Czy gmina może odliczyć VAT od wydatków na przebudowę dróg

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 listopada 2016 r. (nr 1462-IPPP2.4512.774.2016.1.JO), przychylając się do stanowiska wnioskodawcy, gdzie przedmiotową interpretację organ oparł na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę, w którym jednoznacznie wskazano, iż realizacja inwestycji nie będzie miała związku z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT.

W rozpatrywanej przez organ podatkowy sprawie wskazano, że gmina, realizując swoje zadania ustawowe, planuje zrealizować inwestycje polegające na przebudowie dróg gminnych. Na realizację tego zadania gmina ubiegała się o środki Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Na zlecenie gminy w związku z przebudową dróg gminnych w drodze przetargu zostali wybrani wykonawcy robót oraz zlecone zostało wykonanie m.in. dokumentacji technicznej. Za prace te gmina musiała zapłacić wykonawcy ustaloną kwotę netto powiększoną o podatek od towarów i usług VAT. Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT w ograniczonym zakresie i nie ma możliwości odliczenia podatku VAT z tytułu prowadzonej inwestycji polegającej na przebudowie drogi gminnej. Infrastruktura wytworzona w ramach powyższego projektu nie miała być wynajmowana innym podmiotom, a dostęp do niej miał być wolny, ogólnodostępny i nieodpłatny. 

Stosownie do art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznanie się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których zostały one powołane z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Gmina stosownie do art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym posiada osobowość prawną wykonując zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

W myśl art. 7 ust.  1 i 2 ww. ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie gminnych dróg, ulic mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.

W związku z powyższym stwierdzić możemy, iż działalność ta nie stanowi działalności gospodarczej, a co istotne wykonywane przez gminę wydatki na przebudowę dróg gminnych nie są związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, a z wykonywaniem zadań ustawowych. Niemożliwe jest zatem skorzystanie z prawa odliczenia podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1, a tym samym zwrotu podatku VAT. 

Dyrektor warszawskiej izby skarbowej przychylił się do jej stanowiska, udzielając poniższych wyjaśnień.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Stosownie więc do powyższych przepisów do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia VAT ma zatem zamierzony związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – w myśl art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w świetle art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. (Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.). Z przedstawionych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Obowiązek podjęcia uchwał podatkowych na 2017 r.

Tak więc Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie podtrzymał reprezentowane dotychczas stanowisko, gdzie na przykładzie omawianej sprawy stwierdził, że warunek uprawniający do odliczenia nie zostanie spełniony, ponieważ efekty przedmiotowej inwestycji nie zostaną wykorzystane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Zgodnie z przytoczonymi przepisami, istotne jest, żeby rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane było tym, że nabywane towary i usługi wykorzystywane były do czynności opodatkowanych.