Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przygotowanie projektu budżetu JST na 2014 rok

Longin Mażewski
Projekt budżetu JST na 2014 r. /Fot. Fotolia
Projekt budżetu JST na 2014 r. /Fot. Fotolia
Fotolia
Zbliża się termin przedstawienia projektów uchwał budżetowych na 2014 rok. Będzie to pierwszy samorządowy budżet uwzględniający nowy wskaźnik zadłużenia.

Do 15 listopada 2013 r. zarząd jednostki samorządu terytorialnego (JST) sporządza i przedkłada organowi stanowiącemu JST (dalej: rada) i regionalnej izbie obrachunkowej (RIO) projekt uchwały budżetowej wraz z uzasadnieniem oraz inne materiały określone w uchwale rady w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, czyli w tzw. uchwale proceduralnej (art. 238 ust.1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; dalej: u.f.p.). Uchwała proceduralna określa w szczególności:

  • wymaganą szczegółowość projektu budżetu,
  • terminy obowiązujące w toku prac nad projektem uchwały budżetowej,
  • wymogi dotyczące uzasadnienia i materiały informacyjne, które zarząd powinien przedłożyć radzie wraz z projektem uchwały budżetowej.

Uchwała proceduralna podlega ocenie RIO pod względem zgodności z prawem.

Natomiast inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały budżetowej, jak również jej zmiany, przysługuje wyłącznie zarządowi JST, czyli wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta, zarządowi powiatu i województwa (dalej: zarząd). Opracowując projekt uchwały budżetowej, należy pamiętać o wymogu zgodności tego projektu z wieloletnią prognozą finansową JST (WPF).

Uchwałę budżetową na przyszły rok radni muszą przyjąć najpóźniej do 31 stycznia 2014 r.

Uchwałę budżetową rada powinna przyjąć przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nie później niż do 31 stycznia roku budżetowego. Po upływie tego terminu rada traci kompetencję do uchwalenia budżetu. W takim przypadku RIO do końca lutego roku budżetowego ustala budżet JST w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych. Do dnia ustalenia budżetu przez RIO podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przygotowany przez zarząd JST.

W przypadku uchwały budżetowej, która jeszcze nie weszła w życie, a celowa wydaje się jej zmiana, rada może dokonać zmiany takiej uchwały. Nie ma przepisów tego zakazujących. Należy jednak mieć na uwadze, że zmiany dokonywane w okresie vacatio legis powinny mieć uzasadnienie. Dotyczy to zwłaszcza okoliczności przemawiających za zmianą. Celem vacatio legis jest bowiem wykluczenie sytuacji zaskoczenia po stronie adresatów norm prawnych oraz umożliwienie im dostosowania swoich zachowań do nowej regulacji (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lutego 2004 r., sygn. akt K 12/03).

Zobacz również serwis: Sprawozdawczość

Wskaźniki zadłużenia a projekt budżetu

W art. 242 i 243 u.f.p. określono formalnoprawne ograniczenia możliwości zaciągania zobowiązań finansowych przez samorządy. Od roku 2011 obowiązuje określona w art. 242 u.f.p. zasada zrównoważenia budżetu w zakresie wydatków bieżących, przewidująca, że planowane i wykonane wydatki bieżące nie mogą przekroczyć wielkości dochodów bieżących. Zasada ta została częściowo złagodzona dzięki wprowadzeniu możliwości finansowania deficytu w części wydatków bieżących nadwyżką budżetową z lat ubiegłych i tzw. wolnymi środkami, rozumianymi jako nadwyżka środków finansowych na rachunku bieżącym budżetu wynikająca z rozliczeń wyemitowanych wcześniej papierów wartościowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.

Natomiast reguła wydatkowa określona w art. 243 u.f.p. będzie obowiązywać od 1 stycznia 2014 r. Wiąże ona m.in. możliwość uchwalenia budżetu od spełnienia wskaźnika opartego na danych charakteryzujących sytuację finansową jednostki w okresie trzech lat poprzedzających rok budżetowy, w szczególności pod względem możliwości wypracowania nadwyżki budżetowej umożliwiającej obsługę istniejącego i planowanego zadłużenia.

Jednostka, która nie będzie w stanie spełnić wymaganego wskaźnika, nie będzie mogła uchwalić swojego budżetu.

Artykuł 243 ust. 3 u.f.p. zawiera wyłączenia od stosowania tych ograniczeń, dotyczące:

  1. spłat zobowiązań finansowych zaciągniętych w związku z umową zawartą na wykonanie programu czy projektu finansowanego z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej, z wyłączeniem odsetek od tych zobowiązań,
  2. poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania samorządów w ramach programów finansowanych ze środków UE.

