Finanse publiczne

Ostatni rok przyniósł widoczną zmianę sposobu postrzegania problematyki niedofinansowania zadań zleconych. Kwestia wcześniej postrzegana jako swoista, nierozwiązywalna bolączka samorządów, z biegiem czasu (a także: kolejnych pozytywnych dla j.s.t. rozstrzygnięć sądowych) staje się zagadnieniem, którego uregulowanie postrzegane jest już jako realne zadanie, postawione przed ustawodawcą oraz administracją rządową i samorządową. Cieszy więc każda kolejna inicjatywa służąca konstruktywnemu pochyleniu się nad zagadnieniem.

W gminie przeprowadzana jest kontrola regionalnej izby obrachunkowej – w tym zamówień publicznych za okres 4 lat wstecz. W ostatnich 2 latach doszło w gminie do kilku błędów przy rocznych sprawozdaniach z zamówień (m.in. zaniechano sporządzenia i przekazania sprawozdania do UZP, w sprawozdaniu wpisano wartości szacunkowe zamówień zamiast kwot z umów). Czy RIO może podważyć te sprawozdania, skoro są one przesyłane do Prezesa UZP? Czy działanie takie może stanowić naruszenie dyscypliny finansów?

Czy instytucja kultury jest zobowiązana do prowadzenia planu finansowego w ujęciu zadaniowym?

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego wymusiła zmiany w ustawie o finansach publicznych. Co się zmieniło? Co zmiany przepisów oznaczają dla jednostek?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w sprawie o sygn.akt I SA/Po 1626/16 orzekł, że JST mogą zastosować inną, niż przewidziana rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, metodę obliczenia prewspółczynnika.

Czym jest kontrola zarządcza? Kto odpowiada za jej funkcjonowanie? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu (wyrok z dnia 6 czerwca 2016 r.) stwierdził, że żądanie udostępnienia kserokopii operatu szacunkowego, jak również umowy z rzeczoznawcą majątkowym na jego wykonanie dotyczy informacji publicznych i podlega udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej [dalej: u.d.i.p.].

Naczelny Sąd Administracyjny unieważnił uchwały dotyczący opłat za zatrzymywanie się na przystankach. W związku z tym przewoźnicy domagają się nienależnie zapłaconych świadczeń. Co czeka samorządy?

Zawarcie ugody w sporach cywilnych nie jest już naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Warunkiem jest to, aby nastąpiło to zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 czerwca 2017 r.

Pierwszym krokiem do oszacowania przez jednostkę samorządu terytorialnego poziomu niedofinansowania zadań z zakresu administracji rządowej jest zweryfikowanie, które spośród realizowanych przez gminę / powiat / województwo czynności mają charakter zadania zleconego.

Gmina będąca wierzycielem musi dochodzić wielu należności m.in. podatków od nieruchomości, rolnego, czy też leśnego. Organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego. Jak wygląda współpraca między gminą a naczelnikiem urzędu skarbowego? Jak przebiega ścieżka windykacji należności w gminie?

Jednostki organizacyjne podległe samorządowi terytorialnemu muszą najpóźniej do 22 grudnia opracować projekty planów finansowych. Są one przygotowywane na podstawie informacji otrzymanych od zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

Samorządy coraz częściej sięgają po niestandardowe instrumenty finansowania zadłużenia. Część z nich ma na celu obejście przepisów o finansach publicznych i limity zadłużenia. Coraz częściej jednak takie działania są badane przez ograny kontrolne i organy ścigania.

W wyniku procesu zarządzania ryzykiem otrzymuje się na poziomie jednostki (jednostek) dokument zawierający informacje na temat wszystkich zidentyfikowanych ryzyk, ich oceny, funkcjonujących mechanizmów kontrolnych oraz projektowanych czynności kontrolnych wraz ze wskazaniem osób odpowiedzialnych za ich wdrożenie. Rejestr ryzyka jest dokumentem „żywym”, podlegającym stałym aktualizacjom.

Utworzenie w gminie centrum usług wspólnych niesie za sobą wiele wątpliwości. Kto jest odpowiedzialny za gospodarkę finansową nowej jednostki? Co z inwentaryzacją? Jaki jest zakres wspólnej obsługi?

Większość nieprawidłowości stwierdzanych przez kontrolujących w zakresie przyznawania ulg w spłacie należności, polegających na odroczeniu terminu ich płatności bądź rozłożeniu ich płatności na raty, pokrywa się z nieprawidłowościami stwierdzanymi w przypadku umarzania należności.

