Rachunkowość budżetowa

Samorządy zaczęły już prace nad przygotowaniem projektów budżetów na 2011 rok. Opracowując je, warto skorzystać z analizy regionalnych izb obrachunkowych na temat jakości ubiegłorocznych budżetów. Dzięki temu samorządy będą mogły uniknąć błędów.

Odpowiadamy na pytania czytelników dotyczące klasyfikacji budżetowej: jak prawidłówo klasyfikować, w jakim paragrafie księgować ulgi, szkolenia, wydatki dotyczące remontu.

Czy w kontekście art. 257 pkt 3 ustawy o finansach publicznych wójt gminy może zmienić plan wydatków w tym samym dziale i rozdziale pomiędzy § 4010 a § 4040 (wynagrodzenia), np. zmniejszyć o 1000 zł § 4010, a zwiększyć o 1000 zł § 4040?

Jednostka budżetowa na podstawie uchwały rady miejskiej utworzyła rachunek dochodów własnych. Różnorodne drobne kwoty, wpłaca na konto dochodów własnych z adnotacją „darowizna do dyspozycji dyrektora”. Są to np.: prowizje od ubezpieczenia dzieci i za obsługę ubezpieczenia, prowizje od wpłat za język angielski przekazywane przez firmę prowadzącą na terenie przedszkola naukę tego języka, darowizny od rodziców. Czy jest to prawidłowe postępowanie?

Zmiana w klasyfikacji budżetowej z lipca 2009 r. została wprowadzona z różnym terminem obowiązywania. Część zmian obowiązywała już w 2009 r. – zmiany te opisaliśmy w ostatnim numerze w 2009 r., natomiast w tym numerze omawiamy zmiany, które wchodzą w życie 1 stycznia 2010 r., oraz te, które mają zastosowanie do opracowania projektu budżetu na 2010 r.

W 2009 r. nastąpiły dwie zmiany w klasyfikacji budżetowej, w tym jedna wprowadzona została w 2008 r. z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2009 r., natomiast drugą wprowadzono w lipcu 2009 r. z różnym terminem obowiązywania – część zmian obowiązywała już w 2009 r., natomiast część z nich wejdzie w życie 1 stycznia 2010 r., a część miała zastosowanie do opracowania projektu budżetu na 2010 r.

W instytucji ewidencja środków trwałych jest prowadzona częściowo komputerowo, a częściowo ręcznie w księgach inwentarzowych. Od początku 2010 r. chcianoby ewidencję tę prowadzić w posiadanym przez nas programie komputerowym. Czy istnieje obowiązek dodatkowego prowadzenia książki inwentarzowej, czy wystarczy sam program komputerowy?

Czy dokonując wydatku za pośrednictwem kasy (co skutkuje ewidencją wydatku na koncie 101), postępuję niezgodnie z przepisami? Czy wszystkie wydatki powinny być realizowane „bankowo” i wykazywane na koncie 130?

Zakład budżetowy zobowiązany jest do składania sprawozdania Rb-WS. Czy remont pomieszczeń lokali komunalnych jest wydatkiem strukturalnym? Jak traktować badania wody dokonywane przez sanepid? Oto odpowiedzi, które ułatwią klasyfikowanie wydatków strukturalnych.

Z biegiem czasu utrwala się nasze członkostwo w Unii Europejskiej. Co za tym idzie, coraz częściej podmioty publiczne i prywatne zawierają umowy z kontrahentami zagranicznymi. Księgowanie faktur wyrażonych w euro to czynność, której biegła znajomość jest coraz częściej wymagana.

Specyfika rachunkowości budżetowej polega m.in. na szczególnych zasadach ewidencjonowania zgromadzonych i odprowadzonych przez jednostki budżetowe dochodów budżetowych. Dochody możemy klasyfikować jako przypisane i nieprzypisane. Poniżej analiza tegoż podziału.

