Centralizacja VAT - jakie korzyści dla podatnika?

Centralizacja VAT w gminach pożyteczna przede wszystkim dla Skarbu Państwa

Po sporach trwających od kilku lat (z różnym natężeniem w różnych okresach) dotyczących podmiotowości fiskalnej w VAT gminnych jednostek budżetowych w 2015 r. nadeszło rozwiązanie. Stało się to za sprawą wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 29 września 2015 r. (sygn. C-276/14).

W wyniku jednoznacznego rozstrzygnięcia zawartego w takim orzeczeniu nikt obecnie nie może mieć wątpliwości co do tego, że podmioty takie nie mogą być samodzielnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Choć wyrok TSUE dotyczy gminnych jednostek budżetowych, to Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów stwierdził, że takiego statusu nie mogą mieć również samorządowe zakłady budżetowe (uchwała z 26 października 2015 r., sygn. akt I FPS 4/15).

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Spory na ten temat się zakończyły. Pojawiła się za to nowa dyskusja na temat scalenia podatkowego w VAT jednostek samorządu z ich jednostkami i zakładami budżetowymi. Rządzący szybko zapowiedzieli napisanie specustawy normującej zagadnienie scalenia podatkowego i jego konsekwencji. Ten akt prawny został uchwalony 5 września tego roku, zgodnie z nim termin scalenia gmin z ich jednostkami i zakładami budżetowymi, wbrew wcześniejszym zapowiedziom, został wydłużony do końca roku.

Następujące rozwiązania specustawy są dość korzystne dla podatnika:

1) możliwość przejściowego (do końca 2018 r.) stosowania przez poszczególne jednostki swoich dotychczasowych kas rejestrujących (jeżeli powstał u nich wcześniej taki obowiązek),

2) zachowanie przez poszczególne jednostki – mimo scalenia w 2016 r. (jeżeli miało miejsce) – posiadanego wcześniej prawa do stosowania zwolnienia od obowiązku stosowania kas rejestrujących do końca roku,

3) stosowanie do końca 2017 r. odrębnych proporcji dla każdej jednostki,

4) potwierdzenie wcześniejszego prawa do zwolnień poszczególnych jednostek gminnych ze względu na wartości ich sprzedaży i ustalenie, że było one skuteczne aż do dokonania scalenia.

Teza o samodzielności gminnych jednostek budżetowych została obalona przez TSUE. Fiskus skapitulował? Wprost przeciwnie, wiele rozstrzygnięć specustawy działa ewidentnie na korzyść Skarbu Państwa. Oprócz powyższych rozwiązań prawodawca wprowadził mniej atrakcyjne dla podatników mechanizmy rozliczania podatku naliczonego, w szczególności uwzględniające kwalifikowalność VAT przy finansowaniu środkami z dotacji.