Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego

Pracownikowi samorządowej jednostki oświatowej od 1 września 2015 r. przysługują za pracę następujące składniki wynagrodzenia: pensja zasadnicza w kwocie 1552 zł, premia uznaniowa (15%) oraz dodatek stażowy (20%). Pracownik zachorował w lutym 2017 r. Czy ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za okres 14–28 lutego 2017 r., należy ją podwyższyć do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r.? Pracownik otrzymał w styczniu 2017 r. dodatkowe wynagrodzenie za 2016 r. w kwocie 2150,96 zł, które także jest wliczane do podstawy wynagrodzenia chorobowego. Dodatek stażowy nie wchodzi do podstawy i jest wypłacany obok.

Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego należnego za luty 2017 r. powinna być ustalona z uwzględnieniem dodatkowego wynagrodzenia rocznego (trzynastki), ale bez dodatku stażowego. Podstawa nie ulegnie podwyższeniu do kwoty minimalnej podstawy dla zasiłków wynoszącej w 2017 r. 1725,80 zł dla pełnego etatu.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Minimalna podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego

Wynagrodzenie chorobowe na podstawie art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Tym samym do wynagrodzenia chorobowego ma również zastosowanie art. 45 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa), zgodnie z którym podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Najniższa podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, a także wynagrodzenia chorobowego, odpowiadająca kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu części składkowej w wysokości 13,71%, obowiązuje pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, a w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze godzin – w wysokości odpowiednio zmniejszonej, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Minimalna podstawa wymiaru dotyczy również zasiłków: macierzyńskiego, opiekuńczego, wyrównawczego, świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Graniczna wysokość podstawy zasiłkowej nie ma zastosowania do osób ubezpieczonych będących pracownikami, do wynagrodzenia których nie odnoszą się przepisy ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Chodzi tu o pracowników młodocianych zatrudnionych na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, którzy wynagradzani są na odrębnych zasadach, a także do osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnej, np. zlecenia.

Zobacz również: ZUS

Konstrukcja wynagrodzenia, jego skład, mają wpływ na to, czy podstawa do świadczenia chorobowego zostanie podwyższona do poziomu minimalnej płacy, czy też nie. Nie zawsze bowiem pensja pracownika jest określona jedną stawką, np. odpowiadającą płacy minimalnej (2000 zł w 2017 r.). Często miesięczny zarobek tworzy kilka elementów o charakterze stałym lub mieszanym (stałym i zmiennym). Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się wtedy przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych (poza nagrodą jubileuszową, odprawą emerytalną/rentową oraz wynagrodzeniem za nadgodziny i dodatkami za pracę w nocy). Wynagrodzenie pracownika mogą tworzyć zarówno składniki, które nie są zmniejszane za okresy pobierania zasiłków/wynagrodzenia chorobowego (na których przyznanie i wypłatę nie ma wpływu np. choroba czy opieka nad dzieckiem), jak i takie, które nie przysługują za okresy absencji.

Wyliczanie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych

Zgodnie z pkt 318 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej ze środków pracownika. Oznacza to, że jeśli pracownik otrzymuje, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, dodatkowe składniki, w tym takie, które nie są pomniejszane za okresy pobierania zasiłku – np. dodatek stażowy, to najpierw należy ustalić tzw. teoretyczną podstawę wymiaru przysługującego zasiłku, a potem przyrównać ją do tej minimalnej. Jeżeli podstawa ustalona z uwzględnieniem składników, do których pracownik zachowuje prawo mimo np. choroby, jest równa bądź wyższa od minimalnej ustawowej, to podstawę wymiaru zasiłku stanowi faktyczne wynagrodzenie, bez składników dodatkowych, których nie wlicza się do podstawy świadczeń chorobowych na mocy art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Natomiast jeśli teoretyczna podstawa jest niższa od zagwarantowanej minimalnej, to dany rodzaj zasiłku należy obliczyć od podstawy minimalnej.

