Samorząd

Wyniki budżetów samorządowych za 2021 rok - jednostki samorządu terytorialnego wstępnie zamknęły budżety 2021 r. nadwyżką 17,5 mld zł, pomimo pierwotnie planowanego deficytu w wysokości ponad 30 mld zł.

Podstawowa działalność jednostek funkcjonujących w obszarze edukacji, pomocy społecznej, sportu czy kultury to działalność niepodlegająca opodatkowaniu VAT lub zwolniona z tego podatku. Jednocześnie zdecydowana większość tych podmiotów prowadzi równolegle - w dużo mniejszym zakresie - także działalność gospodarczą. Jednym z jej przejawów jest wynajem obiektów lub ich części wykorzystywanych na co dzień w podstawowej działalności jednostek. Na tym tle rodzą się wątpliwości - jaką stawką VAT opodatkować takie usługi? Jak prawidłowo je udokumentować i rozliczyć na gruncie VAT?

BeSTi@: MF udostępniło instrukcje dotyczące sporządzania i przekazywania sprawozdań finansowych przez JST po ostatnich zmianach w rozporządzeniach.

Wybór wariantu średniej powinien być dokonany najpóźniej do 31 grudnia 2021 r., a wybrany wariant jest jednolity dla całego okresu 2022-2025.

20 grudnia 2021 r. MF poinformowało o przekazaniu na konta samorządów 8 mld zł. To dodatkowe pieniądze dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) podzielone algorytmem opartym na obiektywnych danych.

Kolejne samorządy przyjmują budżety na 2022 r. W większości z nich zaplanowany jest deficyt. Samorządy – mimo spadków wpływów z podatków w 2022 r. - inwestują w transport i zdrowie. Mówi się o podwyżkach cen biletów. Niekiedy pracownicy urzędów dostaną podwyżkę.

6 grudnia 2021 r. Fitch umieścił 14 JST w Polsce na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym - przekazała agencja ratingowa. Według ekspertów gminy będą zmuszone do podnoszenia podatków i opłat lokalnych oraz ograniczania wydatków bieżących, aby zrównoważyć ubytek dochodów związany z reformą Polski Ład. Ministerstwo Finansów polemizuje z oceną agencji ratingowej.

W grudniu 2022 r. ruszy drugi nabór wniosków do Programu Inwestycji Strategicznych. W kolejnej turze programu do samorządów powinno trafić ok. 20 mld zł. w 2022 r. rząd planuje kolejne dwa nabory do tego programu.

Fitch umieścił 14 JST w Polsce na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym - przekazała agencja ratingowa. Według ekspertów gminy będą zmuszone do podnoszenia podatków i opłat lokalnych oraz ograniczania wydatków bieżących, aby zrównoważyć ubytek dochodów związany z reformą Polski Ład.

Korzystanie z samochodu służbowego. Czy, aby móc korzystać z samochodu służbowego do wykonywania zadań służbowych, burmistrz powinien podpisać odrębną umowę, tj. umowę o odpowiedzialności majątkowej za powierzone mienie? Czy taką umowę w imieniu gminy może podpisać z burmistrzem sekretarz, który podpisuje burmistrzowi również urlopy, delegacje? Czy jednak umowa taka jest zbędna, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o samorządzie gminnym wskazujące, że burmistrz gospodaruje mieniem komunalnym? Czy ewentualnie do podpisania takiej umowy sekretarz powinien posiadać stosowne upoważnienie?

Będzie rekompensata dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. z tytułu zmiany zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych. Na złożenie wniosku o rekompensatę samorządy będą miały 3 miesiące.

