Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona pracy kobiet w okresie ciąży

Aleksandra Kolbus-Kucharska
ciąża, kobieta pracująca, laptop, brzuch, praca, fot. Fotolia
ciąża, kobieta pracująca, laptop, brzuch, praca, fot. Fotolia
Zgodnie przepisami Kodeksu Pracy kobiety będące w ciąży podlegają szczególnej ochronie dotyczącej utrzymania zatrudnienia. Jest to ochrona wielowymiarowa, ponieważ polega nie tylko na utrzymaniu miejsca pracy, ale również na trosce o zdrowie kobiety i płodu w sytuacji, gdy wykonywana praca mogłaby w niekorzystny sposób wpłynąć na ich stan. Co więcej ustawodawca zapewnia warunki do sprawowania osobistej opieki nad noworodkiem w pierwszych tygodniach jego życia oraz ułatwia dalsze wychowywanie dziecka.

Ochrona na podstawie kodeksu

Wzmożona ochrona pracy kobiet w ciąży w dużej mierze polega na wzmocnieniu trwałości stosunku pracy i ochronę przed jego zmianą. Na podstawie art. 177 Kodeksu pracy można stwierdzić, że jedynymi przesłankami, które dają pracodawcy możliwość rozwiązania umowy o pracę z kobietą ciężarną są: rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, gdy reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyda zgodę oraz rozwiązanie za wypowiedzeniem z powodu likwidacji lub upadłości pracodawcy. Z wyżej wymienionego przepisu można również wywieść, że umowy na czas określony, na czas wykonania określonej pracy lub na okres próbny przekraczający jeden miesiąc ulegają przedłużeniu do dnia porodu. Ochroną nie są objęte jednak kobiety, które świadczą pracę na podstawie umowy na okres próbny krótszy niż jeden miesiąc oraz umowy na czas określony, która została zawarta w celu zastępstwa innego pracownika w przypadku jego usprawiedliwionej nieobecności. Nie ulega wątpliwości, że ochrona przyznana przepisami prawa wpływa na poczucie stabilizacji zatrudnienia u ciężarnej, która przynajmniej do dnia porodu ma zapewnioną możliwość świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

Polecamy serwis: Kadry i płace

W praktyce różnie

Należy jednak zauważyć, że regulacja ta może być tylko pozornie kompleksowa. Jak pokazuje Wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty, (sygn. IVP15 87/14) zgodnie z literalnym brzmieniem można uznać, że ochroną objęte są wszystkie kobiety świadczące pracę na podstawie umowy o pracę z uwzględnieniem wyżej wymienionych wyjątków. Kodeks Pracy nie daje jednak możliwości ochrony kobiet ciężarnych, które wykonują pracę nauczyciela religii w szkołach. Do świadczenia tego typu pracy konieczne jest upoważnienie wystawione przez biskupa, bez którego nauczyciel mimo ukończenia odpowiednich studiów nie ma prawa nauczać religii. Często jednak udzielenie missio canonica zależy nie od odpowiednich kwalifikacji, ale czysto subiektywnej oceny życia prywatnego katechety, co prowadzi do tego, że jeżeli nauczycielka jest w ciąży będąc stanu wolnego lub zawarła kolejne małżeństwo cywilne staje się osobą nieodpowiednią do nauczania religii. Po cofnięciu takiego upoważnienia dyrektor szkoły nie może nadal zatrudniać ciężarnej jako katechetki, ponieważ utraciła uprawnienia do nauczania przedmiotu.

Mimo ochrony przyznanej ciężarnym przez prawo pracy taka kobieta znajduje w pozycji osoby, która z własnej winy utraciła uprawnienia konieczne do wykonywania pracy. Jest to jaskrawy przykład kolizji norm, które jednocześnie obligują pracodawcę do ochrony pracownicy w imię dobra jednostki, jak i zobowiązują do przestrzegania ustalonych wymogów dotyczących kwalifikacji zawodowych, co ma zapewnić określony poziom wiedzy przekazywanej w szkołach. Nie sposób zapomnieć również o tym, że nauczycielki innych przedmiotów mogą bez przeszkód powoływać się na ochronę, którą zapewnia Kodeks pracy w okresie ciąży. Prowadzi to do dyskryminacji, która jest zgodna z prawem, chociaż stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami prawa pracy wynikającymi z przyjętej tolerancji wobec światopoglądu i religii pracowników. Na problem uwagę zwróciła sprawa katechetki z Krakowa, która po rozwodzie cywilnym rozpoczęła nieformalny związek z innym mężczyzną, a jego owocem była ciąża. Jako kobieta żyjąca wbrew zasadom kościoła katolickiego, stała się ona nieodpowiednią osobą do nauczania religii. Missio canonica zostało jej odebrane, a dyrekcja szkoły nie mogła podjąć innej decyzji, jak o zwolnieniu nauczycielki. Powództwo o przywrócenie do pracy oraz o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu zostało oddalone, ponieważ przepisy konkordatu stanowią jasno, że odebranie upoważnienia biskupiego jest równoznaczne z utratą uprawnień. W sprawie zostanie złożona apelacja. Po analizie zależności pomiędzy wydaniem upoważnienia ze strony biskupa a posiadaniem prawa do wykonywania zawodu, należy zadać pytanie czy dyrektor szkoły – będący pracodawcą – ma faktyczny wpływ na decyzję o rozwiązaniu umowy z katechetką.

