REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Roboty budowlane a VAT - znaczenie protokołu zdawczo-odbiorczego

Roboty budowlane a VAT - znaczenie protokołu zdawczo-odbiorczego
Roboty budowlane a VAT - znaczenie protokołu zdawczo-odbiorczego
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

Od 2014 r. trwały spory dotyczące tego, jak prawidłowo rozpoznawać na potrzeby VAT moment wykonania robót budowlanych i jakie znaczenie ma dla określenia tego momentu protokół zdawczo-odbiorczy. Podatnicy stosowali w tym zakresie wykładnię, z którą nie zgadzały się organy podatkowe, a później także sądy administracyjne. W maju 2019 r. wypowiedział się w tym zakresie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!

REKLAMA

Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!

Interpretacja ogólna

W dniu 1 kwietnia 2016 r. Minister Finansów wydał ogólną interpretację (sygn. akt PT3.8101.41.2015.AE.2016.AMT.141), którą - jak się wówczas wydawało - zmienił w sposób nieodwracalny stosowaną wcześniej przez podatników wykładnię, według której o dacie wykonania robót budowlanych decydował protokół potwierdzający ich realizację. interpretacji tej potwierdzono prezentowany już wcześniej przez organy podatkowe pogląd, iż o dacie wykonania decyduje nie protokół, a faktycznie zakończenie usługi ("zejście z budowy"). Także sądy administracyjne zaczęły w tym zakresie przyznawać rację organom podatkowym. Jednak 28 listopada 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z wnioskiem o wydanie w tej sprawie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

Polecamy serwis: Sektor publiczny

Wyrok Trybunału - protokół decyduje, czy jednak nie

Dnia 2 maja 2019 r. TS UE wydał wyrok (sygn. akt C-224/18), w którym zakwestionował słuszność poglądu prezentowanego przez polskie organy podatkowe. Trybunał nie zgodził się z ogólnym i uniwersalnym założeniem wiążącym wykonanie robót budowlanych wyłącznie z faktycznym i fizycznym wykonaniem prac. Uznał, że w każdym przypadku decydować powinny rzeczywiste warunki transakcji i jej przebieg.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z ORZECZNICTWA…

(…) Nie można zatem wykluczyć, że biorąc pod uwagę postanowienia umowne odzwierciedlające rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana, usługa ta może zostać uznana za wykonaną dopiero po dacie materialnego zakończenia usługi, w następstwie spełnienia pewnych warunków nierozerwalnie związanych z usługą i mających decydujące znaczenie dla zapewnienia jej kompletności.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

z 2 maja 2019 r., sygn. akt C-224/18

Treść umowy

Po wydaniu tego wyroku pojawiły się opinie, że sąd potwierdził, iż w przypadku robót budowlanych zawsze decyduje data sporządzenia protokołu. Nie jest to jednak prawda. Owszem, wyrok ten przełamuje nieuzasadnioną wykładnię prezentowaną w ogólnej interpretacji Ministra Finansów, jednak nie można zgodzić się z poglądem, że zastępuje ją wskazaniem na datę sporządzenia protokołu. Według orzeczenia, o dacie wykonania usługi w każdym przypadku decyduje treść umowy łączącej strony i faktyczny przebieg transakcji, a data podpisania protokołu wyznacza jednocześnie moment wykonania usługi wyłącznie wówczas, gdy tak właśnie przewiduje umowa, strony faktycznie ją realizują, a ponadto sporządzenie protokołu jest konieczne dla wyznaczenia finalnej ceny.

