REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opłaty wieloletnie w sprawozdaniach RB-N

Subskrybuj nas na Youtube
Opłaty wieloletnie w sprawozdaniach RB-N./ Fot. Fotolia
Opłaty wieloletnie w sprawozdaniach RB-N./ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zbliża się termin sporządzania sprawozdań RB-N. W poniższym artykule przybliżymy kwestie prezentacji należności o charakterze wieloletnim. Dotyczą one zawieranych umów, jak i opłat pobieranych przez jednostki na podstawie ustaw.

Ewidencja rachunkowa należności powinna być dostosowana do potrzeb sprawozdawczych

Sprawozdania powinny być sporządzane na podstawie prowadzonej ewidencji rachunkowej. Oznacza to, że organizacja ewidencji rachunkowej, opisana w polityce rachunkowości, powinna odpowiadać na potrzeby sprawozdawcze jednostki. Inaczej mówiąc, księgi rachunkowe prowadzi się głównie po to, by rzetelnie zaprezentować sytuację majątkowo-finansową jednostki w sprawozdaniach.

REKLAMA

Warto również pamiętać, że sprawozdania Rb-N nie są ściśle powiązane z wykonywaniem budżetu i sporządza się je na cele statystyczne. Jest to cecha odróżniająca sprawozdanie Rb-N od Rb-27, które związane jest z wykonywaniem budżetu.

Umowy wieloletnie

REKLAMA

Jednym z tytułów należności budżetowych prezentowanych w sprawozdaniu RB-N są te wynikające z umów wieloletnich. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, sposób ich prezentacji w sprawozdaniu zależy od konstrukcji wynagrodzenia określonego w umowie. Problematykę tę dobrze prezentuje przykład umów zawieranych przez Ministerstwo Środowiska z tytułu korzystania z informacji geologicznej i własności górniczej.

Zgodnie z art. 99 ustawy z 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, prawo do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa. Minister Środowiska jest uprawniony do rozporządzania tym prawem do informacji geologicznej, a także prawem własności górniczej (złożami węglowodorów, węgla kamiennego i innych kopalin). Określone ustawowo prawo do rozporządzania informacją geologiczną oraz własnością górniczą ministerstwo realizuje w postaci zawierania z podmiotami zewnętrznymi wieloletnich umów cywilnoprawnych. W niektórych przypadkach korzystanie z tych praw jest nieodpłatne, ustawa wskazuje także przypadki, gdy Skarb Państwa pobiera opłaty. A zatem umowy wieloletnie zawierane przez Ministerstwo Środowiska w tym zakresie przewidują korzystanie z przedmiotowej własności za wynagrodzeniem stanowiącym jednocześnie dochód budżetu państwa.

Ustanowione umową wynagrodzenie wnoszone jest, co do zasady, ratalnie, przy czym płatność następuje raz w roku w okresie użytkowania. Ministerstwo Środowiska ewidencjonuje należności z tytułu opłat określonych w zawartych umowach stosownie do zasad wynikających z ustawy o rachunkowości. Na koncie należności budżetowych w zakresie należności z terminem wymagalności do roku od dnia bilansowego, czyli przypadających do zapłaty w bieżącym roku budżetowym i następnym, ujmuje na koncie 221. Natomiast pozostałe raty ujmuje na koncie 226, tj. długoterminowych należności budżetowych w rozumieniu ustawy o rachunkowości.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz: Wynagrodzenia

Przyjmując taki sposób ewidencjonowania należności, powzięto wątpliwość co do właściwego prezentowania należności pochodzących z umów wieloletnich w sprawozdaniu Rb-N, a w szczególności co do konieczności zakwalifikowania poszczególnych rat płatności z terminem zapłaty wykraczającym poza dany rok budżetowy jako "należności długoterminowych".

A zatem, czy sporządzając sprawozdanie Rb-N, powinno się kwalifikować należności pochodzące z umów wieloletnich o terminie zapłaty wykraczającym poza dany rok budżetowy jako należności długoterminowe, czy też ograniczyć się do prezentowania jedynie tych należności (rat), których termin zapłaty zapada na przestrzeni 1.01-31.12 danego roku objętego sprawozdaniem?