Zobacz również: Ciąża nauczycielki podczas umowy na zastępstwo

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prace szczególnie uciążliwe

W trosce o zdrowie kobiety i rozwój płodu ustawodawca wprowadził obowiązek zmiany zakresu obowiązków, jeżeli te mogą negatywnie wpływać na samopoczucie ciężarnej.
Istnieje wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych, których wykonywanie przez kobiety w ciąży jest wzbronione. Co więcej nie wolno zatrudniać takiej pracownicy do pracy w porze nocnej lub w godzinach nadliczbowych. Aby kobieta wykonywała pracę poza stałym miejscem świadczenia pracy lub w systemie przerywanego czasu pracy konieczna jest jej zgoda.

Obowiązkiem pracodawcy jest tak dostosować warunki pracy ciężarnej, żeby nie stanowiły dla niej zagrożenia.  Dotyczy to zarówno systemu czasu pracy jak i zagrożeń wynikających z specyfiki świadczonej pracy przed zajściem w ciążę. Jeżeli zmiana tych warunków nie jest możliwa, pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia ciężarnej z obowiązku świadczenia pracy.

Urlop przed porodem

Dla zapewnienia pełnego komfortu kobiety ciężarnej może ona rozpocząć urlop macierzyński na 6 tygodni przed planowaną datą porodu. Okres ten jest odliczany od pełnej długości urlopu macierzyńskiego, który obecnie wynosi między 20 a 37 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci w trakcie jednego porodu. Można jednak zauważyć, że obecnie kobiety rzadko korzystają z tej możliwości, decydując się na spędzenie okresu ciąży w całości lub części na zwolnieniu lekarskim, dzięki czemu pełny czas urlopu macierzyńskiego można wykorzystać po urodzeniu dziecka.

Podstawa prawna:

art. 176 – 179, Art. 180 §3 Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U.2014.1502)

art. 12 Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U.1998.51.31)

Wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty, sygn. IVP15 87/14

Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianie

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    UE daje 111,5 mln zł na owoce i mleko dla uczniów. Rząd 128 mln zł [projekt rozporządzenia]

    W roku szkolnym 2023/2024 łączna kwota pomocy krajowej i unijnej w programie żywnościowym dla szkół wyniesie blisko 240 mln zł.

    Praktyczny przewodnik: Jak przesunąć wydatki bieżące w samorządowym zakładzie budżetowym?

    Czy kierownik samorządowego zakładu budżetowego może przesunąć wydatki bieżące na podstawie zarządzenia?

    Praca artystyczna poza etatem: Czy pracodawca musi wyrazić zgodę

    Pracownicy artystyczni instytucji kultury nie mogą podejmować dodatkowych zajęć lub dodatkowego zatrudnienia bez zgody dyrektora. 

    Grupa VAT w gminie: Zmiany w rozliczeniach podatkowych

    Po wprowadzeniu regulacji prawnych umożliwiających tworzenie przez podatników grup VAT pojawiło się wiele wątpliwości związanych z tym, czy mogą one być tworzone także przez jednostki samorządu terytorialnego. 

    Jak i kiedy nauczyciele mogą oczekiwać wyższego dodatku stażowego?

    Komu przysługuje wyższy dodatek stażowy? RIO wyjaśnia zasady naliczania świadczenia

    Lista bezpłatnych modeli laptopów dla uczniów

    Centrum Obsługi Administracji Rządowej ogłosiło dziś zweryfikowaną listę firm, które mogą podpisać umowę ramową na dostarczenie laptopów dla czwartoklasistów.

    Jak organizacje pozarządowe realizują przedsięwzięcia sołeckie

    Czy formą realizacji przedsięwzięcia sołeckiego może być jego wykonanie przez organizację pozarządową finansowane dotacją z budżetu gminy? Czy we wniosku sołeckim można w ogóle wskazać formę realizacji przedsięwzięcia?

