Renta z tytułu niezdolności do pracy

Polecamy produkt: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem przysługującym ubezpieczonemu, który łącznie spełnił następujące warunki:

• jest niezdolny do pracy;
• posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
• niezdolność do pracy, powstała nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt. 3 u.e.r.f.u.s.

Należy zaznaczyć, że ostatni z wymienionych wymogów nie ma zastosowania do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz, że jest całkowicie niezdolny do pracy.

Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest taka osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Wymagany okres składkowy i nieskładkowy

Wiek osoby starającej się o rentę z tytułu niezdolności do pracy wskazuje na to jaki okres składkowy i nieskładkowy jest od niej wymagany. Tak więc warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego jest spełniony, jeżeli ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

W przypadku gdy niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego nie musi być spełniony.

Okres wymaganych 5-ciu lat w stosunku do ubezpieczonych, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Ponadto warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Rodzaje rent

Renta z tytułu niezdolności do pracy może przybrać charakter świadczenia stałego lub okresowego. Renta stała przysługuje osobie spełniającej w/w warunki, której niezdolność do pracy jest trwała. Renta okresowa przysługuje osobie, która spełniła w/w warunki, której niezdolność do pracy ma charakter czasowy.

Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego. Po upływie tego okresu, ubezpieczony może wnioskować do ZUS o przedłużenie prawa do renty na kolejny okres. Wynik rozpatrzenia wniosku jest uzależniony m.in. od wyniku ustaleń zawartych w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej.

Innym rodzajem renty jest renta szkoleniowa. Ten rodzaje renty przysługuje ubezpieczonemu, który spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Renta szkoleniowa przysługuje przez okres 6 miesięcy (można wydłużyć na podstawie wniosku starosty maksymalnie o 30 miesięcy). Okres 6 miesięcy może zostać skrócony jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.

Zobacz też: Kadry i płace

Wysokość renty

Wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy:

• 24% kwoty bazowej;
• po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
• po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
• po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek określony w art. 24 ust. 1 a ustawy emerytalnej, tj. powszechny wiek emerytalny dla kobiet - docelowo 67 lat.

Wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Wysokość renty szkoleniowej wynosi natomiast 75 % podstawy wymiaru renty przy czym renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.

Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, bez względu na wysokość tego przychodu.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016. poz. 887 j.t)