Istotną kwestią, którą organ dotujący powinien brać pod uwagę jest forma techniczna przekazania środków pieniężnych. Kiedy konieczna będzie wcześniejsza uchwała?

Czy wpłata z tytułu odszkodowania za zniszczony sprzęt może zostać zakwalifikowana jako wznowienie wydatków? Jakie regulacje powinny stosować w takich przypadkach samorządowe jednostki budżetowe?

Zarządy jednostek samorządu terytorialnego przekazują dyrektorom podległych samorządowych szkół i placówek oświatowych, w terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, informacje o kwotach dochodów i wydatków budżetowych przyjętych w projekcie uchwały budżetowej w celu opracowania projektów planów finansowych.

Ustawa o finansach publicznych nie określa rodzajów rachunków bankowych, jakie mają obowiązek prowadzić samorządowe jednostki budżetowe. Czym więc powinny kierować się jednostki przy otwieraniu rachunku?

Błędne uchwały radnych mogą skutkować uznaniem ich przez regionalne izby obrachunkowe za nieważne? Jakie nieprawidłowości najczęściej pojawiają się w uchwałach dotacyjnych?

Sporządzanie sprawozdań Rb-28/Rb-28S, Rb-50/Wydatki oraz Rb-Z na podstawie danych niepochodzących wprost z ksiąg rachunkowych dotyczy przede wszystkim danych na temat zobowiązań jednostek, w tym zobowiązań wymagalnych.

Koszty podróży służbowych pracowników jednostek sektora finansów publicznych obciążają pracodawców publicznych. W jednostkach samorządu terytorialnego mogą być ponadto finansowane wydatki związane z kosztami podróży służbowych członków organów stanowiących tych jednostek.

Precyzyjne i trafne ujęcie celu stawianego przed kontrolą zarządczą w JST wraz ze wskazaniem jej zakresu powinno służyć uporządkowaniu jednolitego rozumienia czym jest kontrola zarządcza i późniejszego stosowania się do przyjętych regulacji.

Samorządy terytorialne, których budżet przekracza 40 mln zł, muszą prowadzić audyt wewnętrzny. Choć obowiązek ten istnieje już pięć lat, to nadal wiele jednostek ma z nim problemy.

Wdrożenie systemu kontroli zarządczej według standardów opracowanych przez Ministerstwo Finansów wymaga rzetelnego podejścia pracowników sfery budżetowej do wyznaczenia horyzontu docelowego i pożądanego w pracy urzędnika narażonego na różne czynniki ryzyka. Opracowując materiał, stanowiący wytyczne do wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego, należy wspomnieć, że od 2010 r. pojawiały się odmienne interpretacje i wytyczne w tym zakresie.

Zmiana kwot dochodów i wydatków następuje w drodze uchwały organu stanowiącego JST lub wykonawczego JST (województwa, powiaty) oraz zarządzenia wójta/burmistrza/prezydenta miasta (organ wykonawczy gminy). Wiele zmian zachodzących w budżecie JST w trakcie roku jest efektem składanych wniosków przez kierowników jednostek budżetowych JST. Najczęściej zmiany te dotyczą przeniesienia środków finansowych w planie wydatków pomiędzy poszczególnymi podziałkami klasyfikacji budżetowej w zakresie realizowanych przez jednostkę budżetową zadań statutowych.

Ustawa o opiece nad dziećmi do lat trzech stanowi, iż dotacja przysługuje na każde dziecko objęte opieką w niepublicznym żłobku. Czy każde dziecko oznacza również inne dzieci spoza terenu danej gminy?

Uchwała nowelizująca zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów obowiązuje od 11 lutego 2016 r. O zmianach mówi Barbara Misterska-Dragan, zastępca prezesa Krajowej Rady Biegłych Rewidentów.

Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, samorządowe instytucje kultury i samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych (z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego), dla których organem założycielskim jest JST, przedstawiają właściwemu zarządowi JST – w terminie do 28 lutego 2016 r. – sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostki za 2015 r., w szczegółowości nie mniejszej niż w planie finansowym (art. 265 pkt 2 uofp).

RPO wystąpił w sprawie praw kandydatów na biegłych rewidentów. Podczas przeglądania swoich prac egzaminacyjnych nie mogą oni m.in. poznać prawidłowych odpowiedzi.