Konstrukcja umów i praw do należności jest istotna

Ministerstwo Finansów wyraziło nieco odmienny od Ministerstwa Środowiska pogląd na temat naliczania należności i ich ujmowania w księgach rachunkowych. Jego zdaniem, opłaty za udostępnienie informacji geologicznej oraz za korzystanie z własności górniczej nie dzielą się na długoterminowe czy krótkoterminowe należności jak niektóre pozostałe należności, np. pożyczki czy papiery wartościowe.

W sprawozdaniu RB-N ujmuje się nominalną wartość należności. Dla określenia wartości nominalnej należności istotna jest konstrukcja z tytułu korzystania z praw majątkowych wskazanych przez Ministerstwo Środowiska. Jeżeli jest to opłata z góry określona, niezależna od okresu korzystania, która jest rozkładana na raty, to wartość nominalną takich należności należałoby obliczyć jako wartość nominalną całości opłaty jak należność z tytułu dostaw i usług, niezależnie od rozłożenia jej na raty.

Zobacz: Finanse publiczne

Pismo MF

Jeżeli opłata jest z góry określona, niezależna od okresu korzystania, która jest rozkładana na raty, to wartość nominalną takich należności należy obliczyć jako wartość nominalną całości opłaty jak należność z tytułu dostaw i usług, niezależnie od rozłożenia jej na raty.

Ministerstwo Finansów, pismo z 28 lutego 2017 r.,

sygn. DP8.658.3.2017

W przeciwnym przypadku nie ma podstaw do ujmowania wynagrodzenia za cały przyszły okres korzystania przewidziany umową do dnia jej wygaśnięcia.

Należności za korzystanie z własności górniczej za wynagrodzeniem są kwalifikowane w części A. Należności oraz wybrane aktywa finansowe sprawozdania Rb-N jako pozostałe należności w wierszu N5 oraz w wierszu N5.1 jako należności z tytułu dostaw i usług, jeżeli są niewymagalne, wobec określonej kategorii dłużnika w wartości nominalnej.

Opłaty przekształceniowe w sprawozdaniu Rb-N

Odmienny od wyżej zaprezentowanych należności mają opłaty wynikające z likwidacji prawa użytkowania wieczystego. Na podstawie ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (dalej: ustawa przekształceniowa), z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształciło się w prawo własności tych gruntów.

Z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę, która jest wnoszona przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia.

W sprawozdaniu Rb-N sporządzanym na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, w pozycjach odnoszących się do należności według poszczególnych tytułów wykazuje się kwoty należności ogółem, w tym należności długoterminowe.

Jak zatem w zgodzie ze wskazanym rozporządzeniem powinny być wykazywane w sprawozdaniu Rb-N opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, w przypadku, kiedy właściciel gruntu będzie ją wnosił przez okres 20 lat? Z takim pytaniem zwrócił się do Ministerstwa Finansów Urząd Miasta Legionowo.

Skutki prawne zaświadczenia

Ministerstwo Finansów wskazało, że zgodnie z ustawą przekształceniową, organy reprezentujące dotychczasowego właściciela nieruchomości, a więc te same, które były właściwe do pobierania opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego i dokonywania aktualizacji tych opłat, będą wydawały z urzędu zaświadczenia potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności tego gruntu.

Celem zaświadczenia jest potwierdzenie faktu zmiany rodzaju prawa do gruntu, który nastąpił z mocy prawa. W zaświadczeniu powinna być zamieszczona m.in. informacja o obowiązku wnoszenia opłaty rocznej przekształceniowej, a także o wysokości i okresie jej wnoszenia ustalonym zgodnie z ustawą o przekształceniu. Zgodnie z art. 7 ust. 6 ustawy przekształceniowej, opłata ta jest wnoszona przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia. Przedmiotowa opłata ma charakter roczny, a nie jednorazowy z możliwością rozłożenia na raty. Powyższe potwierdza się w zaświadczeniu wydawanym na podstawie art. 4 ustawy przekształceniowej, jednocześnie informując nowego właściciela o obowiązku jej wnoszenia corocznie. Nie używa się w odniesieniu do tego obowiązku sformułowania "zapłaty jednej z rat".

Odmienna konstrukcja prawna zastosowana w ustawach oznacza różne ujęcie opłat w sprawozdaniach

Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na różnice pomiędzy sposobem zdefiniowania opłat w poszczególnych ustawach. Tym samym w zależności od ich ukształtowania w poszczególnych aktach sposób ewidencji i prezentacji danych finansowych w sprawozdaniach jest odmienny. Zasadne jest zatem dokonać porównania opłaty przekształceniowej wynikającej z ustawy z 2018 r. z opłatą wynikającą z ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Obie ustawy aktualnie obowiązują i mają inny zakres przedmiotowy. Obie jednak nakładają obowiązek wnoszenia opłat.

