Usługi dietetyczne a VAT

Zdrowe odżywianie a podatek VAT

W zakresie zasad zdrowego odżywiania powiedziano już naprawdę wiele, ale czy spoglądał ktoś na temat ten w aspekcie prawa podatkowego? Idzie wiosna! Czas na ruch, a może dietę? Czy decyzja o zdrowym odżywianiu będzie miała także wpływ na kondycję naszych portfeli?

Załóżmy, że Spółka „Witaminka” chciałaby kompleksowo doradzać swoim klientom w zakresie zasad zdrowego odżywania, jak również w zakresie zaburzeń żywienia, nadwagi i niedożywienia. W tym celu Spółka zatrudni wykwalifikowanych dietetyków. Usługi dietetyka skierowane będą do wszystkich chętnych, bez względu na wiek i stopień aktywności. Porady dietetyka opierać będą się m.in. na szczegółowym wywiadzie zdrowotnym i żywieniowym, analizie składu ciała, pomiarach obwodów ciała czy ułożeniu jadłospisów dostosowanych do indywidualnych potrzeb klientów marzących o zdrowiu i idealnej figurze. Zanim jednak pacjent skorzysta z usług „Witaminki”, będzie poddawany diagnozie, która opierać się będzie na wywiadzie oraz pomiarach tkanki tłuszczowej, wzrostu, wagi, na podstawie których wyliczane będą indeksy nadwagi lub niedowagi, np. BMI (Body Mass Index), wiek metaboliczny i wskaźnik nawodnienia organizmu.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Po wskazanym powyżej etapie wstępnym dietetyk ustali wraz z pacjentem dietę i czas, w ramach którego pacjent będzie walczył z własnymi słabościami w imię lepszej sylwetki i zdrowia. Aby pacjent „Witaminki” osiągnął upragniony cel, otrzyma wsparcie ze strony dietetyka, jak również poddany zostanie pełnej mobilizacji, w ramach której winien stawiać się regularnie na wizyty kontrolne.

Całość świadczonych usług dietetycznych będzie wykonywana w celu leczniczym, na podstawie wskazań lekarskich lub wskazań dietetyka po przeprowadzeniu analiz oraz w celu profilaktycznym na podstawie wskazań dietetyka w zakresie, w jakim dotyczą one profilaktyki, zachowania, przywracania i poprawy zdrowia pacjentów w tym również między innymi zabezpieczenia przed powrotem do złych nawyków i poprzedniego sposobu żywienia.

Spółka „Witaminka” ma jednak wątpliwości, czy tak świadczone usługi w zakresie porad dietetyka stanowić będą usługi, które skorzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Punktem wyjścia jest treść art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.

Omawiane zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy i dla jego zastosowania konieczne jest łączne spełnienie zarówno warunku podmiotowego, jak i przedmiotowego. Aby został zrealizowany warunek podmiotowy usługi w zakresie opieki medycznej, muszą być wykonywane przez podmioty lecznicze w ramach działalności leczniczej, natomiast dla uznania, że został spełniony również warunek przedmiotowy musimy mieć do czynienia z usługą w zakresie opieki medycznej, służącą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Zobacz również: Rozliczenie faktur korygujących - nowe zasady od 1 stycznia 2016 r.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej podmiotami leczniczymi są:

1)  przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej,

2)  samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,

3)  jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza, o którym mowa w art. 55 ust. 2a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581),

4)  instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618, z późn. zm.),

5)  fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,

5a)  posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń,

6)  osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

7)   jednostki wojskowe

- w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą.

Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Są to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania (art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy o działalności leczniczej). Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. (art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej).

Podmiot, który zamierza wykonywać działalność leczniczą jako podmiot leczniczy, składa organowi prowadzącemu rejestr wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające spełnienie warunków wykonywania działalności leczniczej. Dokumentem takim jest wydawana w drodze decyzji administracyjnej, opinia właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Działalność leczniczą można rozpocząć po uzyskaniu wpisu do rejestru (organ prowadzący rejestr dokonuje wpisu do rejestru w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku o wpis do rejestru wraz z oświadczeniem).

Rozwiązanie wątpliwości przykładowego podmiotu w postaci Spółki „Witaminka” znaleźć można w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 stycznia 2016r., nr IPPP2/4512-1084/15-2/KOM, w której Spółka X w ramach uzasadnienia własnego stanowiska podkreślała, że pojęcie opieki medycznej, którym posługuje się art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, nie zostało co prawda zdefiniowane ani w niniejszej ustawie, ani w przepisach unijnych, jednakże w tym zakresie lukę wypełnia bogate orzecznictwo.