W jednostce dokonuje się zakupu różnego rodzaju sprzętu, który wpisywany jest do księgi inwentarzowej. Jaką datę wpisać w księdze inwentarzowej w rubryce „data przychodu”? Czy należy wpisać datę wystawienia rachunku, czy datę wpłynięcia rachunku do jednostki? Zdarzają się sytuacje, że daty te bardzo się różnią, np. zakup 10 sierpnia (data na rachunku), a do jednostki wpłynął 15 sierpnia.

W jaki sposób przedszkole (jednostka budżetowa) powinno ujmować w ewidencji księgowej należności z tytułu opłaty stałej za przedszkole, za wyżywienie oraz z tytułu odsetek od nieterminowych opłat? Opłaty te wpływają na rachunek dochodów własnych przedszkola. Jak prawidłowo naliczać odsetki od nieterminowych opłat (w statucie przedszkola jest zapis, że liczy się data wpływu na rachunek bankowy)? Czy należy stosować odsetki ustawowe? Jak zaewidencjonować zwolnienie z opłaty stałej w trakcie miesiąca lub całkowite umorzenie odpłatności po wcześniejszym jej naliczeniu?

Dla środków na realizację projektów w nowym okresie programowania 2007–2013 wprowadzono nowy rodzaj dotacji – dotację rozwojową. Beneficjenci realizujący projekty z udziałem środków pochodzących z dotacji rozwojowej mają obowiązek prowadzenia ich odrębnej ewidencji. Praktyka księgowa pokazuje różne rozwiązania w tym zakresie.

Zbliża się termin przygotowania przez jednostki samorządu terytorialnego budżetu na 2010 r. Wynikająca z kryzysu gorsza sytuacja finansowa, zmusi zapewne część samorządów do zmiany tegorocznego budżetu. Warto więc przypomnieć sobie tryb i terminy ustalania i zmiany budżetów samorządowych.

Jednostki samorządu terytorialnego – na podstawie art. 189 ust. 3 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych – od nieterminowo odprowadzonych dochodów naliczają i odprowadzają odsetki w wysokości jak dla zaległości podatkowych. Jeżeli jednak jednostka nie naliczy i nie odprowadzi do budżetu państwa odsetek, to w jakiej formie można je wyegzekwować?

Akredytywa budżetowa stanowi czasowe wyodrębnienie środków budżetowych na finansowanie zadań zleconych przez jednostkę budżetową innej jednostce organizacyjnej lub osobie fizycznej.

Jak zaksięgować w państwowym zakładzie budżetowym zatrzymane wadium oraz w jakim paragrafie przychodów je ująć? Czy zatrzymane wadium należy przekazać na rachunek dochodów budżetu państwa?

Jak poprawnie ująć w księgach rachunkowych opłatę komorniczą potrąconą przez urząd skarbowy z należności głównej, jaką kwotę odprowadzić do budżetu państwa oraz jakie dane podać w sprawozdaniu Rb-27 i Rb-28?

Zaliczki wypłacane pracownikom jednostek sfery publicznej stanowią wydatki bieżące tych jednostek. Podobnie jak inne rodzaje bieżących wydatków finansowanych ze środków publicznych powinny być realizowane w sposób celowy i oszczędny oraz umożliwiający terminową realizację zadań.

Rozliczenie dotacji przekazanych np. przez gminy organizacjom pozarządowym następuje na podstawie sprawozdania z wykonania zadania częściowego i ostatecznego, w terminach określonych w umowie o przekazanie dotacji.

Aktywa pieniężne to aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz, jak również inne aktywa finansowe, zwłaszcza naliczone od nich odsetki. Aktywa pieniężne są płatne lub wymagalne w ciągu trzech miesięcy od dnia otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (dotyczy lokaty).

W jednostkach budżetowych wynik finansowy jest różnicą pomiędzy przychodami a kosztami za rok obrotowy z uwzględnieniem innych zjawisk towarzyszących, związanych ze stratami i zyskami nadzwyczajnymi.

Wydatki na wypłatę odszkodowania z tytułu zajęcia nieruchomości pod drogi publiczne powinny zostać ujęte w dziale 700 - Gospodarka mieszkaniowa. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków (...) w par. 46 - Zakup energii - ujmuje się opłaty za dostawę energii elektrycznej, cieplnej i innej, gazu oraz wody.