Ustawa przekształceniowa z 2018 r. przewiduje w art. 7 ust. 5 podział na raty lub odroczenie terminu płatności w odniesieniu do "opłaty rocznej". Ponadto, w przypadku tej opłaty nie przewidziano oprocentowania za rozłożenie jej na raty. Z kolei w ustawie z dnia 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości jest przewidziana możliwość rozłożenia opłaty na raty płatne w okresie od 10 do 20 lat.

Stąd Ministerstwo Finansów wnioskuje, że nie było zamiarem ustawodawcy zakwalifikowanie opłat przekształceniowych określonych w ustawie z 2018 r. jako 20 rat jednej opłaty, tylko jako 20 wnoszonych odrębnie, corocznie opłat.

Pismo MF

Należności z tytułu opłat przekształceniowych przypisywanych na podstawie ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów powinny być przypisywane odrębnie co roku.

Ministerstwo Finansów pismo z 12 marca 2019 r.,

sygn. DP8.658.5.2019

Tym samym opłata ponoszona za przekształcenie użytkowania wieczystego nie powinna być ujmowana jako pożyczka w sprawozdaniach Rb-N, lecz jako należności z tytułu dostaw i usług.

Przypis należności z tytułu opłat należnych w przyszłych okresach

Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów można zatem wnioskować, że w roku budżetowym 2019 na podstawie ustawowo określonych zaświadczeń o przekształceniu dokonywane są wpisy do ksiąg wieczystych o zmianie właściciela gruntu, ale również powinny one stanowić podstawę dokonania przypisu należności. Przypis należności za rok budżetowy 2019 powinien obejmować jednak jedynie opłatę za tenże rok. Opłaty należne w latach kolejnych powinny być przypisywane sukcesywnie w kolejnych latach.

Wydaje się błędem, aby przypisu opłat należnych w kolejnych 20 latach dokonywać w bieżącym roku i rozliczać w czasie memoriałowo jako przychody przyszłych okresów na koncie 840. Dokonywanie przypisu opłat w bieżącym roku obejmującego cały 20-letni okres jest bezzasadne, ponieważ nie ma podstaw, by w księgach rachunkowych danego roku ujawniać należności należne dopiero w latach przyszłych. Rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne dotyczą bowiem kosztów i przychodów. Ujawnianie w księgach rachunkowych należności powinno odnosić się do należności danego roku budżetowego i lat ubiegłych. Bezzasadne wydaje się dokonywanie projekcji należności przyszłych okresów i prezentowanie ich jako należności bieżącego roku.

Opłata wnoszona jednorazowo

Inaczej jest, gdy nowy właściciel gruntu - uzyskujący tytuł na podstawie ustawy przekształceniowej - zechce wnieść opłatę przed czasem. Właściciel gruntu w każdym czasie trwania obowiązku wnoszenia opłaty może zgłosić właściwemu organowi na piśmie zamiar jednorazowego jej wniesienia w kwocie pozostającej do spłaty (opłata jednorazowa). Ustawa przekształceniowa określa wówczas, że wysokość opłaty jednorazowej odpowiada iloczynowi wysokości opłaty obowiązującej w roku, w którym zgłoszono zamiar wniesienia opłaty jednorazowej oraz liczby lat pozostałych do upływu 20-letniego okresu.

W tym przypadku przypis należności powinien obejmować całość opłaty, którą z własnej woli i zgodnie z przepisami wyraził nowy właściciel gruntu. Wówczas na podstawie stosownego oświadczenia jednostka powinna dokonać przypisu w bieżącym roku całości kwoty i w pełnej wysokości zaewidencjonować ją na koncie 221 w korespondencji z kontem Zespołu 7 (najpewniej na koncie 720). Opłata jednorazowa stanowi przychód bieżącego roku i nie powinna być rozliczana w czasie na koncie 840.

Podstawy prawne

  • art. 99 ustawy z 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 2126)

  • art. 7 ust. 6 ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. z 2018 r. poz. 1716; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 270)

  • załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

Ireneusz Rosiek

doktor nauk ekonomicznych, specjalista w zakresie finansów publicznych, wykładowca/szkoleniowiec

[1] Ministerstwo Finansów, pismo z 12 lutego 2019 r., sygn. DP8.658.3.2019.