Zgodnie z ustawą z 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (dalej: nowelizacja ustawy o finansach publicznych), do limitu zadłużenia nie zalicza się także wyemitowanych obligacji na rynkach zagranicznych przed dniem wejścia w życie u.f.p., czyli przed 1 stycznia 2010 r. Ponadto, na podstawie art. 36 nowelizacji ustawy o finansach publicznych, z limitu zadłużenia można też wyłączyć wydatki bieżące ponoszone na spłatę przejętych zobowiązań samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przekształconego na podstawie ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Na początku września 2013 r. premier Donald Tusk zapowiedział też zmianę art. 243 u.f.p., aby samorządy realizujące projekty unijne nie były w ogóle objęte rygorami tego przepisu. Nie sprecyzowano jednak sposobu zrealizowania tej obietnicy.

Niespełnienie zasad określonych w art. 242 lub 243 u.f.p. powoduje, że rada nie może uchwalić budżetu na rok 2014. W takim przypadku RIO uchwali zastępczy plan finansowy, niezastępujący jednak w pełni uchwały budżetowej. Będzie on zawierać jedynie plan dochodów i wydatków na obowiązkowe zadania własne i zadania zlecone JST, nie będzie natomiast zawierać przychodów i rozchodów budżetu.

Sytuacja niemożności uchwalenia budżetu może spowodować zagrożenie realizacji zadań publicznych przez organy JST, w związku z czym powinna stanowić przesłankę do rozważenia zastosowania środków nadzoru wynikających z ustaw ustrojowych. Środki te określono w art. 96 i 97 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 83 i 84 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 84 i 85 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim.

Polecamy także: Szczególne zasady rachunkowości budżetów jednostek samorządu terytorialnego

Założenia polityki finansowej na rok 2014

Przygotowując projekty budżetów JST, należy pamiętać o kilku kwestiach. W 2014 roku na poziom dochodów budżetu samorządowego powinna mieć wpływ przewidywana przez rząd poprawa kondycji polskiej gospodarki. W przyszłym roku przewiduje się przyspieszenie realnego tempa wzrostu PKB o 1 pkt proc., z 1,5% przewidywanego w roku 2013 do 2,5% w roku 2014, co stwarza szanse – w przypadku spełnienia tych prognoz – na odnotowanie realnego wzrostu dochodów budżetów samorządowych. Należy jednak brać pod uwagę zagrożenie niewykonania planowanych dochodów silnie uzależnionych od dobrej koniunktury, przede wszystkim z podatków dochodowych (PIT i CIT), podatku od czynności cywilnoprawnych oraz dochodów z gospodarowania mieniem komunalnym, w głównej mierze z jego sprzedaży. Czynnikami oddziałującymi na wzrost dochodów z PIT w roku 2014 będą m.in. systemowe zmiany wprowadzone w 2013 roku w zakresie:

  • braku waloryzacji obowiązujących progów podatkowych,
  • braku waloryzacji ustawowych zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek,
  • znacznego ograniczenia ulgi z tytułu użytkowania internetu.

Także w zakresie wpływów z CIT w roku 2014 na poziom dochodów samorządowych korzystnie będą oddziaływać zmiany dotyczące wprowadzenia opodatkowania spółek komandytowo-akcyjnych, jak również wyłączenie z prawa do korzystania ze zwolnienia od tego podatku dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, podlegające odliczeniu w spółce wypłacającej. W celu zminimalizowania ryzyka warto jednak na bieżąco monitorować poziom pozyskiwania dochodów z podatków dochodowych.

Wśród zagrożeń dla budżetów JST można wskazać problem wynagrodzeń. W roku 2014 rząd planuje kontynuację zamrożenia funduszu wynagrodzeń w jednostkach sektora finansów publicznych, z wyłączeniem sektora samorządowego. Może to więc spowodować w samorządach presję na podwyżki pensji.

Ważnym źródłem dochodów są także podatki i opłaty lokalne. Przy podejmowaniu uchwał w sprawie ustalania stawek podatków i opłat należy pamiętać o obowiązku uchwalenia ich i ogłoszenia przed rozpoczęciem roku kalendarzowego, w którym mają zacząć obowiązywać nowe stawki. Należy przy tym zwrócić uwagę na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, który wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność zachowania odpowiednio długiej vacatio legis zawsze wówczas, gdy przepisy podatkowe zmieniane są na niekorzyść podatnika. W przypadku uchwalenia lub ogłoszenia uchwał w sprawie podatków i opłat lokalnych w dzienniku urzędowym wojewody w trakcie roku kalendarzowego, w którym mają obowiązywać, zaskarżenie ich przez podatnika zawsze powoduje ich wzruszenie przez organ nadzoru.

Regionalne izby obrachunkowe zalecają podjęcie uchwał w sprawie podatków i opłat lokalnych niezwłocznie po ukazaniu się obwieszczenia Ministra Finansów w sprawie górnych granic stawek kwotowych tych danin oraz komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie średniej ceny skupu żyta i średniej ceny sprzedaży drewna, czyli pod koniec października lub na początku listopada.

