Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) przygotowała, jak co roku, sprawozdanie z wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2009 roku. Część tych ustaleń może być pomocna przy opracowywaniu projektów na 2011 rok.

Projekty budżetu

Jednym z pierwszych danych, na które zwraca uwagę KR RIO, jest terminowość przedstawiania regionalnym izbom obrachunkowym projektów budżetów. Niestety, nadal nie jest z tym najlepiej.

Jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) mają obowiązek przedłożenia projektów uchwał budżetowych do zaopiniowania przez RIO do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. W przypadku budżetu na 2009 rok było to 15 listopada 2008 r.

Według danych KR RIO terminowo projekt złożyło tylko 56,7% JST (rok wcześniej – 60,5%). Najbardziej zdyscyplinowane były regiony (93,8% w terminie) oraz miasta na prawach powiatu (80%).

Wśród zaopiniowanych przez RIO projektów tylko 10 otrzymało opinie negatywne. Otrzymało je sześć gmin, powiat i trzy związki komunalne. Do prawie 1000 projektów RIO miała też uwagi. Najczęstsze nieprawidłowości to:

1) brak lub niewłaściwe wskazanie źródła pokrycia deficytu budżetowego,

2) brak określenia limitu zobowiązań z tytułu zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych,

3) brak spójności pomiędzy uchwałą budżetową a jej załącznikami,

4) brak lub niepełna informacja o stanie mienia komunalnego,

5) niezaplanowanie wydatków na finansowanie obligatoryjnych zadań własnych JST,

6) planowanie wydatków na zadania niemieszczące się w katalogu zadań JST,

7) niewłaściwe lub nieprecyzyjne udzielanie upoważnień dla organu wykonawczego,

8) niewłaściwe stosowanie klasyfikacji budżetowej,

9) błędy rachunkowe i pisarskie.

Uchwalenie budżetów

Przed 1 stycznia 2010 r. przepisy przewidywały, że budżet należy uchwalić do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, albo – w uzasadnionych przypadkach – do 31 marca. W przypadku budżetu na 2009 rok prawie 75% JST zmieściło się w pierwszym terminie.

W związku z nieuchwaleniem budżetu przez JST w ustawowym terminie RIO ustaliły budżety dla dwóch gmin i trzech związków komunalnych.

Czytaj także: Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku>>

Wykonanie budżetu

W 2009 roku JST zrealizowały dochody w 97,6%. Na niepełne wykonanie planu wpływ miało przede wszystkim niższe aż o 7,2% wykonanie dochodów z tytułu dotacji celowych. Niższe były też dochody własne (98,5%). Mimo kryzysu finansowego równe bądź wyższe od planowanych były dochody o charakterze podatkowym.