REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona pracy kobiet w okresie ciąży

Aleksandra Kolbus-Kucharska
ciąża, kobieta pracująca, laptop, brzuch, praca, fot. Fotolia
ciąża, kobieta pracująca, laptop, brzuch, praca, fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie przepisami Kodeksu Pracy kobiety będące w ciąży podlegają szczególnej ochronie dotyczącej utrzymania zatrudnienia. Jest to ochrona wielowymiarowa, ponieważ polega nie tylko na utrzymaniu miejsca pracy, ale również na trosce o zdrowie kobiety i płodu w sytuacji, gdy wykonywana praca mogłaby w niekorzystny sposób wpłynąć na ich stan. Co więcej ustawodawca zapewnia warunki do sprawowania osobistej opieki nad noworodkiem w pierwszych tygodniach jego życia oraz ułatwia dalsze wychowywanie dziecka.

Ochrona na podstawie kodeksu

Wzmożona ochrona pracy kobiet w ciąży w dużej mierze polega na wzmocnieniu trwałości stosunku pracy i ochronę przed jego zmianą. Na podstawie art. 177 Kodeksu pracy można stwierdzić, że jedynymi przesłankami, które dają pracodawcy możliwość rozwiązania umowy o pracę z kobietą ciężarną są: rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, gdy reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyda zgodę oraz rozwiązanie za wypowiedzeniem z powodu likwidacji lub upadłości pracodawcy. Z wyżej wymienionego przepisu można również wywieść, że umowy na czas określony, na czas wykonania określonej pracy lub na okres próbny przekraczający jeden miesiąc ulegają przedłużeniu do dnia porodu. Ochroną nie są objęte jednak kobiety, które świadczą pracę na podstawie umowy na okres próbny krótszy niż jeden miesiąc oraz umowy na czas określony, która została zawarta w celu zastępstwa innego pracownika w przypadku jego usprawiedliwionej nieobecności. Nie ulega wątpliwości, że ochrona przyznana przepisami prawa wpływa na poczucie stabilizacji zatrudnienia u ciężarnej, która przynajmniej do dnia porodu ma zapewnioną możliwość świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

REKLAMA

Polecamy serwis: Kadry i płace

W praktyce różnie

REKLAMA

Należy jednak zauważyć, że regulacja ta może być tylko pozornie kompleksowa. Jak pokazuje Wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty, (sygn. IVP15 87/14) zgodnie z literalnym brzmieniem można uznać, że ochroną objęte są wszystkie kobiety świadczące pracę na podstawie umowy o pracę z uwzględnieniem wyżej wymienionych wyjątków. Kodeks Pracy nie daje jednak możliwości ochrony kobiet ciężarnych, które wykonują pracę nauczyciela religii w szkołach. Do świadczenia tego typu pracy konieczne jest upoważnienie wystawione przez biskupa, bez którego nauczyciel mimo ukończenia odpowiednich studiów nie ma prawa nauczać religii. Często jednak udzielenie missio canonica zależy nie od odpowiednich kwalifikacji, ale czysto subiektywnej oceny życia prywatnego katechety, co prowadzi do tego, że jeżeli nauczycielka jest w ciąży będąc stanu wolnego lub zawarła kolejne małżeństwo cywilne staje się osobą nieodpowiednią do nauczania religii. Po cofnięciu takiego upoważnienia dyrektor szkoły nie może nadal zatrudniać ciężarnej jako katechetki, ponieważ utraciła uprawnienia do nauczania przedmiotu.

Mimo ochrony przyznanej ciężarnym przez prawo pracy taka kobieta znajduje w pozycji osoby, która z własnej winy utraciła uprawnienia konieczne do wykonywania pracy. Jest to jaskrawy przykład kolizji norm, które jednocześnie obligują pracodawcę do ochrony pracownicy w imię dobra jednostki, jak i zobowiązują do przestrzegania ustalonych wymogów dotyczących kwalifikacji zawodowych, co ma zapewnić określony poziom wiedzy przekazywanej w szkołach. Nie sposób zapomnieć również o tym, że nauczycielki innych przedmiotów mogą bez przeszkód powoływać się na ochronę, którą zapewnia Kodeks pracy w okresie ciąży. Prowadzi to do dyskryminacji, która jest zgodna z prawem, chociaż stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami prawa pracy wynikającymi z przyjętej tolerancji wobec światopoglądu i religii pracowników. Na problem uwagę zwróciła sprawa katechetki z Krakowa, która po rozwodzie cywilnym rozpoczęła nieformalny związek z innym mężczyzną, a jego owocem była ciąża. Jako kobieta żyjąca wbrew zasadom kościoła katolickiego, stała się ona nieodpowiednią osobą do nauczania religii. Missio canonica zostało jej odebrane, a dyrekcja szkoły nie mogła podjąć innej decyzji, jak o zwolnieniu nauczycielki. Powództwo o przywrócenie do pracy oraz o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu zostało oddalone, ponieważ przepisy konkordatu stanowią jasno, że odebranie upoważnienia biskupiego jest równoznaczne z utratą uprawnień. W sprawie zostanie złożona apelacja. Po analizie zależności pomiędzy wydaniem upoważnienia ze strony biskupa a posiadaniem prawa do wykonywania zawodu, należy zadać pytanie czy dyrektor szkoły – będący pracodawcą – ma faktyczny wpływ na decyzję o rozwiązaniu umowy z katechetką.

