REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł./ fot. Fotolia
Samorządy dopłacą ponad 10 mld zł./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Samorządy obciążone są kosztami zadań, na których realizację powinny być przekazane środki z budżetu państwa. Niestety nie są one przekazywane a samorządy muszą dopłacić ponad 10 mld zł. Czy jest to zgodne z Konstytucją RP?

Ponad 10 mld zł muszą dopłacić samorządy do zadań, które zostały na nie nałożone ustawami uchwalonymi w latach 2004–2013 – szacuje Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka reprezentująca lokalne władze przed Trybunałem Konstytucyjnym. Rząd nie zapewnił ich finansowania, dlatego radni lubuskich gmin już w 2014 r. zwrócili się o zbadanie zgodności z konstytucją oraz Europejską Kartą Samorządu Lokalnego przepisów, które do tego dopuszczają.

REKLAMA

– Od tego czasu z rosnącą niecierpliwością oczekujemy na rozpoznanie wniosku przez trybunał, a tymczasem parlament przyjmuje kolejne ustawy, które dokładają samorządom zadań bez zapewnienia pieniędzy – mówi dr Tomasz Zalasiński, radca prawny z Kancelarii DZP, który reprezentuje samorządy przed TK.

Ma to wreszcie nastąpić 28 lutego.

Obowiązki bez rekompensat

REKLAMA

– Od wielu lat na jednostki samorządu terytorialnego nakładane są zadania, na realizację których nie przekazuje się środków budżetowych bądź ich wysokość pozwala na wykonanie jedynie ich niewielkiej części – podkreśla dr Tomasz Zalasiński.

W jego ocenie sytuacja ta – sprzeczna z konstytucyjnymi standardami niezależności i samodzielności finansowej samorządu terytorialnego – doprowadziła do znacznego pogorszenia kondycji finansowej lokalnych wspólnot.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– We wniosku do TK kwestionujemy ustawę, w której powinny się znajdować uregulowania systemowe rozwiązujące ten problem, a także kilka przykładów ustaw, które prowadzą do przerzucania kosztów realizacji zadań publicznych z rządu na samorząd. Z naszych badań wynika, że w ostatniej dekadzie ponad 40 ustaw prowadziło do obciążenia samorządu kosztami zadań, na które powinny być przekazane środki z budżetu państwa – dodaje dr Tomasz Zalasiński.

Chodzi m.in. o ustawę z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 198 ze zm.). Zdaniem radnych brakuje w niej mechanizmów kompensujących samorządom koszty dodatkowych zadań oraz utratę dochodów.

– Skutkuje to przerzuceniem na samorząd pełnej odpowiedzialności przed obywatelami za realizację tych zadań, bez stosownej rekompensaty generowanych przez nie wydatków – wyjaśnia Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli.

Polecamy: Rachunkowość Budżetowa

Łatanie dziur

Jak w oczekiwaniu na wyrok TK radzą sobie samorządy? Mają na to kilka sposobów.

– Jesteśmy w trudnej sytuacji, ponieważ nakładane na nas zadania muszą być realizowane. Zatem np. dokładamy obowiązków pracownikom bez zwiększania im wynagrodzeń – mówi Joanna Jaworowicz z Urzędu Miejskiego w Kożuchowie.

– Po prostu musimy przekazywać środki, z których zamierzaliśmy sfinansować bieżące zadania na realizację obowiązków, które wprowadza ustawa. Zamiast np. naprawić dziurawy dach w wiejskiej szkole, musimy dofinansować zadanie wymyślone przez urzędnika w Warszawie – dodaje Wadim Tyszkiewicz. Podaje przykład urzędów stanu cywilnego.

– Prowadzenie ich to typowe zadanie zlecone. Gdybyśmy finansowali je tylko ze środków, które przekazuje nam wojewoda, musielibyśmy zamknąć je w sierpniu, a obywatele musieliby poczekać kilka miesięcy na wydanie aktu zgonu czy urodzenia – mówi Tyszkiewicz.

Czasem gminy tylko częściowo realizują zadania, np. wsparcia rodzin. Ustawa w 2012 r. zobowiązała je do zapewnienia asystentów tym rodzicom, którzy są zagrożeni zabraniem dzieci do rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczej. Już w momencie uchwalania ustawy samorządy alarmowały, że potrzebne są na to pieniądze. Problem ten został częściowo rozwiązany przez resort pracy, który zaczął ogłaszać konkursy, w ramach których można pozyskać dotacje na pokrycie kosztów zatrudnienia asystentów i koordynatorów. Tyle że pula środków na ten cel jest ograniczona. Na przykład w 2015 r. zatrudnionych było 3,8 tys. asystentów, co kosztowało gminy ponad 110 mln zł, z czego tylko ok. 47 proc. pochodziło z resortowego programu.

– Obecnie mam dwóch asystentów, których zatrudnienie jest finansowane ze środków własnych. Co roku uczestniczymy w konkursie organizowanym przez ministerstwo i w ten sposób zdobywamy pieniądze na dwie kolejne osoby. Dalej jest ich jednak za mało – mówi Anna Prusak, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrześni.