Cenotwórczy charakter protokołu zdawczo-odbiorczego

REKLAMA

Niezwykle ważny przy tym jest aspekt cenotwórczego charakteru protokołu zdawczo-odbiorczego. Sąd uznał bowiem, że nie można mówić o wykonaniu usługi budowlanej czy robót budowlano-montażowych, a w konsekwencji o konieczności ich opodatkowania, jeżeli nie jest możliwe wyznaczenie kwoty należnej wykonawcy. Skoro w takim przypadku, zgodnie z istotą świadczenia i standardami właściwymi dla danej usługi, stosownie do treści umowy łączącej strony, cena może być zdefiniowana dopiero wraz ze sporządzeniem protokołu, to dopiero wówczas usługa może i powinna być uznana za wykonaną. W orzeczeniu stwierdzono, iż w takich warunkach samo sporządzenie protokołu musi być uznane za element świadczonej usługi, a co za tym idzie, dopiero wraz z nim jest ona zrealizowana. Należy więc wyraźnie podkreślić, że jeżeli nie zostaną spełnione powyższe warunki, protokół nie wpłynie na identyfikację datę wykonania robót budowlanych czy budowlano-montażowych, a co za tym idzie, data jego sporządzenia pozostanie neutralna dla wyznaczeniu momentu opodatkowania VAT.

Jeśli zgodnie z istotą świadczenia i standardami właściwymi dla danej usługi, stosownie do treści umowy łączącej strony, cena może być zdefiniowana dopiero wraz ze sporządzeniem protokołu, to dopiero wówczas usługa może i powinna być uznana za wykonaną.

Dlatego zanim podatnik, powołując się na wyrok TS UE, powiąże datę wykonania usługi budowlanej z dniem sporządzenia protokołu, musi przeprowadzić szczegółową weryfikację warunków umowy. Szczególny nacisk należy przy tym położyć na kwestię znaczenia protokołu dla wyznaczania kwoty należnej wykonawcy za realizację usługi. Podatnik, który bez takiego badania zbyt pochopnie odwoła się do daty sporządzenia protokołu, pomimo iż faktycznie z umowy nie będzie wynikało, że w tym konkretnym przypadku protokół decyduje o wykonaniu usługi, może zostać niemiło zaskoczony reakcją organu podatkowego.

Opóźnianie odbioru prac

Ostrożnie należy podchodzić również do sytuacji, w których świadczenie zostało ewidentnie zrealizowane, a zlecający opóźnia odbiór prac i podpisanie protokołu. W takich bowiem okolicznościach, nawet jeżeli przy zwykłym przebiegu współpracy protokół byłby elementem świadczenia, a jego sporządzenie miałoby istotne znaczenie przy wyznaczaniu ceny, to sam wykonawca, oczekując i żądając zapłaty, może wykazywać, że zrealizował usługę i zapłata jest mu należna w skalkulowanej przez niego kwocie - skoro tak, to usługa musi być uznana za wykonaną również dla potrzeb VAT.

Nie można również zapominać o przepisach dotyczących nadużycia prawa. Gdyby bowiem okazało się, że strony w sposób sztuczny, nieuzasadniony odsuwają w czasie sporządzenie i podpisanie protokołu i w konsekwencji wyznaczanie ceny, a usługa dawno jest wykonana, to organ może pominąć kwestię sporządzenia i podpisania protokołu.

Czy to już koniec wątpliwości

Przywrócenie znaczenia protokołu na gruncie VAT, co niewątpliwie w ogólnym zarysie nastąpiło po wyroku Trybunału, skutkuje również powrotem wątpliwości w zakresie tego, jakie są skutki przyjęcia prac, ale z istotnymi pytaniami - czy w tej sytuacji należy uznać, że usługa została zrealizowana, a jeżeli tak, to czy w całości, czy w części?

I w tym przypadku kluczowe znaczenie będzie miał cenotwórczy charakter protokołu. Skoro bowiem warunkiem powiązania momentu wykonania robót budowlanych z protokołem jest jego znaczenie przy ustalaniu ceny, to właśnie zdefiniowana za jego pomocą kwota stanowi podstawę opodatkowania.