Zobacz również: Ciąża nauczycielki podczas umowy na zastępstwo

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prace szczególnie uciążliwe

W trosce o zdrowie kobiety i rozwój płodu ustawodawca wprowadził obowiązek zmiany zakresu obowiązków, jeżeli te mogą negatywnie wpływać na samopoczucie ciężarnej.
Istnieje wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych, których wykonywanie przez kobiety w ciąży jest wzbronione. Co więcej nie wolno zatrudniać takiej pracownicy do pracy w porze nocnej lub w godzinach nadliczbowych. Aby kobieta wykonywała pracę poza stałym miejscem świadczenia pracy lub w systemie przerywanego czasu pracy konieczna jest jej zgoda.

Obowiązkiem pracodawcy jest tak dostosować warunki pracy ciężarnej, żeby nie stanowiły dla niej zagrożenia.  Dotyczy to zarówno systemu czasu pracy jak i zagrożeń wynikających z specyfiki świadczonej pracy przed zajściem w ciążę. Jeżeli zmiana tych warunków nie jest możliwa, pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia ciężarnej z obowiązku świadczenia pracy.

Urlop przed porodem

Dla zapewnienia pełnego komfortu kobiety ciężarnej może ona rozpocząć urlop macierzyński na 6 tygodni przed planowaną datą porodu. Okres ten jest odliczany od pełnej długości urlopu macierzyńskiego, który obecnie wynosi między 20 a 37 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci w trakcie jednego porodu. Można jednak zauważyć, że obecnie kobiety rzadko korzystają z tej możliwości, decydując się na spędzenie okresu ciąży w całości lub części na zwolnieniu lekarskim, dzięki czemu pełny czas urlopu macierzyńskiego można wykorzystać po urodzeniu dziecka.

Podstawa prawna:

art. 176 – 179, Art. 180 §3 Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U.2014.1502)

art. 12 Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U.1998.51.31)

Wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty, sygn. IVP15 87/14

Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianie

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu

Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu. Jaka jest obecnie definicja mobbingu? Jakie w związku z tym ma obowiązki pracodawca? Co zakłada projekt nowelizacji Kodeksu pracy? Czy pracodawcy będą mieli dodatkowe obowiązki?

Uzupełniający urlop macierzyński. Czy pracodawca może go odrzucić? Kiedy wniosek?

19 marca 2025 r. zaczną obowiązywać przepisy wprowadzające uzupełniający urlop macierzyński. Od czego zależy długość tego urlopu? Kiedy należy złożyć wniosek o uzupełniający urlop macierzyński? Czy pracodawca może go odrzucić?

Odprawa pośmiertna 2025 r. Ile wynosi? Komu przysługuje?

Kodeks pracy określa m.in. zasady dotyczące nabycia odprawy pośmiertnej po pracowniku. Chodzi o sytuację, w której pracownik m.in. w czasie trwania stosunku pracy umiera. Kto może otrzymać odprawę pośmiertną po pracowniku? Ile wynosi?

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? W jakich przypadkach pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę o pracę z winy pracownika, a w jakich bez winy pracownika? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

REKLAMA

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Wnioski do 17 marca 2025 r.

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Ruszyła II edycja konkursu dla gmin. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przeznaczy blisko 100 mln zł z Unii Europejskiej na Społeczne Agencje Najmu Wnioski do 17 marca 2025 r. Kto może wystąpić o dofinansowanie? Ile wynosi dofinansowanie?

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem. Resort rodziny 31 stycznia opublikował wyniki VI tury naboru ciągłego w ramach programu Aktywny Maluch 2022-2029. Zgodnie z danymi resortu rodziny, poziom użłobkowienia w Polsce wynosi już 40,11 proc. Pod koniec 2023 r. wynosił 36 proc.

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej?

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej? Czym jest siła wyższa? Kiedy pracownik powinien poinformować pracodawcę o taki zwolnieniu? Czy dni przeznaczone na zwolnienie z powodu działania siły wyższej przechodzą na kolejny rok?

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. 31 stycznia 2025 r. w Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie Ministra Finansów, które wprowadza m.in. nowe wzory sporządzania sprawozdań przez JST. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

REKLAMA

Amortyzacja środków trwałych

Czym są środki trwałe? Czym jest amortyzacja? Co jest wartością początkową środka trwałego? Co należy uwzględnić przy amortyzacji środka trwałego? Jakie wyróżniamy metody amortyzacji środków trwałych?

Zasady refundacji okularów lub szkieł kontaktowych: dokumentacja

Pracodawcy mają obowiązek zapewnić pracownikom okulary bądź szkła kontaktowe korygujące wzrok swoim pracownikom. Co należy uwzględnić w dokumentacji dotyczącej refundacji za poniesione koszty związane z zakupem okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok?

REKLAMA