Oceny kwalifikacyjne pracowników samorządowych

Przez ostatnie ponad pół roku nie można było dokonywać okresowych ocen kwalifikacyjnych, mimo że taki obowiązek został zapisany w art. 17 ustawy o pracownikach samorządowych. A to dlatego, że w tym czasie nie zostało wydane rozporządzenie precyzujące tryb i kryteria oceny. Jednak wreszcie Rada Ministrów wykonała delegację ustawową i 7 kwietnia br. weszło w życie rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu dokonywania ocen kwalifikacyjnych pracowników samorządowych.

Obowiązek poddawania się okresowym ocenom kwalifikacyjnym nie dotyczy wszystkich pracujących w jednostkach samorządowych. Obejmuje on jedynie osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych oraz pracowników mianowanych zajmujących inne stanowiska niż urzędnicze.

Ocena ma być przeprowadzona co najmniej raz na 2 lata przez bezpośredniego przełożonego ocenianej osoby. Powinna obejmować zwłaszcza:

• wywiązywanie się przez ocenianego z zakresu czynności na zajmowanym stanowisku,

• ogólne obowiązki nałożone na każdego pracownika samorządowego, które zostały określone w art. 15 ustawy o pracownikach samorządowych,

• sumienne i staranne wykonywanie poleceń przełożonych (art. 16 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych).

O ile przepisy nie przewidują żadnych nagród czy premii za celującą ocenę kwalifikacyjną, o tyle wprowadzają bardzo dotkliwe konsekwencje za negatywne wyniki. Jakie? – utrata pracy. Pracę może stracić osoba, która dwukrotnie uzyska ujemną ocenę (pierwsza negatywna ocena zostanie potwierdzona drugą, również negatywną, przeprowadzoną w odstępie co najmniej 3 miesięcy od pierwszej). Jeśli taka sytuacja wystąpi, pracodawca samorządowy:

• niezwłocznie rozwiąże stosunek pracy z pracownikiem samorządowym, pracującym na stanowisku urzędniczym, dając mu wypowiedzenie albo odwołując ze stanowiska,

• może (ale nie musi) rozwiązać stosunek pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym zatrudnionym na innym stanowisku niż urzędnicze, wręczając mu wypowiedzenie.

Zanim bezpośredni przełożony przystąpi do właściwych czynności związanych z oceną okresową, najpierw musi omówić z ocenianym sposób realizacji obowiązków wynikających z zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy oraz obowiązków określonych w art. 15 i art. 16 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych. Chodzi o to, aby wybrane w następnym etapie kryteria oceny były dopasowane do charakteru pracy ocenianego.

 

Każdy pracownik podlegający ocenie jest obowiązkowo oceniany według sześciu kryteriów, tj. sumienności, sprawności, bezstronności, umiejętności stosowania odpowiednich przepisów, planowania i organizowania pracy oraz postawy etycznej (definicje poszczególnych kryteriów w załączniku nr 1 do rozporządzenia).

 

Oprócz tego bezpośredni przełożony powinien wybrać od 3 do 5 kryteriów z listy kryteriów dodatkowych, zamieszczonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia. W zależności od tego, jakie stanowisko zajmuje oceniany, może zdecydować się oceniać jego wiedzę specjalistyczną, komunikatywność, umiejętność negocjowania czy zarządzanie informacją.

Niewykluczone, że kryteria z listy kryteriów do wyboru okażą się niewystarczające do właściwej oceny danego stanowiska pracy ze względu na jego specyfikę. W takim przypadku bezpośredni przełożony może ustalić dodatkowo jedno kryterium nieobjęte wykazem i je opisać, a następnie zastosować przy ocenie.

Wybrane kryteria powinny zostać zaznaczone w arkuszu oceny.

W arkuszu oceny powinny być zaznaczone nie tylko kryteria, ale też musi być wpisany termin sporządzenia oceny. Wystarczy wpisać miesiąc i rok.

 

Arkusz z wybranymi kryteriami i ustalonym terminem oceny bezpośredni przełożony składa kierownikowi jednostki w celu ich zatwierdzenia. Jeśli kierownik zatwierdzi wybór, wówczas bezpośredni przełożony przekazuje niezwłocznie ocenianemu kopię arkusza, zachowując przy tym prawo do zmiany terminu sporządzenia oceny na piśmie.

Oceniający musi wyznaczyć nowy termin i poinformować o nim pisemnie ocenianego, jeśli oceniany nie przeszedł okresowej oceny kwalifikacyjnej ze względu na usprawiedliwioną nieobecność w pracy. Zmiana terminu sporządzenia oceny na piśmie powinna też nastąpić, jeśli oceniany zmieni stanowisko lub zakres obowiązków. W takiej sytuacji ocena powinna być sporządzona wcześniej, niż wynika to z arkusza oceny.

W przypadku pracowników nowo zatrudnianych lub obejmujących stanowiska podlegające ocenie, informacja o wybranych i zatwierdzonych kryteriach oceny oraz jej terminie musi trafić do nich w ciągu 6 miesięcy od dnia zatrudnienia na stanowisku urzędniczym lub mianowania na stanowisko nieurzędnicze. Natomiast w razie przeprowadzania kolejnej oceny – nie później niż w ciągu 30 dni od sporządzenia na piśmie poprzedniej oceny.

 

Nie wcześniej niż 7 dni przed sporządzeniem oceny na piśmie oceniający przeprowadza z ocenianym wstępną rozmowę. W jej trakcie omawia wykonywanie obowiązków przez ocenianego w okresie, który podlega ocenie, trudności napotykane w czasie realizacji zadań oraz poziom spełnienia wybranych kryteriów oceny.

Oceniający przygotowuje pisemną ocenę, tj.:

• wpisuje do arkusza opinię dotyczącą wykonywania obowiązków przez ocenianego w okresie, w którym podlegał on ocenie,

• określa poziom wykonywania obowiązków przez ocenianego (bardzo dobry, dobry, zadowalający lub niezadowalający),

• przyznaje ocenę pozytywną w razie bardzo dobrego, dobrego lub zadowalającego poziomu wykonywania obowiązków przez ocenianego albo ocenę negatywną.

 

Sporządzoną ocenę bezpośredni przełożony niezwłocznie doręcza ocenianemu. Poucza go także o przysługującym mu prawie złożenia odwołania do kierownika jednostki, zatrudniającej ocenianego, w ciągu 7 dni od doręczenia oceny. Pisemna ocena powinna równocześnie zostać włączona do akt osobowych ocenianego.