REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł./ fot. Fotolia
Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Samorządy obciążone są kosztami zadań, na których realizację powinny być przekazane środki z budżetu państwa. Niestety nie są one przekazywane a samorządy muszą dopłacić ponad 10 mld zł. Czy jest to zgodne z Konstytucją RP?

Ponad 10 mld zł muszą dopłacić samorządy do zadań, które zostały na nie nałożone ustawami uchwalonymi w latach 2004–2013 – szacuje Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka reprezentująca lokalne władze przed Trybunałem Konstytucyjnym. Rząd nie zapewnił ich finansowania, dlatego radni lubuskich gmin już w 2014 r. zwrócili się o zbadanie zgodności z konstytucją oraz Europejską Kartą Samorządu Lokalnego przepisów, które do tego dopuszczają.

REKLAMA

– Od tego czasu z rosnącą niecierpliwością oczekujemy na rozpoznanie wniosku przez trybunał, a tymczasem parlament przyjmuje kolejne ustawy, które dokładają samorządom zadań bez zapewnienia pieniędzy – mówi dr Tomasz Zalasiński, radca prawny z Kancelarii DZP, który reprezentuje samorządy przed TK.

Ma to wreszcie nastąpić 28 lutego.

Obowiązki bez rekompensat

REKLAMA

– Od wielu lat na jednostki samorządu terytorialnego nakładane są zadania, na realizację których nie przekazuje się środków budżetowych bądź ich wysokość pozwala na wykonanie jedynie ich niewielkiej części – podkreśla dr Tomasz Zalasiński.

W jego ocenie sytuacja ta – sprzeczna z konstytucyjnymi standardami niezależności i samodzielności finansowej samorządu terytorialnego – doprowadziła do znacznego pogorszenia kondycji finansowej lokalnych wspólnot.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– We wniosku do TK kwestionujemy ustawę, w której powinny się znajdować uregulowania systemowe rozwiązujące ten problem, a także kilka przykładów ustaw, które prowadzą do przerzucania kosztów realizacji zadań publicznych z rządu na samorząd. Z naszych badań wynika, że w ostatniej dekadzie ponad 40 ustaw prowadziło do obciążenia samorządu kosztami zadań, na które powinny być przekazane środki z budżetu państwa – dodaje dr Tomasz Zalasiński.

Chodzi m.in. o ustawę z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 198 ze zm.). Zdaniem radnych brakuje w niej mechanizmów kompensujących samorządom koszty dodatkowych zadań oraz utratę dochodów.

– Skutkuje to przerzuceniem na samorząd pełnej odpowiedzialności przed obywatelami za realizację tych zadań, bez stosownej rekompensaty generowanych przez nie wydatków – wyjaśnia Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli.

Polecamy: Rachunkowość Budżetowa

Łatanie dziur

Jak w oczekiwaniu na wyrok TK radzą sobie samorządy? Mają na to kilka sposobów.

– Jesteśmy w trudnej sytuacji, ponieważ nakładane na nas zadania muszą być realizowane. Zatem np. dokładamy obowiązków pracownikom bez zwiększania im wynagrodzeń – mówi Joanna Jaworowicz z Urzędu Miejskiego w Kożuchowie.

– Po prostu musimy przekazywać środki, z których zamierzaliśmy sfinansować bieżące zadania na realizację obowiązków, które wprowadza ustawa. Zamiast np. naprawić dziurawy dach w wiejskiej szkole, musimy dofinansować zadanie wymyślone przez urzędnika w Warszawie – dodaje Wadim Tyszkiewicz. Podaje przykład urzędów stanu cywilnego.

– Prowadzenie ich to typowe zadanie zlecone. Gdybyśmy finansowali je tylko ze środków, które przekazuje nam wojewoda, musielibyśmy zamknąć je w sierpniu, a obywatele musieliby poczekać kilka miesięcy na wydanie aktu zgonu czy urodzenia – mówi Tyszkiewicz.

Czasem gminy tylko częściowo realizują zadania, np. wsparcia rodzin. Ustawa w 2012 r. zobowiązała je do zapewnienia asystentów tym rodzicom, którzy są zagrożeni zabraniem dzieci do rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczej. Już w momencie uchwalania ustawy samorządy alarmowały, że potrzebne są na to pieniądze. Problem ten został częściowo rozwiązany przez resort pracy, który zaczął ogłaszać konkursy, w ramach których można pozyskać dotacje na pokrycie kosztów zatrudnienia asystentów i koordynatorów. Tyle że pula środków na ten cel jest ograniczona. Na przykład w 2015 r. zatrudnionych było 3,8 tys. asystentów, co kosztowało gminy ponad 110 mln zł, z czego tylko ok. 47 proc. pochodziło z resortowego programu.

– Obecnie mam dwóch asystentów, których zatrudnienie jest finansowane ze środków własnych. Co roku uczestniczymy w konkursie organizowanym przez ministerstwo i w ten sposób zdobywamy pieniądze na dwie kolejne osoby. Dalej jest ich jednak za mało – mówi Anna Prusak, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrześni.

Podobnie sytuacja wygląda w Bochni, gdzie na stałe zatrudniony jest jeden asystent. – Czekamy na tegoroczny konkurs i mamy nadzieję, że nie będzie ostatni – wskazuje Norbert Paprota, dyrektor MOPS w Bochni.