Fakt, że protokół zdawczo-odbiorczy ma identyfikować cenę, aby wywierał wpływ na datę wykonania usługi, nie oznacza, że pozostaje on bez znaczenia w przypadku, gdy roboty zostały zlecone w trybie zamówień publicznych, przy których cena jest wyłaniana w drodze postępowania. Oczywiście, może to umniejszać rolę i znaczenie protokołu, jednak należy przyjąć, że i w takich przypadkach, o ile jest to zgodne z postanowieniem umowy, protokół stanowi element usługi, a jego sporządzenie może być konieczne dla finalnego zidentyfikowania kwoty należnej świadczącemu (w ramach ceny umownej). W każdej jednak sytuacji konieczna jest wnikliwa analiza ustaleń kontraktowych.

PODSTAWA PRAWNA

  • art. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 675)

©℗

RADOSŁAW KOWALSKI

prawnik, doradca podatkowy, wykładowca i szkoleniowiec, autor licznych publikacji z zakresu prawa gospodarczego i podatkowego

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego pracowników ochrony zdrowia. Wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Jest projekt rozporządzenia

Podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych działających w ochronie zdrowia. Wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Jest projekt rozporządzenia.

Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu

Trwają prace nad zmianami w Kodeksie pracy. Będzie nowa definicja mobbingu. Jaka jest obecnie definicja mobbingu? Jakie w związku z tym ma obowiązki pracodawca? Co zakłada projekt nowelizacji Kodeksu pracy? Czy pracodawcy będą mieli dodatkowe obowiązki?

Uzupełniający urlop macierzyński. Czy pracodawca może go odrzucić? Kiedy wniosek?

19 marca 2025 r. zaczną obowiązywać przepisy wprowadzające uzupełniający urlop macierzyński. Od czego zależy długość tego urlopu? Kiedy należy złożyć wniosek o uzupełniający urlop macierzyński? Czy pracodawca może go odrzucić?

Odprawa pośmiertna 2025 r. Ile wynosi? Komu przysługuje?

Kodeks pracy określa m.in. zasady dotyczące nabycia odprawy pośmiertnej po pracowniku. Chodzi o sytuację, w której pracownik m.in. w czasie trwania stosunku pracy umiera. Kto może otrzymać odprawę pośmiertną po pracowniku? Ile wynosi?

REKLAMA

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? W jakich przypadkach pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę o pracę z winy pracownika, a w jakich bez winy pracownika? Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Wnioski do 17 marca 2025 r.

Społeczne Agencje Najmu z 100 proc. dofinansowaniem z UE. Ruszyła II edycja konkursu dla gmin. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przeznaczy blisko 100 mln zł z Unii Europejskiej na Społeczne Agencje Najmu Wnioski do 17 marca 2025 r. Kto może wystąpić o dofinansowanie? Ile wynosi dofinansowanie?

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem

Wyniki VI tury naboru programu Aktywny Maluch. Prawie 10 tys. miejsc opieki objętych dofinansowaniem. Resort rodziny 31 stycznia opublikował wyniki VI tury naboru ciągłego w ramach programu Aktywny Maluch 2022-2029. Zgodnie z danymi resortu rodziny, poziom użłobkowienia w Polsce wynosi już 40,11 proc. Pod koniec 2023 r. wynosił 36 proc.

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej?

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej? Czym jest siła wyższa? Kiedy pracownik powinien poinformować pracodawcę o taki zwolnieniu? Czy dni przeznaczone na zwolnienie z powodu działania siły wyższej przechodzą na kolejny rok?

REKLAMA

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

Sporządzanie sprawozdań przez JST. Są nowe wzory. 31 stycznia 2025 r. w Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie Ministra Finansów, które wprowadza m.in. nowe wzory sporządzania sprawozdań przez JST. Kiedy sprawozdanie na starych zasadach?

Amortyzacja środków trwałych

Czym są środki trwałe? Czym jest amortyzacja? Co jest wartością początkową środka trwałego? Co należy uwzględnić przy amortyzacji środka trwałego? Jakie wyróżniamy metody amortyzacji środków trwałych?

REKLAMA