Pracownik zatrudniony na pełen etat zachorował w lutym 2017 r. Przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe. Wynagrodzenie pracownika to płaca zasadnicza w stałej stawce miesięcznej – 1600 zł oraz dodatek stażowy w wysokości 320 zł i dodatek za pracę przy komputerze – 80 zł. Oba dodatkowe składniki nie są zmniejszane za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, płatnej wynagrodzeniem chorobowym oraz zasiłkiem, nie mogą być zatem wliczone do podstawy lutowego wynagrodzenia chorobowego.

Podstawa wymiaru obliczona tylko z wynagrodzenia zasadniczego pracownika wynosi 1380,64 zł [1600 zł – (1600 zł × 13,71%)], a więc jest niższa niż minimalna w 2017 r. wynosząca 1725,80 zł [2000 zł – (2000 zł × 13,71%)]. Jednak najpierw należy sprawdzić, jaka jest ta podstawa, łącznie z dodatkami, a potem dopiero przyrównać ją do minimalnej:

● 1600 zł + 320 zł + 80 zł = 2000 zł,

● 2000 zł – 13,71% = 1725,80 zł.

Teoretyczna podstawa wymiaru u pracownika, tj. włącznie z dodatkami, jest równa płacy minimalnej. A zatem podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za luty należy przyjąć w wysokości faktycznej, czyli z samego wynagrodzenia zasadniczego – 1380,64 zł.

W przypadku pracownika z pytania, wynagrodzenie zasadnicze 1552 zł, wraz z premią oraz dodatkiem stażowym, przewyższa płacę minimalną. Premia wynosi bowiem 232,80 zł (1552 zł × 15%), a dodatek 310,40 zł (1552 zł × 20%). Łącznie daje to kwotę 2095,20 zł.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Wynagrodzenie to przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe. Podstawę należy więc obliczyć z wynagrodzeń wypłaconych pracownikowi za okres od lutego 2016 r. do stycznia 2017 r.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się też składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 42 ust. 3 ustawy zasiłkowej).

Łączny przychód pracownika z okresu od lutego 2016 r. do stycznia 2017 r. wynosi 27 293,36 zł, w tym:

● składniki w stałej miesięcznej kwocie:

– wynagrodzenie zasadnicze 18 624,00 zł,

– premia 2 793,60 zł,

– dodatek stażowy 3 724,80 zł,

razem 25 142,40 zł;

● składnik roczny:

– trzynastka za 2016 r. 2 150,96 zł.

Średnie miesięczne wynagrodzenie ze stałych składników wynosi 2095,20 zł, a 1/12 trzynastki to kwota 179,25 zł. A zatem hipotetyczna podstawa do zasiłku, uwzględniająca dodatek stażowy niepomniejszany za okresy choroby, jest wyższa od najniższej podstawy:

2274,45 zł – 13,71% = 1962,62 zł > 1725,80 zł.

W związku z tym podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za luty 2017 r. stanowi faktyczne wynagrodzenie oraz 1/12 trzynastki, bez dodatku stażowego. Ostatecznie podstawa wymiaru z faktycznego wynagrodzenia pracownika wynosi 1694,78 zł (przy założeniu, że premia jest zmniejszana za okresy choroby), co wynika z wyliczenia:

● 2274,45 zł – 310,40 zł (dodatek stażowy) = 1964,05 zł,

● 1964,05 zł – 13,71% = 1694,78 zł.

Podstawa jest niższa niż ta minimalna, ale nie uwzględnia dodatku stażowego, który zostanie wypłacony obok wynagrodzenia chorobowego.

Wynagrodzenie chorobowe za 15 dni wynosi:

● 1694,78 zł : 30 = 56,49 zł,

● 56,49 zł × 80% = 45,19 zł,

● 45,19 zł × 15 dni = 677,85 zł.

IZABELA NOWACKA

ekonomista, autor licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, od ponad 14 lat zajmuje się tematyką wynagrodzeniową i rozliczaniem płac

PODSTAWY PRAWNE

● art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, art. 41, art. 42, art. 45, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 372; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 396)

● art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60)

● ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2008; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1265)