Jako przykład Spółka podała orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE (wyrok w sprawie L.u.P. GmbH, C-106/05, wyrok w sprawie Peter dAmbrumenil, C-307/01, wyrok w sprawie Margarete Unterpertinger, C-212/01), gdzie utożsamia się pojęcie opieki medycznej z usługami, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób i zaburzeń zdrowia lub są realizowane w celach profilaktycznych. Ponadto Wnioskodawca podkreślał, że mimo iż zawód dietetyka nie został dotychczas objęty unormowaniami odrębnych aktów prawnych, to jest on wymieniony na równi z innymi zawodami medycznymi w szeregu przepisów związanych z ochroną zdrowia np. w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2002 r. Nr 173, poz. 1419 ze zm.), w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. z 2010 r., Nr 82, poz. 537 ze zm.), dietetycy zostali wymienieni w grupie specjalistów do spraw zdrowia, obejmującej również lekarzy, dentystów, pielęgniarki i inne. Wspomniane przepisy wskazują, iż osoba, która zdobyła wyższe lub średnie wykształcenie w powyższym zakresie jest osobą uprawnioną do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobą legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w dziedzinie medycyny.

Tak zaprezentowane stanowisko Minister Finansów uznał za w pełni słuszne. Zdaniem organu podatkowego Spółka spełnia zarówno warunek podmiotowy jak i przedmiotowy: Analizowany przepis zwalnia od podatku wyłącznie usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, nie zwalnia zatem wszystkich świadczeń, które można wykonać w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze bądź w ramach zawodów medycznych, ale tylko służące określonemu celowi. Zauważyć zatem należy, że wszędzie tam, gdzie nie ma bezpośredniego związku z leczeniem - nie ma prawa do zastosowania zwolnienia z podatku od towarów i usług.

W zakresie spełnienia przesłanki podmiotowej organ stwierdził, że skoro Wnioskodawca będzie wpisany do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, to w świetle ustawy
o działalności leczniczej, spełnia on przesłankę podmiotową, o której mowa art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku VAT, pozwalającą na zastosowanie zwolnienia od podatku od towarów i usług dla świadczonych przez niego usług. Natomiast analizując spełnienie warunku przedmiotowego przez Spółkę, Minister Finansów wskazał, że profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby, czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby. Z kolei interpretując termin „poprawa zdrowia”, którym posługuje się ustawodawca określając zakres zwolnień, należy zastosować wykładnię literalną, zgodnie z którą wyrażenie to oznacza zmianę stanu zdrowia na lepsze, poprawienie zdrowia, jego polepszanie. Podobnie należy postąpić dokonując wykładni pojęcia „przywracanie zdrowia”, które oznacza doprowadzenie zdrowia do poprzedniego stanu, sprawienie, że znajdzie się ono w takim stanie, w jakim był poprzednio.

Zauważyć należy, że dietetyka jest nauką zajmującą się racjonalnym żywieniem. Dostarczanie do organizmu odpowiednich składników odżywczych pozwala na jego prawidłowy rozwój i funkcjonowanie. Prawidłowe żywienie stanowi istotny element w profilaktyce zdrowotnej obejmującej działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie, jak również dla zachowania, przywrócenia i poprawy zdrowia. Prawidłowe odżywianie sprzyja również szybszej poprawie zdrowia osób chorych. Aspekt profilaktyczny w usługach dietetycznych przejawia się w zapobieganiu chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed rozwinięciem. Udzielane porady dietetyczne zmierzają do zahamowania postępu lub powikłań już istniejącej choroby, czy też zapobiegania powstawaniu niekorzystnych wzorców zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby. Porady dietetyczne mają na celu utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia, naukę zdrowego sposobu odżywiania będącą elementem profilaktyki wczesnej, zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka - bilansowanie optymalnego jadłospisu uodparniającego na czynniki ryzyka, profilaktykę wtórną - zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie - bilansowanie odpowiedniej diety dla osób chorych i otyłych czy też zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań - bilansowanie jadłospisów w ostrych stanach chorobowych. Niewątpliwie więc świadczone przez dietetyka usługi profesjonalnego poradnictwa dietetycznego stanowią istotny element w profilaktyce zdrowotnej obejmującej działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie, jak również dla zachowania, przywrócenia i poprawy zdrowia.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przypadku Spółki „Witaminka”, należy podkreślić, że również w tym przypadku będzie możliwe zwolnienie w podatku VAT. Witaminka zatrudni bowiem wykwalifikowanych dietetyków. Będą oni sporządzać dla swoich pacjentów diety, które skierowane będą nie tylko dla osób zdrowych, ale również dla tych pacjentów, którzy są obarczeni ryzykiem wystąpienia chorób, jak również dla osób, u których wystąpiły już objawy konkretnych schorzeń. Profilaktyka zdrowotna przejawiać się będzie w działaniach mających na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Poprawa zdrowia oznaczać będzie zmianę stanu zdrowia na lepsze, a przywracanie zdrowia to doprowadzenie zdrowia do poprzedniego stanu. Tak określone usługi stanowią więc usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, które korzystają ze zwolnienia w podatku VAT.

Marta Mikosz

Doradca podatkowy (nr wpisu 12803). Związana z Kancelarią Ślązak, Zapiór i Wspólnicy, gdzie jest odpowiedzialna za bieżącą obsługę klientów, w szczególności w zakresie związanym z prowadzeniem postępowań podatkowych oraz administracyjnych, a także w ramach kontroli podatkowej i skarbowej.

Autorka bloga na temat zmian, obowiązków oraz uprawnień, a przede wszystkim możliwości, jakie daje prawo podatkowe osobom prawnym i fizycznym – www.opodatkowany.pl 

Polecamy serwis: Podatki