Wysokość długu jako zagrożenie

Zadłużenie samorządów stanowi zagrożenie nie tylko dla uchwalenia budżetu ze względu na obowiązek spełnienia ustanowionych w art. 242–243 u.f.p. wskaźników ostrożnościowych. Zagrożeniem jest także wysokość zadłużenia, która wprawdzie najczęściej mieści się w wymogach ustawowych, ale jego bieżąca obsługa może stanowić coraz większy problem.

Znaczna część zadłużenia dotyczy finansowania zadań inwestycyjnych, w większości z dużym dofinansowaniem ze środków UE. Sytuacja ta powoduje, że wykazywane oficjalne wskaźniki zadłużenia nie są alarmujące, gdyż zobowiązania dotyczące projektów unijnych nie są wliczane do wskaźników ostrożnościowych. Przykładem może być Gdańsk, w którym oficjalny wskaźnik zadłużenia w roku 2011 wynosił 54,16% dochodów budżetu, a wskaźnik obejmujący całość zadłużenia kształtował się na poziomie 64,25%.

Inwestycje realizowane przez samorządy dotyczą przede wszystkim szeroko rozumianej infrastruktury umożliwiającej wykonywanie nałożonych na nie zadań. Dochody bezpośrednie pozyskiwane z tych inwestycji najczęściej nie są w stanie sfinansować pełnych kosztów obsługi zaciągniętego długu (rata kapitałowa i odsetki). Istnieje możliwość pozyskania odpowiednich środków w przypadku świadczenia usług odpłatnych (np. kanalizacja, wodociągi, transport publiczny), ale nie jest możliwe obciążanie np. użytkowników samorządowych dróg publicznych. Ten aspekt powinien więc być brany pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o inwestycjach.

Problem obsługi zadłużenia JST najprawdopodobniej nie będzie jeszcze dotyczył roku 2014, ale niezbędne jest podjęcie przez władze samorządowe prac nad opracowaniem realnego planu spłaty zadłużenia. Według danych za II kwartał 2013 r. zadłużenie JST wyniosło 66 553 mln zł, co stanowiło 34,7% planowanych dochodów ogółem i było o 3,3% wyższe od zadłużenia w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Podstawy prawne:

O zapowiadanych przez premiera Donalda Tuska zmianach w nowym wskaźniku zadłużenia JST pisaliśmy w GSiA nr 18 z 2013 roku w artykule „Zmiany w indywidualnym wskaźniku zadłużenia”.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

    Program "Ochrona Zabytków". Dofinansowanie 200 mln zł

    Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło drugi nabór w programie Ochrona Zabytków.

    PUE ZUS: Kalkulator do wyliczenia wysokości emerytury w 2023 r.

    Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS można samodzielnie wykonać symulację wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego, przyznawanego na nowych zasadach. Symulacja pozwala na wykonanie obliczeń tym osobą, które chcą sprawdzić jakie świadczenie by otrzymały, gdyby przechodziły na emeryturę w bieżącym roku.

    ZUS: Co się dzieje ze środkami zapisanymi na subkoncie w ZUS w razie śmierci ubezpieczonego

    Środki zapisane na subkoncie w ZUS podlegają podziałowi i wypłacie w razie m. in. śmierci ubezpieczonego. Tak, jak to ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na rachunku w OFE - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Podwyżki pensji w RIO o 300 zł - 1130 zł [wyrównanie od 1 stycznia 2023 r.]

    Od 300 zł do ponad 1,1 tys. zł wzrosną stawki wynagrodzenia zasadniczego pracowników regionalnych izb obrachunkowych nieobjętych tzw. systemem mnożnikowym – przewiduje projekt nowego rozporządzenia. Podwyżki mają nastąpić z wyrównaniem od 1 stycznia 2023 r.

    MF: Zasady wykorzystania i zwrotu przez samorządy odsetek z Funduszu Pomocy

    Ministerstwo finansów wyjaśniło, że jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek zwrócić niewykorzystane odsetki ze środków Funduszu Pomocy na rachunek właściwego wojewody. Zasada ta nie dotyczy odsetek od środków przeznaczonych na zadania oświatowe.

    Nagrody specjalne dla pracowników pomocy społecznej [Nowelizacja, zmiany]

    Nagrody za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej dla np. pracowników socjalnych minister będzie mógł przyznać sam z własnej inicjatywy, bez wniosku ze strony np. organów administracji samorządowej - zakłada projekt nowelizacji rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie przyznawania nagród specjalnych w zakresie pomocy społecznej.

    Dodatkowe dwa dni wolne od pracy dla dawców krwi
    Pytania i odpowiedzi o PPK po autozapisie

    Odpowiedzi na pytania dotyczące naliczania i odprowadzania wpłat do PPK po autozapisie.