Podobnie sytuacja wygląda w Bochni, gdzie na stałe zatrudniony jest jeden asystent. – Czekamy na tegoroczny konkurs i mamy nadzieję, że nie będzie ostatni – wskazuje Norbert Paprota, dyrektor MOPS w Bochni.

Takie obawy są związane z tym, że zgodnie z przepisami ustawy o pieczy resortowy program ma obowiązywać przez sześć lat od jej wejścia w życie i nie wiadomo, czy będzie kontynuowany.

Wszystko w rękach TK

Czy TK rozstrzygnie korzystnie dla samorządów? Włodarze wierzą, że tak.

– Nie liczymy na to, że odzyskamy pieniądze. Raczej zależy nam na jasnym komunikacie ze strony TK, że nie można uchwalać ustaw, które nakładają na samorządy zadania bez zagwarantowania pieniędzy na ich realizację – mówi Tyszkiewicz.

Mniej optymizmu mają jednak konstytucjonaliści. – Dotychczasowe wnioski składane przez samorządy, w których przedstawiano zastrzeżenia dotyczące zasady adekwatności, czyli braku wystarczających środków na realizacje zadań, nie były uwzględniane przez trybunał – przypomina prof. Hubert Izdebski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Zwłaszcza że rozstrzygnięcie będzie miało ogromy wpływ na budżet państwa. Tymczasem Rada Ministrów nie zajęła stanowiska w sprawie, która trafiła do TK. ⒸⓅ

infoRgrafika

Co gwarantuje samorządom Konstytucja RP

Urszula Mirowska-Łoskot

Michalina Topolewska

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dopłaty do przewozów autobusowych. Samorządy mogą składać wnioski od 3 do 9 grudnia 2024 r.

Samorządy mogą ubiegać się o dopłaty do przewozów autobusowych. Rusza nabór wniosków o objęcie dopłatą do usług transportowych ze środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. 

Codziennie policja zajmuje się 20 tys. zdarzeń

20 tys. zdarzeń dziennie. Taki jest codzienny bilans działań policji. To pokazuje jej skalę działania - powiedział w poniedziałek podczas konferencji prasowej dot. planów działania policji na 2025 rok szef MSWiA Tomasz Siemoniak.

Dwa nowe podmioty na liście ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego

Dwa nowe podmioty na liście ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego. Lista ostrzeżeń publicznych KNF zawiera m.in. informacje o złożonych przez Komisję zawiadomieniach o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Od początku roku wykryto w Polsce 1972 zakażenia HIV. Będzie dwa razy więcej pieniędzy na punkty diagnostyczne

Dodatkowe 3 mln zł na działalność punktów diagnostycznych i telefon zaufania AIDS, czyli łącznie 5 mln 856 tys. zł. To budżet Krajowego Centrum ds. AIDS na 2025 r. Od początku roku wykryto w Polsce 1972 zakażenia.

REKLAMA

Większe wynagrodzenia w samorządach? Resort finansów podtrzymuje uwagi dotyczące konieczności wskazania źródeł finansowania

Większe wynagrodzenia w samorządach? Resort finansów podtrzymuje uwagi dotyczące konieczności wskazania źródeł finansowania. Chodzi o projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Nowe zasady mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

Zmiany w procesie budżetowym. Rada Fiskalna - niezależna instytucja o charakterze ekspercko-doradczym. Sejm za

Zmiany w procesie budżetowym. Rada Fiskalna - niezależna instytucja o charakterze ekspercko-doradczym. Sejm przyjął ustawę o Radzie Fiskalnej. Chodzi m.in. o poprawę transparentności finansów publicznych.

Od 1 stycznia 2025 r. zmiany w klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. [Projekt rozporządzenia]

Od 1 stycznia 2025 r. zmiany w klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Projekt rozporządzenia w środę trafił do uzgodnień i opiniowania.

W budżecie państwa nie ma miejsca na wolną Wigilię?

Minister finansów Andrzej Domański ocenił pomysł wolnej Wigilii jako złe rozwiązanie dla polskiej gospodarki i budżetu państwa. Jaki jest koszt wolnej Wigilii? 

REKLAMA

Od 1 stycznia 2025 roku w wielu gminach wyższy podatek za grunty i nieruchomości

Już niedługo w Polsce wyższa stawka podatku od nieruchomości. Od 1 stycznia 2025 roku w wielu gminach w Polsce obowiązywać będzie nowa, wyższa stawka podatku od nieruchomości. Prawdopodobnie wtedy też wejdzie w życie nowa regulacja dot. sposobu naliczania podatku od garaży znajdujących się w budynkach mieszkalnych.

Prawie 42 mln euro z UE dla 25 samorządów z województwa łódzkiego

Gminy zrzeszone w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Piotrków - Bełchatów - Radomsko otrzymają prawie 42 mln euro na projekty w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). Pieniądze zyska aż 25 samorządów, a zrealizowane cele maja służyć mieszkańcom. 

REKLAMA