Takie obawy są związane z tym, że zgodnie z przepisami ustawy o pieczy resortowy program ma obowiązywać przez sześć lat od jej wejścia w życie i nie wiadomo, czy będzie kontynuowany.

Wszystko w rękach TK

Czy TK rozstrzygnie korzystnie dla samorządów? Włodarze wierzą, że tak.

– Nie liczymy na to, że odzyskamy pieniądze. Raczej zależy nam na jasnym komunikacie ze strony TK, że nie można uchwalać ustaw, które nakładają na samorządy zadania bez zagwarantowania pieniędzy na ich realizację – mówi Tyszkiewicz.

Mniej optymizmu mają jednak konstytucjonaliści. – Dotychczasowe wnioski składane przez samorządy, w których przedstawiano zastrzeżenia dotyczące zasady adekwatności, czyli braku wystarczających środków na realizacje zadań, nie były uwzględniane przez trybunał – przypomina prof. Hubert Izdebski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Zwłaszcza że rozstrzygnięcie będzie miało ogromy wpływ na budżet państwa. Tymczasem Rada Ministrów nie zajęła stanowiska w sprawie, która trafiła do TK. ⒸⓅ

infoRgrafika

Co gwarantuje samorządom Konstytucja RP

Urszula Mirowska-Łoskot

Michalina Topolewska

Zapisz się na newsletter
Jak dysponowane są finanse publiczne? Bądź na czasie z najnowszymi przepisami, najlepszymi praktykami oraz wskazówkami dotyczącymi księgowości budżetowej – zapisz się na newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nie można być jednocześnie wójtem i prezydentem Rzeczypospolitej

Wybory prezydenckie zbliżają się wielkimi krokami – głosować w nich będziemy już 18 maja br. Jednym ze startujących w nich kandydatów jest prezydent Warszawy. Pojawia się pytanie: kto zastąpi urzędującego prezydenta miasta (burmistrza, wójta) na tym stanowisku, jeżeli zostanie on wybrany i obejmie urząd Prezydenta Rzeczypospolitej? Prawo bowiem jednoznacznie wskazuje, że nie można być jednocześnie włodarzem gminy i państwa.

Podatek od deszczówki. Czy powstanie linia orzecznicza?

Gminy wydają decyzje o ustalanie opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji. Właściciele nieruchomości skarżą je do sądu – i okazuje się, że gminy wygrywają.

MRPiPS przeprowadzi pilotaż dotyczący skrócenia czasu pracy. Skrócenie czasu pracy nie może wpłynąć na obniżenie wynagrodzeń

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło rozpoczęcie ogólnopolskiego pilotażu skróconego czasu pracy. Jest to odpowiedź na zmieniające się realia rynku pracy, wyzwania związane z automatyzacją i potrzebę zwiększenia efektywności pracy – przy jednoczesnym zachowaniu pełnych wynagrodzeń.

Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym skalą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym mają czas do 20 maja 2025 roku na rozliczenie składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym skalą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym do 20 maja 2025 roku mogą złożyć roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 r. Rozliczenie roczne trzeba przekazać w dokumencie za kwiecień 2025 r.

REKLAMA

Obowiązki wynikające z rocznego rozliczenia podatkowego przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) [WAŻNE TERMINY]

Jakie obowiązki wynikające z rocznego rozliczenia podatkowego ciążą na przedsiębiorcach prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą? O czym osoby prowadzące JDG powinny pamiętać? Jakie są obowiązujące terminy?

ZUS ostrzega przed fałszywymi telefonami i apeluje o zachowanie szczególnej ostrożności

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ostrzega przed fałszywymi telefonami. Chodzi o potwierdzenie zmiany numeru telefonu w ZUS lub na PUE/eZUS. ZUS apeluje o zachowanie szczególnej ostrożności podczas rozmów telefonicznych.

Dodatek za pracę w nocy od 1 kwietnia 2025 r.

Osoby pracujące w nocy mogą liczyć na dodatek z tytułu wykonywania pracy w porze nocnej. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w kwietniu? Czy ulegnie zmianie? Za pracę w jakich godzinach przysługuje?

Świadczenie rehabilitacyjne a potrącenia dobrowolne. Stanowisko ZUS

Świadczenie rehabilitacyjne a potrącenia dobrowolne. Jak wygląda kwestia potrąceń dobrowolnych z wynagrodzenia na pakiety medyczne, czy dodatkowego ubezpieczenia? Odpowiedź Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

REKLAMA

Od 1 marca 2025 r. nowe, wyższe stawki kosztów realizacji zadań związanych z przyznaniem Karty Dużej Rodziny

Zgodnie z art. 29 Ustawy o Karcie Dużej Rodziny, realizacja zadań gminy związanych z przyznaniem Karty Dużej Rodziny należy do zadań z zakresu administracji rządowej. Od 1 marca 2025 r. obowiązują nowe stawki.

Badania lekarskie: Kto nie podlega wstępnym badaniom lekarskim?

Zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracownik podlega badaniom lekarskim. Wyróżnić można badania wstępne, badania okresowe oraz kontrolne badania lekarskie. Kiedy nie trzeba wykonywać wstępnych badań lekarskich?

REKLAMA