REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić

Wioletta Kępka

REKLAMA

Samorządy zaczęły już prace nad przygotowaniem projektów budżetów na 2011 rok. Opracowując je, warto skorzystać z analizy regionalnych izb obrachunkowych na temat jakości ubiegłorocznych budżetów. Dzięki temu samorządy będą mogły uniknąć błędów.

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) przygotowała, jak co roku, sprawozdanie z wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2009 roku. Część tych ustaleń może być pomocna przy opracowywaniu projektów na 2011 rok.

REKLAMA

Projekty budżetu

Jednym z pierwszych danych, na które zwraca uwagę KR RIO, jest terminowość przedstawiania regionalnym izbom obrachunkowym projektów budżetów. Niestety, nadal nie jest z tym najlepiej.

Jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) mają obowiązek przedłożenia projektów uchwał budżetowych do zaopiniowania przez RIO do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. W przypadku budżetu na 2009 rok było to 15 listopada 2008 r.

Według danych KR RIO terminowo projekt złożyło tylko 56,7% JST (rok wcześniej – 60,5%). Najbardziej zdyscyplinowane były regiony (93,8% w terminie) oraz miasta na prawach powiatu (80%).

Wśród zaopiniowanych przez RIO projektów tylko 10 otrzymało opinie negatywne. Otrzymało je sześć gmin, powiat i trzy związki komunalne. Do prawie 1000 projektów RIO miała też uwagi. Najczęstsze nieprawidłowości to:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1) brak lub niewłaściwe wskazanie źródła pokrycia deficytu budżetowego,

2) brak określenia limitu zobowiązań z tytułu zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych,

3) brak spójności pomiędzy uchwałą budżetową a jej załącznikami,

4) brak lub niepełna informacja o stanie mienia komunalnego,

5) niezaplanowanie wydatków na finansowanie obligatoryjnych zadań własnych JST,

6) planowanie wydatków na zadania niemieszczące się w katalogu zadań JST,

7) niewłaściwe lub nieprecyzyjne udzielanie upoważnień dla organu wykonawczego,

8) niewłaściwe stosowanie klasyfikacji budżetowej,

9) błędy rachunkowe i pisarskie.

Uchwalenie budżetów

Przed 1 stycznia 2010 r. przepisy przewidywały, że budżet należy uchwalić do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, albo – w uzasadnionych przypadkach – do 31 marca. W przypadku budżetu na 2009 rok prawie 75% JST zmieściło się w pierwszym terminie.

W związku z nieuchwaleniem budżetu przez JST w ustawowym terminie RIO ustaliły budżety dla dwóch gmin i trzech związków komunalnych.

Czytaj także: Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku>>

Wykonanie budżetu

W 2009 roku JST zrealizowały dochody w 97,6%. Na niepełne wykonanie planu wpływ miało przede wszystkim niższe aż o 7,2% wykonanie dochodów z tytułu dotacji celowych. Niższe były też dochody własne (98,5%). Mimo kryzysu finansowego równe bądź wyższe od planowanych były dochody o charakterze podatkowym.

Wyższe od planowanych dochody miała tylko Warszawa (105,5% planu). W pozostałych typach JST dochody w odniesieniu do planu wyniosły:

● 92,5% w województwach,

● 98,2% w powiatach,

● 98,5% w miastach na prawach powiatu,

● 97,3% w gminach.

REKLAMA

Dane KR RIO potwierdzają negatywny wpływ kryzysu finansowego na dochody samorządów. Co prawda dochody zwiększyły się w 2009 roku, ale niska była dynamika tego wzrostu (realnie było to 5,1%). Najbardziej w stosunku do lat poprzednich wzrosły dochody województw (realnie o 50,9%). Natomiast spadek odnotowała Warszawa (realnie o 4,9%). Wzrost dochodów województw związany był przede wszystkim z zarządzaniem przez nie środkami unijnymi.

W przypadku dochodów własnych, które przesądzają o samodzielności ekonomicznej jednostek oraz dotacji celowych, plan przekroczyła tylko Warszawa (106,4%) oraz województwa samorządowe (102,3%). W pozostałych typach JST wykonanie ukształtowało się na poziomie:

● 96,2% w gminach,

● 97,4% w powiatach,

● 98,1% w miastach na prawach powiatu.

