Prawo pracy, Urlop rodzicielski

Zmiany w urlopach rodzicielskich, szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy i możliwość zwolnienia od pracy "z powodu działania siły wyższej" – takie m.in. rozwiązania przewiduje nowelizacja Kodeksu pracy, którą w środę uchwalił Sejm.

Rodzice coraz chętniej korzystają z urlopów na dziecko. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podaje, że w styczniu 2018 r. skorzystało z urlopów  - 274,8 tys. kobiet oraz 17,3 tys. mężczyzn.

Pracownica, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, może skorzystać z urlopu rodzicielskiego, macierzyńskiego oraz wychowawczego. Na urlop macierzyński pracownica może iść już w ciąży.

Jak wynika z danych przedstawionych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej coraz więcej osób korzysta z urlopów rodzicielskich. Z uprawnienia tego korzystają nie tylko matki, ale również ojcowie.

Od 2 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady udzielania urlopu rodzicielskiego. Obecnie maksymalnie 16 tygodni tego urlopu można wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Przed zmianą przepisów nie było takiej możliwości.

Pracownica planuje skorzystanie z urlopu rodzicielskiego. Z góry zakłada, że zostanie on podzielony na części. Ile ich może być? Czy podział urlopu rodzicielskiego dopuszczalny jest tylko na 3 części?

Od 2016 roku urlop rodzicielski będzie przysługiwał bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Będzie go można wykorzystać jednorazowo lub w częściach – od 2016 roku w nie więcej niż czterech (dotychczas maksymalnie trzech częściach).

Urlop rodzicielski czeka kilka zmian, które wchodzą w życie 2 stycznia 2016 r. Czy rodzice ze swoich uprawnień będą korzystali na starych czy na nowych zasadach?

W 2016 r. urlop rodzicielski łączony z pracą u pracodawcy udzielającego urlopu będzie ulegał proporcjonalnemu wydłużeniu. Nowelizacja Kodeksu pracy w tym zakresie będzie obowiązywała od 2 stycznia 2016 r.

Projekt tzw. ustawy rodzinnej upraszcza system urlopów związanych z opieką nad dzieckiem oraz ma ułatwić korzystanie z elastycznych form czasu pracy ze względu na obowiązki rodzinne. Zgodnie z projektem rodzice będą mogli korzystać z urlopów rodzicielskich i wychowawczych do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat, a zatem również na początku nauki w szkole.

„W przyszłym tygodniu przedstawię ustawę zmieniającą Kodeks pracy tak, by było możliwe bardziej elastyczne - a więc z korzyścią dla rodzin, dla pracujących rodziców, dla dzieci - korzystanie z urlopów rodzicielskich" - zapowiedział Prezydent Bronisław Komorowski.

W lutym 2015 r. ma trafić do Sejmu prezydencki projekt ustawy rodzimej, przewidujący m.in. możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą w niepełnym wymiarze czasu. Zgodnie z projektem pracodawca miałby obowiązek zaakceptować wniosek pracownika np. o zmniejszenie wymiaru czasu pracy, ruchomy czy indywidualny czas pracy oraz skrócony tydzień pracy.

Bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego, rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego trwającego 26 tygodni (art. 1821a § 1 k.p.). Urlop rodzicielski może być podzielony maksymalnie na 3 części, przypadające jedna po drugiej i trwające minimum 8 tygodni. Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać oboje rodzice równocześnie. W takim przypadku wymiar urlopu wykorzystanego przez każde z nich sumuje się.

W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wykroczeniem przeciwko prawom pracownika jest niewydanie należnego mu świadectwa pracy. Wydanie wadliwego świadectwa pracy (brak wymaganych danych, zamieszczenie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym itp.) nie jest natomiast wykroczeniem.

Czy nauczycielce przebywającej w 2010 r. na urlopie macierzyńskim i zasiłkach chorobowych (łącznie 244 dni) przysługuje trzynasta pensja za zeszły rok?

Przyznawanie pracownikom premii i nagród nie jest dla pracodawcy obowiązujące, tak jak w przypadku dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych czy za pracę w porze nocnej. Jeśli pracodawca decyduje się na przyznawanie takich świadczeń, powinien dokładnie określić, czy będą to nagrody, czy premie, a w przypadku tych ostatnich – jaki będą miały charakter: uznaniowy czy regulaminowy. Od tego zależy bowiem, czy i kiedy pracownik ma prawo domagać się wypłaty.

Pracownicy gminy, realizując zadania służbowe, poruszają się komunikacją miejską. Czy należy pobrać podatek dochodowy od wartości zakupionych przez gminę imiennych, miesięcznych biletów dla pracowników?

Wypadek przy pracy zdefiniowany został jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Obowiązek uczestniczenia w różnych formach podnoszenia wiedzy i kwalifikacji zawodowych przez pracowników samorządowych wynika bezpośrednio z przepisów szczególnych – w tym przypadku z ustawy o pracownikach samorządowych. W planach finansowych urzędów marszałkowskich, starostw powiatowych, urzędów gmin i innych jednostek samorządowych powinny być na te cele przewidziane środki finansowe.

Z początkiem 2011 r. ustalamy uprawnienia pracowników do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Jedna z pracownic korzystała w zeszłym roku z kilku zwolnień lekarskich oraz z urlopu macierzyńskiego. W 2010 r. przepracowała łącznie 6 miesięcy. Czy pracownica ta ma prawo do „trzynastki”? Jeżeli tak, to czy „trzynastka” powinna być proporcjonalnie obniżona o okresy nieświadczenia przez nią pracy

Między jednostką a byłym pracownikiem została zawarta ugoda w sprawie wypłaty odszkodowania za niesłuszne zwolnienie z pracy. Czy takie odszkodowanie będzie zwolnione z podatku dochodowego?

Pracownik obsługi od 19 lat jest zatrudniony w policealnej szkole zawodowej (samorządowa jednostka budżetowa). W sierpniu 2009 r. uzupełnił on dokumentację z wcześniejszego okresu zatrudnienia, wskutek czego okazało się, że już w lipcu 2008 r. przysługiwała mu nagroda jubileuszowa za 20 lat pracy. Nagrodę w wysokości 75% wynagrodzenia wypłacono w sierpniu 2009 r. Jak należy postąpić z wypłatą kolejnej nagrody jubileuszowej (za 25 lat pracy), do której pracownik nabędzie prawo w lipcu 2013 r.? Czy wypłacić ją w tym terminie, czy też w sierpniu 2014 r. – czyli po upływie 5 lat od wypłaty poprzedniej?

Dyżur to pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy poza normalnymi godzinami pracy, w wyznaczonym miejscu i czasie, w stałej gotowości do świadczenia pracy. Wynagrodzenie za dyżur zależy od tego, czy w tym czasie pracownik rzeczywiście wykonywał pracę.

Pracownikowi samorządowemu wykonującemu pracę w godzinach nadliczbowych na polecenie przełożonego przysługuje, w zależności od jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny. Nie ma on jednak prawa do dodatku z tego tytułu.