Opodatkowanie VAT opłat za posiłki wydawane przez stołówki szkolne długo budziło wątpliwości. W ich ocenie różniły się jednostki samorządu terytorialnego, organy podatkowe, sądy administracyjne, a także regionalne izby obrachunkowe. Zasady ich rozliczania zależały od przyjęcia jednej z rozbieżnych interpretacji i były różne w różnych regionach kraju. By zapobiec istniejącym rozbieżnościom, w czerwcu 2020 r. Minister Finansów zdecydował się na wydanie interpretacji ogólnej, w której zaprezentował korzystną dla samorządów i zgodną ze stanowiskiem sądów administracyjnych interpretację. Jak się jednak okazało, nie rozwiało to wszystkich wątpliwości jednostek.

Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2020 r. wpływy z PIT dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) powinny wynieść 55,7 mld zł a w 2021 r. prawie 57,8 mld zł. Prognozy Ministerstwa wskazują na dalszy wzrost w najbliższych latach.

Czy na podstawie art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym (który zezwala radzie gminy stanowić przepisy porządkowe) organ stanowiący może wprowadzić zakaz handlu obwoźnego na terenie gminy?

Instytucja gospodarki budżetowej - Centralny Ośrodek Sportu płaci podatek od posiadanych nieruchomości według najwyższych stawek. Są to bowiem nieruchomości zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.

Z powodu rosnącej liczby gwałtownych zdarzeń pogodowych samorządy powinny się przygotować na co najmniej kilkuprocentowy wzrost cen za ubezpieczenia mienia. Zwyżek można się też spodziewać w wysokości składki za ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Na szczęście, konsolidując ubezpieczenia jednostek podległych, można zniwelować ich negatywny wpływ na budżet.

Samorządy często traktują ubezpieczenia jako źródło finansowania bieżących napraw, co może prowadzić do niedoubezpieczenia. O skuteczności ochrony decyduje m.in. metodologia wskazania sumy ubezpieczenia oraz zakres ryzyk objętych polisą.

Ceny polis nieustannie się zmieniają. W ostatnich trzech latach wysokość składki ubezpieczeń komunikacyjnych wzrosła o ok. 75%, a polis majątkowych o prawie 20%. Samorządy mogą jednak uniknąć negatywnego wpływu podwyżek dzięki konsolidacji ubezpieczeń dla wielu jednostek podległych. Jedna polisa dla wszystkich instytucji podległych pozwala na obniżenie składki nawet o 50%.

Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że samorządy nie w pełni radzą sobie z organizacją i prowadzeniem działalności kulturalnej. Jak wykazano, instytucje samorządowe przede wszystkim "nie zapewniają podległym sobie instytucjom stabilności finansowej".

Wielkie uproszczenia dla samorządów już w 2019 r. Nowe zapisy w ustawie o finansach publicznych wchodzą w życie 1 stycznia 2019 r. Zmiany dotyczą restrukturyzacji długu jst.

Centrum podatkowej pomocy dla samorządów ma stanowić część administracji skarbowej. Czy Centrum ułatwi pracę samorządom, czy wręcz odwrotnie?

Sformułowane przez zamawiającego, w ramach dokumentacji przetargowej, postanowienia powinny charakteryzować się możliwie najwyższym poziomem precyzji i klarowności. Wszelkie odstępstwa od tej reguły mogą skutkować nieosiągnięciem zamierzonych przez zamawiającego efektów lub wywoływaniem rozbieżności interpretacyjnych. Wykreowane przez zamawiającego postanowienia, w tym dotyczące warunków udziału w postępowaniu, co do zasady powinny być interpretowane z odwołaniem się do powszechnego znaczenia użytych w nich terminów lub zwrotów.

Samorządy będą mogły restrukturyzować dług przez spłatę istniejącego zadłużenia nowym długiem o niższych kosztach obsługi już w 2019 r.

Nowe rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych weszło w życie 19 maja 2018 r. Zgodnie z nim od 1 lipca 2018 r. będą obowiązywały niższe stawki wynagrodzenia zasadniczego wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, burmistrzów dzielnic m.st. Warszawy, a także ich zastępców.