Struktura dochodów różniła się znacznie w samorządach poszczególnych województw. Najwyższy udział dochodów własnych osiągnęły JST województwa mazowieckiego (65,4%), przede wszystkim dzięki Warszawie (84%), ale wskaźnik ten także wśród gmin i powiatów regionu był wyższy od przeciętnej (gminy: 52,1% w stosunku do średniej 46,3%, powiaty: 36,2% – 28,8%). Zdecydowanie wyższe od przeciętnej dochody własne osiągnęło także województwo (67,1% w stosunku do 32,4%). Jedynie miasta na prawach powiatu na Mazowszu miały sytuację gorszą od przeciętnej (54,3% w stosunku do 61,9%).

Ponad 50% udziału dochodów własnych osiągały ponadto samorządy w województwach śląskim (57,3%) i dolnośląskim (55,3%). Natomiast najniższe dochody własne miały jednostki w Podkarpackiem (33,8%), Lubelskiem (33,9%) i Świętokrzyskiem (35,9%).

Także wydatki JST w 2009 roku były niższe od zaplanowanych (92,6%).Wydatki majątkowe, tak jak i we wcześniejszych latach, wykonano w stopniu niższym (82,2%) niż wydatki bieżące (95%). Najniższe procentowo wydatki zrealizowały województwa (88,7%). Pozostałe typy JST wykonały je na poziomie ok. 90%.

Wyższy stopień realizacji dochodów niż wydatków spowodował, że deficyt budżetowy wyniósł tylko 57,5% planu i stanowił 8,4% zrealizowanych dochodów. Deficyt w 2009 r. odnotowały wszystkie typy JST.

Osiągnięty w 2009 r. szybszy wzrost wydatków (12,1%) niż dochodów (5,1%) przyczynił się do wzrostu łącznej kwoty wliczanych do długu publicznego zobowiązań JST. Na koniec 2009 r. łączna kwota zadłużenia samorządów to prawie 40,3 mld zł. W relacji do dochodów dało to 26% (o 5,8% więcej niż w 2008 r.).

Wzrost wskaźnika zadłużenia wystąpił we wszystkich typach JST poza województwami samorządowymi, które osiągnęły w stosunku do 2008 roku ponad 50% wzrost dochodów. Najbardziej zwiększyło się zadłużenie Warszawy (o 17,8%) i miast na prawach powiatu (o 9,8%). Przeciętna relacja ich zobowiązań do dochodów wyniosła odpowiednio 39,8% oraz 36,6%.

We wszystkich regionach zwiększyło się zadłużenie, ale najbardziej wzrosło ono w województwach bardziej rozwiniętych gospodarczo. Przeciętna relacja długu do dochodów najbardziej wzrosła w województwach mazowieckim (o 11,4%) i dolnośląskim (o 10,6%). Te regiony należą też do najbardziej zadłużonych. Na drugim końcu są województwa podlaskie (15,9%) i świętokrzyskie (17,3%).

Według KR RIO wyraźnie widoczny związek wskaźnika zadłużenia ze stopniem zamożności JST oraz przeciętnie niewysoki, daleko odbiegający od ustawowej granicy 60% poziom zadłużenia JST, świadczą o umiejętności realnej oceny możliwości spłaty zaciąganych przez te jednostki zobowiązań. Tworzy to pozytywny obraz sposobu gospodarowania środkami publicznymi przez większość JST, czego wyrazem był niewysoki 5,4% udział samorządów w tworzeniu długu publicznego państwa, mimo że jednostki te gospodarują dochodami sięgającymi 56,5% poziomu dochodów uzyskiwanych przez budżet państwa, a ich wydatki budżetowe równe są 56,3% wielkości wydatków realizowanych przez budżet państwa.

Czytaj także: Co powinno zawierać sprawozdanie z wykonania budżetu>>

Opinia Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów dokonało własnej analizy sprawozdań budżetowych JST z lat 2004–2008. Badanie potwierdziło coroczne dane RIO, że występują duże różnice pomiędzy wielkościami planu i wykonania zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków. Ministerstwo przypomina, że dane ze sprawozdań JST są podstawą dla prognozowania wyników samorządów na potrzeby Programu Konwergencji (patrz: ramka).

Dlatego minister finansów Jacek Rostowski zwrócił się do prezesów RIO, by poświęcili szczególną uwagę planowaniu dochodów i wydatków w samorządach.

PROGRAM KONWERGENCJI

Program Konwergencji jest dokumentem zawierającym ocenę gospodarki pod kątem spełniania kryteriów z Maastricht, od których zależy m.in. wprowadzenie w Polsce euro. Jest to pięć warunków, które powinna spełniać gospodarka kraju aspirującego do przystąpienia do strefy euro, czyli kryteria:

1) długoterminowej stopy procentowej,

2) stabilności cen,

3) wahań kursu walutowego,

4) fiskalnego – deficyt finansów publicznych nie może przekroczyć 3% PKB, a dług – 60% PKB,

5) zgodności legislacji.

