Dyscyplina finansów publicznych

Zakres odpowiedzialności pracownika, któremu powierzono obowiązki głównego księgowego w jednostce sektora finansów publicznych, został określony zapisami ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp) oraz ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: uondfp). W artykule autor przedstawia najważniejsze obowiązki głównego księgowego, których niewypełnienie może prowadzić do poniesienia odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, ale także odpowiedzialności karnej.

Obszar odpowiedzialności za gospodarkę finansową jednostek sektora finansów publicznych został szczegółowo uregulowany w przepisach prawa. Zgodnie z art. 54 uofp, kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki. Jednocześnie dla specyficznych przypadków, takich jak likwidacja jednostki budżetowej, nie ma szczegółowych uregulowań prawnych. Praktyka działania jednostek pokazuje, że dużą rolę w pracach z tym związanych odgrywają nie tyle kierownicy jednostek, co osoby, którym powierzono obowiązki głównego księgowego.

Zamawiający opracowując dokumentację postępowania obowiązany jest m.in. do określenia przedmiotu zamówienia jak również dokonania jego opisu. Powyższe jest niczym innym jak wskazaniem, w tym w szczególności potencjalnym wykonawcom, kategorii towarów lub usług jakie zamawiający chce nabyć. Przykładem przedmiotu zamówienia może być np. odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców gminy, któremu współtowarzyszyć mogą świadczenia powiązane np. przeprowadzenie działań edukacyjnych lub konkursów dotyczących segregacji odpadów. W praktyce pojawia się pytanie czy nieuwzględnienie, pomimo istnienia po stronie zamawiającego takiego zamiaru, świadczenia dodatkowego w dokumentacji zamówienia może stanowić podstawę do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.

Wiodącą oraz utrwaloną regułą dotyczącą umów w sprawie zamówień publicznych jest względny zakaz ich modyfikacji, implikujący normatywne ustanowienie przesłanek dozwalających na zmianę kontraktu. Pomimo stałości wskazanej reguły jej uszczegółowiona treść doznawała przemian, w szczególności w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmienia ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1020) (1).

Czy instytucja kultury jest zobowiązana do prowadzenia planu finansowego w ujęciu zadaniowym?

W Sejmie trwają obecnie prace nad trzema projektami zmian (poselskim, senackim i rządowym) w ustawie o finansach publicznych, które dotyczą m.in. dyscypliny finansów publicznych, zobowiązań wobec budżetu oraz orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Sejmowa komisja finansów zdecydowała, że wszystkie projekty będą rozpatrywane w specjalnej podkomisji.

Większość nieprawidłowości stwierdzanych przez kontrolujących w zakresie przyznawania ulg w spłacie należności, polegających na odroczeniu terminu ich płatności bądź rozłożeniu ich płatności na raty, pokrywa się z nieprawidłowościami stwierdzanymi w przypadku umarzania należności.

Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz właściwego organu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ma charakter zamknięty. Najbardziej dotkliwą sankcją dla sprawcy naruszenia dyscypliny finansów publicznych, jest zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.