    Analiza prawna: Dochód gminy nie jest równoznaczny z prowadzeniem działalności gospodarczej

    Potencjalna możliwość osiągnięcia przez gminę dochodów nie świadczy o tym, że gmina prowadzi działalność o charakterze zarobkowym, tym samym nie stanowi przesłanki do uznania, że gmina prowadzi działalność gospodarczą.

    Zmniejsz swoje zaległości: Jak skorzystać z ulg na opłaty śmieciowe

    Opłaty za odpady nie są należnościami cywilnoprawnymi - dlatego ulg do zaległości z tego tytułu udziela się zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. 

    Program Olimpia to 360 hal sportowych za 730 mln zł. Nowe wnioski od 1 czerwca 2023 r.

    W ramach zakończonego właśnie pierwszego naboru dofinansowana zostanie budowa 360 hal przyszkolnych, łączną kwotą ponad 730 mln zł - poinformował Bortniczuk w "Polska. Metropolia Warszawska".

    Gminy i zabytki po wyroku Trybunału Konstytucyjnego [wywiad]

    Dr hab. K. Zalasińska w wywiadzie: wyrok TK musi być przyczynkiem do dyskusji o kwestiach ustrojowych w ochronie zabytków.

    Od 1 lipca 2023 r. nowe tabele zaszeregowania pracowników samorządowych. Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu

    1 lipca 2023 r. wejdą w życie ważne zmiany dla samorządowców. Zmieni się rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

    Wspólne ubieganie się o zamówienie publiczne

    Wspólne ubieganie się o udzielenie zamówienia przez kilka podmiotów stanowi sytuację wymagającą szczególnych uregulowań. Dotyczy to zarówno sposobu ich reprezentacji, podstawy funkcjonowania czy też sposobu udowodnienia spełniania warunków udziału w postępowaniu.

    Czy gmina zapłaci VAT, jeśli najemca korzysta z lokalu bez umowy

    Bezumowne korzystanie z lokalu co do zasady nie jest świadczeniem usługi najmu. Tym samym czynność taka nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ale uwaga, istotne znaczenie ma to, czy korzystanie z lokalu bez umowy odbywa się za przyzwoleniem właściciela. 

    DGP: Ile w Polsce w 2024 r. wyniesie europejska pensja minimalna?

    Wszystko wskazuje na to, że w 2024 Polska może być jednym z kilku krajów unijnych z najwyższą płacą minimalną. O ile średnia pensja Polaków nadal jest bardzo niska w porównaniu do innych mieszkańców Unii, wynagrodzenie minimalne może znacząco wzrosnąć.

    MI: dofinansowanie zadań samorządowych z rezerwy subwencji ogólnej w 2023 r.

    Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego pozytywnie zaopiniował przedstawiony przez rząd podział środków rezerwy subwencji ogólnej na 2023 rok.

    Kiedy sąd uwzględni wniosek gminy o przywrócenie terminu?

    Urlop pracownika, jego choroba albo wypadek nie mogą być podstawą przywrócenia terminu do złożenia pisma w sądzie. 

    Jak gmina może uzyskać dofinansowanie na autobusy w 2023 r.?

    Ministerstwo Infrastruktury informuje: trwa nabór wniosków w konkursie autobusowy.

    Darmowe laptopy dla uczniów i nauczycieli [szczegóły, projekt ustawy]

    Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. 

    Nie będzie zakazu pracy samorządowców w podmiotach dysponujących środkami publicznymi

    Posłowie sejmowej komisji ds. petycji odrzucili pomysł ustanowienia zakazu nawiązywania przez radnych i pracowników samorządowych stosunków prawnych z podmiotami i spółkami dysponującymi środkami publicznymi.

    Zakup do szkoły ekspresu do kawy

    Czy dyrektor szkoły może zakupić ze środków szkoły ekspres do kawy dla pracowników?

    Ciąża pracownicy a praca przy komputerze

    Przepisy prawa pracy, w tym bhp, w sposób szczególny traktują kobiety w ciąży. Przejawia się to nie tylko wyjątkową ochroną stosunku pracy, ale również obowiązkiem zapewnienia przez pracodawcę restrykcyjnie określonych warunków pracy. 

    Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

    „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami” to pierwsza na rynku wydawniczym publikacja tego typu, która omawia rewolucyjne zmiany w prawie pracy dostosowujące polskie przepisy do dyrektywy work life balance i tzw. dyrektywy rodzicielskiej.

    Czy dopuszczalne jest składanie ofert za pośrednictwem poczty
    Nieobecność pracownika a ryczałt za używanie do celów służbowych samochodu osobowego pracownika

    Kwotę ustalonego ryczałtu za używanie do celów służbowych samochodów osobowych niebędących własnością pracodawcy należy zmniejszać o jedną dwudziestą drugą za każdy roboczy dzień nieobecności pracownika.