6 czerwca 2018 r. jest kolejną istotną datą w kalendarzach członków społeczności zamówień publicznych. Tego dnia na stronie Urzędu Zamówień Publicznych 1 opublikowana została Koncepcja nowego Prawa zamówień publicznych (dalej: Koncepcja). Ponadto wskazana data wyznacza również początek okresu prowadzenia konsultacji przez Urząd Zamówień Publicznych oraz Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Równolegle na stronach naszego Portalu publikowane będą istotne dla zamawiających informacje dotyczące prac nad nowym prawem zamówień publicznych (dalej; p.z.p.), opinie pracowników Kancelarii dotyczące proponowanych rozwiązań prawnych a także artykuły omawiające propozycji, które zostaną przedstawione przez prawników Kancelarii w procesie konsultacji i dyskusji.

Zmniejszenie obciążeń biurokratycznych w samorządach i wynikające z tego oszczędności – to główne założenia ścisłej współpracy ekspertów Ministerstwa Finansów oraz przedstawicieli samorządów. Pierwszymi efektami prac Zespołu ds. odbiurokratyzowania jednostek samorządu terytorialnego (JST) są propozycje zmian w trzech rozporządzeniach.

Wynagrodzenia wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz ich zastępców zostaną obniżone o 20 proc. Kogo jeszcze obejmuje rozporządzenie ws. wynagradzania samorządowców?

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy pozwalający na łatwiejszą spłatę zadłużenia przez jednostki samorządu terytorialnego. Dzięki projektowi zmniejszy się zadłużenie sektora finansów publicznych.

Zdaniem WSA w Poznaniu uchwała rady gminy w sprawie kierunków działania wójta winna mieć wyłącznie charakter programowy (intencyjny). Wyrokiem z dnia 8 marca 2018 roku (sygn. IV SA/Po 1053/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził w całości nieważność uchwały jednej z wielkopolskich rad miast w sprawie ustanowienia kierunków działania prezydenta miasta dotyczących powstania na terenie miasta hali widowiskowo-sportowej.

Przestarzały tabor, trasy nieobsługiwane przez przewoźników, dla których jest to nieopłacalne komercyjnie to tylko niektóre problemy związane z transportem zbiorowym. Problemy, o których mowa w zdaniu poprzednim rozwiązać ma projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

Gminy dokładają do programu 500+. Okazuje się, że dotacje na realizację świadczeń wychowawczych są zbyt niskie. Problem ten dotyczy głównie małych gmin wiejskich ze średnią liczbą mieszkańców 2–10 tys. oraz miejskich mających do 5 tys. mieszkańców. To właśnie w nich rzeczywiste koszty przekraczają równowartość 1,5 proc. dotacji.

Na początku 2018 r. samorządy staną przed dużym wyzwaniem. W rozliczeniu VAT za styczeń 2018 r. trzeba będzie dokonać rocznej korekty odliczenia.

PROBLEM: Samorządowy zakład budżetowy po centralizacji VAT składa deklaracje cząstkowe do gminy. W deklaracjach tych nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym wykazuje jako do zwrotu (zgodnie z zarządzeniem burmistrza). W zeszłym roku została wprowadzona zmiana w statucie zakładu, mówiąca o tym, że może on otrzymywać z gminy środki wynikające z rozliczenia podatku VAT. Obecnie gmina nie chce przekazywać zakładowi kwot nadwyżek wynikających ze składanych deklaracji cząstkowych. Jak "zmobilizować" gminę, żeby oddała nam nasze pieniądze? Są to kwoty znaczące, których brak negatywnie wpływa na naszą sytuację finansową.

Samorządowe organy podatkowe nie mają aktualnie obowiązku raportować Ministerstwu Finansów o podatku od nieruchomości. Taki obowiązek zostanie jednak na samorządy nałożony.

Powszechny samorząd gospodarczy to pomysł Ministerstwa Rozwoju. Ma on być finansowany z budżetu państwa i gromadzić wszystkich przedsiębiorców w Polsce.