[2] Opisywany stan faktyczny oparto na piśmie Ministerstwa Środowiska z 8 lutego 2017 r.,sygn. BF-I-073.1.2017 skierowanym do Ministerstwa Finansów.

[3] Ministerstwo Finansów, pismo z 28 lutego 2017 r., znak DP8.658.3.2017.

[4] Urząd Miasta Legionowo, pismo z 15 lutego 2019 r., znak Rd.3034.1.2019.

[5] Ministerstwo Finansów, pismo z 12 marca 2019 r., znak DP8.658.5.2019.

Zapisz się na newsletter
Jak dysponowane są finanse publiczne? Bądź na czasie z najnowszymi przepisami, najlepszymi praktykami oraz wskazówkami dotyczącymi księgowości budżetowej – zapisz się na newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS otwarty 20 czerwca 2025 r. – placówki i infolinia czynne do godz. 15:00

Choć 20 czerwca wiele osób planuje urlop po czwartkowym święcie Bożego Ciała, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zmienia trybu pracy. Tego dnia wszystkie placówki ZUS będą funkcjonować normalnie – jak w każdy roboczy piątek. Infolinia będzie działać krócej, gdyż do godz. 15:00.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Podwyżki pracowników samorządowych z wyrównaniem od 1 marca 2025 r. Rozporządzenie w Dzienniku Ustaw [STAWKI]

30 maja 2025 r. w Dzienniku Ustaw RP zostało opublikowane rozporządzenie podwyższające kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Rozporządzenie koryguje także katalog stanowisk.

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Co powinna zawierać?

Kodeks pracy reguluje m.in. kwestie dotyczące zatrudniania pracowników młodocianych. Młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale ma poniższej 18 lat. Co powinna zawierać umowa w celu przygotowania zawodowego?

REKLAMA

ZFŚS: Do 31 maja 2025 r. pracodawcy muszą przekazać 75% odpisu – co warto wiedzieć?

Do 31 maja 2025 r. pracodawcy mają czas na przekazanie 75 proc. odpisu na na rachunek bankowy Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Kto ma obowiązek tworzenia ZFŚS? Jak nalicza się odpisy podstawowe?

Szczególne przypadki odwołania dyrektora szkoły w trakcie roku szkolnego

Odwołanie dyrektora placówki bez wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego możliwe jest tylko w sytuacjach wyjątkowych i nagłych, które mogą zdestabilizować jej funkcjonowanie. W takim przypadku reakcja organu prowadzącego szkołę musi być natychmiastowa.

Pilna potrzeba udzielenia zamówienia

Pojęcie pilnej potrzeby udzielenia zamówienia pojawia się w ustawie – Prawo zamówień publicznych kilkanaście razy. Tak naprawdę jednak sprowadza się do dwóch sytuacji: skrócenia terminu składania ofert, ofert wstępnych czy wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a także do skorzystania z trybu negocjacji bez ogłoszenia. Z uwagi na to, że regulacja w tym zakresie jest bardzo lakoniczna, często powoduje niesłuszne obawy przed jej stosowaniem.

Likwidacja obowiązku przechowywania przez płatników składek zgłoszeń do ubezpieczeń [PROJEKT]

W poniedziałek, 26 maja 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Chodzi o likwidację obowiązku przechowywania przez płatników składek zgłoszeń do ubezpieczeń.

REKLAMA

Zwrot nadpłaty składki zdrowotnej. Wnioski można składać do 2 czerwca 2025 r.

Przedsiębiorcy, którzy w wyniku rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2024 rok mają nadpłatę, powinni pamiętać o złożeniu wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej. Wniosek należy złożyć do 2 czerwca 2025 r.

Nie można być jednocześnie wójtem i prezydentem Rzeczypospolitej

Wybory prezydenckie zbliżają się wielkimi krokami – głosować w nich będziemy już 18 maja br. Jednym ze startujących w nich kandydatów jest prezydent Warszawy. Pojawia się pytanie: kto zastąpi urzędującego prezydenta miasta (burmistrza, wójta) na tym stanowisku, jeżeli zostanie on wybrany i obejmie urząd Prezydenta Rzeczypospolitej? Prawo bowiem jednoznacznie wskazuje, że nie można być jednocześnie włodarzem gminy i państwa.

REKLAMA