Jak należy zdefiniować zaangażowanie wydatków budżetowych? Na czym polega zangażowanie rachunkowe i zangażowanie prawne?

Finansowanie wydatków budżetu, a w szczególności deficytu budżetowego samorządu terytorialnego, może następować za pomocą kredytów i pożyczek długoterminowych oraz wpływów z tytułu emisji obligacji komunalnych lub innych instrumentów finansowych. Dług jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60 proc. wykonanych dochodów ogółem.

Środki, które powiat otrzymuje z Ministerstwa Edukacji Narodowej, będącego instytucją wdrażającą, powinny w budżecie powiatu zostać ujęte w takich samych przedziałkach klasyfikacji budżetowej, w jakich zostały przekazane przez instytucję wdrażającą. Wydatki zaś w budżecie powiatu należy klasyfikować w tym samym dziale i rozdziale oraz w paragrafach odpowiednio do rodzaju wydatków.

Jednostka budżetowa ma obowiązek wprowadzenia zmian do zakładowego planu kont, jeżeli wynikają one ze zmian w zasadach wykonywania budżetu, gospodarki finansowej lub sprawozdawczości. Niezbędnymi elementami polityki rachunkowości w jednostkach budżetowych są np. zakładowy plan kont oraz wykaz ksiąg rachunkowych.

W przypadku wydatków na tłumaczenia na rzecz jednostek budżetowych, gdy wydatki te są świadczone przez osoby fizyczne w ramach umów zleceń i umów o dzieło, należy je klasyfikować w paragrafie 417 - Wynagrodzenia bezosobowe z odpowiednią czwartą cyfrą dodaną do paragrafu.

Burmistrz, jako organ wykonawczy, nie może w zarządzeniu dokonać zmian w budżecie miasta. Uprawnienia takie ma rada.

Nieprawidłowości w zakresie realizacji dochodów i wydatkowania środków publicznych, niezgodne z przepisami gospodarowanie mieniem komunalnym czy brak wywiązywania się gmin z obowiązku terminowego dokonywania wpłat na rzecz związków - to wnioski wynikające z kontroli, której koordynatorem była Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach.

Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić

Klasyfikacja budżetowa w pytaniach i odpowiedziach

Kompetencje organu wykonawczego JST do samodzielnych zmian w budżecie

Darowizny do dyspozycji dyrektora w jednostce budżetowej

Zmiany w klasyfikacji budżetowej obowiązujące od 1 stycznia 2010 r.

Podsumowanie zmian w 2009 r. w klasyfikacji budżetowej

Sposób prowadzenia ewidencji środków trwałych

Ewidencja podjęcia gotówki i wypłat z kasy

Wydatki strukturalne w zakładzie budżetowym - pytania i odpowiedzi

Faktura w euro w księgach jednostki budżetowej

Przypisane i nieprzypisane dochody budżetowe

Data przychodu w księdze inwentarzowej

Prawidłowa ewidencja dochodów własnych przedszkola

Ewidencja dotacji rozwojowej

Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku

Skutki nieterminowego odprowadzenia dochodów budżetu państwa

Akredytywa budżetowa

Wadium zatrzymane przez zakład budżetowy

Ewidencja opłaty komorniczej w jednostkach państwowych

Zaliczki dla pracowników

Dotacje samorządu dla organizacji pozarządowych

Ewidencja środków pieniężnych w jednostce budżetowej

Wynik finansowy w jednostkach budżetowych

Jak klasyfikować odszkodowanie i wydatki na energię elektryczną

Czy zaangażowanie wydatków budżetowych to planowanie finansowe

Pożyczki i kredyty w jednostce samorządu terytorialnego

Klasyfikowanie środków przekazanych przez Ministerstwo Edukacji

Zakładowy plan kont i wykaz ksiąg rachunkowych

Ekspertyzy, tłumaczenia i analizy na rzecz jednostek budżetowych

Ewidencja środków trwałych w jednostkach sektora finansów publicznych

Burmistrz nie miał prawa zmieniać budżetu

Związki międzygminne mają problemy z zadłużeniem