Skład komisji powiększony z 5 do 6 członków, powoływany i odwoływany przez ministra właściwego ds. administracji publicznej. To tylko niektóre zmiany dot. Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej.

Na Europejskim Kongresie Małych i Średnich Przedsiębiorstw dyskutowano o ułatwieniach na rynku zamówień publicznych. Chodzi przede wszystkim o to, żeby małe i średnie firmy miały większe szanse na zdobycie zamówienia.

Samorządy obciążone są kosztami zadań, na których realizację powinny być przekazane środki z budżetu państwa. Niestety nie są one przekazywane a samorządy muszą dopłacić ponad 10 mld zł. Czy jest to zgodne z Konstytucją RP?

Ministerstwo Finansów przygotowało dodatkowe wyjaśnienia dotyczące problematyki centralizacja rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego. Chodzi m.in. o kwestię w jaki sposób w budżecie jednostki należy prezentować dochody opodatkowane VAT, czy też jak rozliczać otrzymany przez jednostkę zwrot VAT.

Podstawową nieprawidłowością w jednostkach samorządu terytorialnego jest udzielanie dotacji celowych klubom sportowym na podstawie ustawy o sporcie przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego, mimo niepodjęcia przez organ stanowiący tej jednostki stosownej uchwały.

Możliwość rezygnacji z dochodzenia roszczeń przez instytucje samorządowe, jeśli kwota zadłużenia nie przekracza 100 zł - takie rozwiązanie zakłada projekt noweli ustawy o finansach publicznych, zaakceptowany przez rząd w dniu 4 listopada br.

Czy wpłata z tytułu odszkodowania za zniszczony sprzęt może zostać zakwalifikowana jako wznowienie wydatków? Jakie regulacje powinny stosować w takich przypadkach samorządowe jednostki budżetowe?

Ustawa o finansach publicznych nie określa rodzajów rachunków bankowych, jakie mają obowiązek prowadzić samorządowe jednostki budżetowe. Czym więc powinny kierować się jednostki przy otwieraniu rachunku?

W jaki sposób samorządy powinny przygotować się do nowych obowiązków, wynikających z JPK? Co w praktyce oznacza dla nich interpretacja ogólna Ministra Finansów?

Samorządy będą stosowały nowe przepisy, wynikające z wprowadzenia Jednolitego Pliku Kontrolnego z uwzględnieniem okresu przejściowego. Dotychczasowe liczne wątpliwości w tym zakresie rozwiewa najnowsza interpretacja Ministra Finansów.

Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu przypomina o najważniejszych terminach w sprawozdawczości w sierpniu 2015 r.

Ministerstwo Finansów proponuje dywersyfikację źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego (JST). Uzyskają one udział w podatku VAT, co ma zapewnić im większą stabilizację dochodów oraz zmniejszy wpływ cykli koniunkturalnych na dochody JST. Ponadto zostaną przyjęte jednolite kryteria identyfikacji samorządów najbogatszych i najbiedniejszych z uwzględnieniem potencjału dochodowego i zróżnicowanych potrzeb wydatkowych.

Sposób klasyfikacji budżetowej planowanej przez gminę nagrody pieniężnej w związku z prowadzonym postępowaniem wzbudził wątpliwości. We wniosku o udzielenie wyjaśnienia skierowanym do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu zadano także pytanie o podstawę prawną planowanej nagrody.

Kwestia klasyfikacji budżetowej zapłaty wynagrodzenia dla podwykonawców robot budowlanych została poruszona we wniosku o udzielenie wyjaśnienia złożonym przez gminę do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu.

Według prawników najwięcej korzyści z nowej ustawy odniosą samorządy. Będą mogły np. emitować tzw. obligacje przychodowe, czyli uprawniające obligatariusza do zaspokojenia roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta.