensatę dochodów za rok 2017. Ustawodawca postanowił, że gminy będą miały na przygotowanie i złożenie wniosku 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji. Nowelizacja weszła w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia (zob. art. 16 nowelizacji). Dniem tym był 20 września 2018 r. Oznacza to, że gminy w nieprzekraczalnym terminie do 20 października br. musiały złożyć stosowne wnioski (oczywiście termin ten dotyczy wyłącznie wniosków, które składane będą za rok 2017). Co niezwykle ważne - podobnie jak w poprzednio obowiązującej procedurze - wnioski, które zostaną złożone po ustawowym terminie, zostaną pozostawione bez rozpatrzenia. Ważne jest również, aby wniosek został złożony na ustawowo określonym wzorze (wzór ten podobnie jak cała procedura nie uległ zmianie w stosunku do obowiązującego do końca roku 2017). Podobnie jak poprzednio wniosek obarczony brakami formalnymi, nieuzupełniony w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania do usunięcia braków, pozostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Podsumowanie

Omawiana nowelizacja niewątpliwie precyzuje procedurę ubiegania się o zwrot utraconych dochodów w podatku od nieruchomości. Należy podkreślić, że prezentowane w omawianej ustawie rozwiązanie dotyczy wyłącznie okresów przeszłych, to jest roku 2017 oraz lat wcześniejszych. Jeżeli chodzi o dochody utracone w roku bieżącym, tj. w 2018 roku, procedura określona zostanie dopiero w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 7 ust. 7 u.p.o.l. ©℗

Paweł Grzybowski

pracuje w dziale doradztwa podatkowego Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners sp. k. w Poznaniu. Zawodowo zajmuje się zagadnieniami prawa podatkowego, w szczególności podatkami od nieruchomości, rolnym oraz leśnym

Podstawy prawne

art. 9, art. 16 ustawy z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1722)

art. 483 ustawy z 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz.U. z 2017 r. poz. 1566; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1722)

art. 7 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1445; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1722)