Finanse publiczne

Intencją ustawodawcy było stworzenie systemu kontroli powiązanego z realizacją celów (misją) jednostki. Stanowiło to novum w stosunku do poprzednio przyjętych rozwiązań. Z zapisów uzasadnienia do projektu wynika, że kontrola zarządcza jest w założeniu narzędziem obejmującym także zagadnienie formułowania celów i zadań, a następnie sprawdzenie ich realizacji, zgodnie z założonymi kryteriami. Wprowadzenie formalnego obowiązku wyznaczania celów i przygotowywania planów zadań, a także sporządzanie sprawozdań z wykonania tych planów jest warunkiem koniecznym do właściwego zarządzania jednostką – czyli w konsekwencji efektywnego wykorzystywania środków publicznych.

Cele i zarządzanie ryzykiem to kolejny obszar, który w praktyce sprawia najwięcej wątpliwości i niejasności. Z opisu obszaru wynika, że jasne określenie misji może sprzyjać ustaleniu hierarchii celów i zadań oraz efektywnemu zarządzaniu ryzykiem. Zarządzanie ryzykiem ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów i realizacji zadań. Proces zarządzania ryzykiem powinien być dokumentowany.

Zgodnie z tym standardem, struktura organizacyjna jednostki powinna być dostosowana do aktualnych celów i zadań. Zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności jednostek, poszczególnych komórek organizacyjnych jednostki oraz zakres podległości pracowników powinien być określony w formie pisemnej w sposób przejrzysty i spójny. Aktualny zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności powinien być określony dla każdego pracownika.

Prowadząc audyt wewnętrzny, nie wystarczy ograniczyć się do przeprowadzenia audytu zgodności działania jednostki zgodnie z przepisami. Należy także przeprowadzić audyt efektywnościowy, czyli sprawdzić efektywność działania jednostki z punktu widzenia najistotniejszych kryteriów.

Podstawowym problemem w działaniu systemu kontroli zarządczej jest, zdaniem NIK, brak właściwej i spójnej definicji celów i zadań oraz mierników monitorujących stopień ich osiągania, jak również nieprawidłowa metoda przeprowadzania analizy ryzyk związanych z osiąganiem wyznaczonych celów, w tym określenia akceptowanego poziomu zidentyfikowanych ryzyk.

W nowym rozporządzeniu resortu finansów m.in. rozszerzono obowiązujący wykaz surowców do sporządzania posiłków sprzedawanych w barach mlecznych, uproszczono procedury ubiegania się o dotacje oraz sposób naliczania narzutu.

Stosowanie uroszczeń polegających na pomijaniu w ewidencji księgowej kont rozrachunkowych zespołu 2, nie znajduje żadnej podstawy prawnej. Zastosowanie takich uproszczeń pozostaje w sprzeczności z zasadami ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych jednostki.

Czy z dotacji na 2015 rok można potrącić dotację nadpłaconą w 2014 roku? Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku kwestionuje dopuszczalność takiej praktyki.

Zarząd spółki komunalnej może ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w razie dysponowania przez spółkę środkami publicznymi albo zarządzania samorządowym mieniem. Problemem w tym kontekście jest wskazanie m.in. tego, czy wszystkie środki przekazane spółce przez samorząd mają charakter publiczny.

Plan finansowy stanowi podstawę gospodarki finansowej samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SP ZOZ). Ustawa o działalności leczniczej nie określa terminu sporządzenia planu finansowego, jak też jego wzoru, zasad dokonywania zmian w trakcie roku czy sposobu kontroli jego wykonania. Te kwestie powinny być doprecyzowane w statucie lub wewnętrznej dokumentacji zakładu.

Co do zasady, należy dokonać zwrot dotacji niewykorzystanej do 31 grudnia do jednostki samorządu terytorialnego. Trzeba zrealizować ten obowiązek do końca stycznia kolejnego roku.

Czy szkoła prywatna może z uzyskanej dotacji pokrywać wynagrodzenie pracowników? Czy odpowiedź na to pytanie może być uzależniona od rodzaju stanowiska?

Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem przez beneficjenta podlega odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dotacje najczęściej są przekazywane beneficjentom w formie decyzji administracyjnej bądź w formie umowy i to właśnie owe dokumenty wskazują beneficjentowi jak przekazaną dotację należy wykorzystać.

Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ma charakter zamknięty. Najbardziej dotkliwą sankcją dla sprawcy naruszenia dyscypliny finansów publicznych, jest zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem polega w szczególności na zapłacie ze środków pochodzących z dotacji za inne zadania niż te, na które dotacja była udzielona.

Zdaniem NIK urzędnikom do tej pory nie udało się skutecznie wdrożyć nowej koncepcji zarządzania. Dlaczego tak się dzieje?

Druki ścisłego zarachowania w księgowości ze względu na to, że dają bezpośredni dostęp do składników majątkowych jednostki, powinny być przez cały okres posiadania ich przez jednostkę (od chwili zakupu, przez cały okres ich przechowywania, wykorzystywania przez bezpośrednich użytkowników, aż po zwrot kopii wykorzystanych formularzy i ich przechowywanie) objęte ścisłą kontrolą zużycia.

W każdej jednostce należącej do sektora publicznego powinien być zorganizowany system kontroli zarządczej, obejmujący ogół działań podejmowanych przez jednostkę dla zapewnienia realizacji celów i zadań jednostki w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy (art. 68 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; dalej: uofp).

Mieszkaniec zwrócił się do skarbnika gminy z pytaniem, dlaczego nie są ujawniane źródła finansowania planowanych na dany rok budżetowy zadań z cyklu „roczne i wieloletnie”? Posłużył się przy tym załącznikiem do uchwały budżetowej na 2013 rok (do wglądu redakcji), w którym takich informacji nie podano. Czy taki zapis jest poprawny?

Dyrektor szkoły będącej jednostką budżetową rozważając zawarcie umowy ubezpieczenia NNW uczniów szkoły, powinien w pierwszej kolejności wziąć pod uwagę to, czy w planie finansowym szkoły zostały przewidziane na ten cel środki finansowe, gdyż inaczej może on narazić się na odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Czy przekroczenie planu wydatków w ciągu miesiąca podlega odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?

Ustawowa definicja kontroli zarządczej

Cele i zarządzanie ryzykiem

Struktura organizacyjna

Audyt efektywnościowy w administracji publicznej

NIK ocenia kontrolę zarządczą

Dotacje dla barów mlecznych - zmiany od 1 kwietnia 2015

Ewidencja operacji nabycia z pominięciem kont zespołu 2

Potrącenie w 2015 roku dotacji nadpłaconej w roku ubiegłym

Odpowiedzialność członków zarządu spółek komunalnych za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Plan finansowy samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SP ZOZ)

Zwrot dotacji niewykorzystanej do 31 grudnia

Dotacja przeznaczona na wynagrodzenia pracowników szkoły prywatnej

Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem

Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem

Kontrola zarządcza w administracji publicznej wciąż nieskuteczna

Kontrola zużycia druków ścisłego zarachowania

Zadania kontroli zarządczej w zapobieganiu i wykrywaniu nadużyć

Plan wydatków majątkowych

Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) uczniów szkoły będącej jednostką budżetową, a dyscyplina finansów publicznych

Konsekwencje przekroczenia planu wydatków w ciągu miesiąca