Ponadto Program Konwergencji zawiera ogólne założenia i cele polityki makroekonomicznej, ocenę bieżącej sytuacji i prognozy, strategię i cele rządu, a także opis ryzyka. Obecnie w programie tym zapisano, że dług publiczny w relacji do PKB wyniesie w 2010 r. – 53,1%, w 2011 r. – 56,3%, a w 2012 r. – 55,8%.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Księgowość budżetowa
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ponad 878 mln zł na dofinansowanie na rozwój e-usług publicznych

Ponad 878 mln zł na dofinansowanie na rozwój e-usług publicznych. Kto może starać się o dofinansowanie? Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski poinformował w poniedziałek, że Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC) ogłosiło nowy nabór w ramach programu „Wysoka jakość i dostępność e-usług publicznych”

Zarządzanie budżetem samorządów na starych zasadach – ale z małymi zmianami – do 2029 roku. Rząd przyjął projekt nowelizacji

Zarządzanie budżetem samorządów na starych zasadach, ale z małymi zmianami, do 2029 roku. Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Od 1 stycznia 2025 r. wyższa opłata reklamowa. Część stała opłaty reklamowej wzrośnie do 3,72 zł. Kto zapłaci?

Od 1 stycznia 2025 r. wyższa opłata reklamowa. Część stała opłaty reklamowej wzrośnie do 3,72 zł. Kto zapłaci? Podwyższeniu ulegnie także stawka części zmiennej opłaty reklamowej. Ile wynosić będą opłaty reklamowe za umieszczone tablice i urządzenia reklamowe?

Od 1 stycznia 2025 r. 6,38 zł dziennie opłaty uzdrowiskowej. Opłata miejscowa także wzrośnie. Kto jest zwolniony z tych opłat?

Od 1 stycznia 2025 r. 6,38 zł dziennie opłaty uzdrowiskowej. Opłata miejscowa także wzrośnie. Kto jest zwolniony z tych opłat? Kiedy pobierana jest opłata uzdrowiskowa, a w których przypadkach może być pobrana opłata miejscowa?

REKLAMA

Do 2029 r. uelastycznione reguły zarządzania budżetami jednostek samorządu terytorialnego [projekt]

Do 2029 r. uelastycznione reguły zarządzania budżetami jednostek samorządu terytorialnego. W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o przedłużenie obowiązującego do 2025 r. uelastycznienia reguł fikusowych dla samorządów terytorialnych.

Przedawnienie zobowiązań podatkowych, a działania organów skarbowych

Przedawnienie zobowiązań podatkowych, a działania organów skarbowych. Jakie działania podejmuje fiskus, aby zapobiec przedawnieniu? Jakie przepisy dają mu do tego prawo? Komentarz ekspercki. Z końcem roku 2024 przedawniają się zobowiązania podatkowe, których zapłata przypadała na 2019 rok.

Bon frekwencyjny: Do 29 listopada 2024 r. przedłużono termin składania wniosków o wsparcie dla kół gospodyń wiejskich

Bon frekwencyjny: Do 29 listopada 2024 r. przedłużono termin składania wniosków o wsparcie dla kół gospodyń wiejskich. Chodzi o prawo do dofinansowania dla kół gospodyń wiejskich z gmin, w których frekwencja w ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych przekroczyła 60 proc.

Bon senioralny 2026 r. Zadania gmin, sprawozdania, finansowanie

Bon senioralny 2026 r. Zadania gmin, sprawozdania, finansowanie. Zadania gmin związane zrealizowaniem bonu senioralnego. Co powinno znaleźć się w sprawozdaniu dotyczącym realizowania bonu senioralnego? Jak będą finansowane zadania z zakresu bonu senioralnego?

REKLAMA

Zrównanie praw kół gospodyń wiejskich. Ustawa z podpisem prezydenta

Zrównanie praw kół gospodyń wiejskich. Ustawa z podpisem prezydenta Andrzeja Dudy. Chodzi o zrównanie praw wszystkich kół gospodyń wiejskich, jeśli chodzi o ich dostęp do rozwiązań zawartych w ustawie o KGW z 9 listopada 2018 roku.

MRPiPS: "Premia społeczna" - granty dla samorządów na usługi społeczne. Wnioski można składać do końca października

MRPiPS: "Premia społeczna" - granty dla samorządów na usługi społeczne. Wnioski można składać do końca października. JST mogą uzyskać do 350 tys. zł. 1 października Fundacja Fundusz Współpracy uruchomiła kolejną pulę środków dla samorządów na zakup usług społecznych.

REKLAMA