Zamknięcie ksiąg rachunkowych powinno zostać przeprowadzone w taki sposób, aby przygotowane sprawozdanie finansowe przedstawiało w sposób jasny, czytelny i rzetelny sytuację finansowo-majątkową jednostki. Jakie błędy towarzyszą zamknięciu roku w jednostkach sektora finansów publicznych?

Wśród zaplanowanych na 2016 rok kontroli NIK znajdują się tematy dotyczące m.in. polityki imigracyjnej państwa, bezpieczeństwa obiektów infrastruktury krytycznej, cyfryzacji szkół, przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela, przeciwdziałania sprzedaży dopalaczy. Izba sprawdzi również jak wygląda opieka nad osobami starszymi w dziennych domach pomocy, oceni przygotowanie i wdrożenie pakietu onkologicznego oraz funkcjonowanie policyjnych izb dziecka.

Wraz z końcem listopada Instytucje Zarządzające Programami Operacyjnymi ogłosiły harmonogramy naborów wniosków o dofinansowanie na 2016 rok dla Programów Operacyjnych. Na co można uzyskać dotacje?

Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz właściwego organu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

Nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych działanie lub zaniechanie określone w przepisach art. 5–16 ustawy o dyscyplinie finansów publicznych, którego przedmiotem są środki finansowe w wysokości nieprzekraczającej jednorazowo, a w przypadku więcej niż jednego działania lub zaniechania łącznie w roku budżetowym, kwoty minimalnej.

Rozliczenie wykorzystania dotacji celowej na wyposażenie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej lub gimnazjum w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe w 2015 r. przez jednostkę samorządu terytorialnego oraz zwrot niewykorzystanej dotacji – powinno nastąpić do dnia 31 stycznia 2016 r.

Fakt przeprowadzenia kontroli merytorycznej powinien być potwierdzony na dokumencie podpisem osoby, która ją wykonała.

Osoby zobowiązane do wykonania kontroli merytorycznej dowodów księgowych powinny udokumentować jej przeprowadzenie. W praktyce przyjęło się, że fakt ten dokumentuje się poprzez zamieszczenie na dowodzie tzw. opisu merytorycznego oraz złożenie podpisu osoby odpowiedzialnej za wykonanie kontroli z podaniem daty dokonania tej czynności.

Czy jednostka budżetowa może zaciągnąć jednorazowe zobowiązanie na kolejny rok na poczet zamówienia publicznego bez zatwierdzonego planu finansowego na ten rok?

Limit, do którego jednostka może zaciągać zobowiązania finansowe, w których pojęciu mieszczą się kredyty i pożyczki oraz zobowiązania z wyemitowanych papierów wartościowych, zazwyczaj obligacji komunalnych, to - według wskazania ustawodawcy - ich suma. Suma ta wyraża się w kwocie określonej w uchwale budżetowej.

Wprowadzono zmiany w rozporządzeniu o klasyfikacji budżetowej. Zmiany mają zastosowanie od 1 stycznia 2016 r. ale należy je stosować już przy opracowania projektu ustawy budżetowej na rok 2016.

W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu należy uznać za dopuszczalne sfinansowanie wydatków ponoszonych przez niepubliczne przedszkole na wyżywienie dzieci z dotacji przekazywanej z budżetu gminy w sytuacji nie pobierana od rodziców opłat z tego tytułu. Ostateczna ocena sytuacji i podjęcie decyzji z tym związanej należy jednak do organu dotującego.

Od 1 stycznia 2016 r. przepisy ustawy o finansach publicznych będą określały, że koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach uzyskanych przychodów, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania środków pieniężnych z poprzednich okresów, pozostających w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej.

Wspólna obsługa księgowa jednostek organizacyjnych (i nie tylko) samorządów od 1 stycznia 2016 r. będzie w końcu w pełni legalna. Do tej pory były z tym ciągłe problemy, ponieważ nie było spójności między przepisami dotyczącymi finansów stricte a poszczególnymi ustawami, które umożliwiały tworzenie jednostki obsługującej inne jednostki sektora finansów publicznych. Zmiany w tym zakresie wprowadza ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.

Czy gmina ma obowiązek przeznaczania środków niewykorzystanych w roku poprzednim na te same cele w roku następnym? Czy gmina środki będące ogólną nadwyżką może przeznaczyć w kolejnym roku budżetowym na inne cele (wydatki budżetowe)?

Kontrakty w imieniu gminy podpisuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Gdy jednak z umowy wynika zobowiązanie pieniężne po stronie samorządu, to do jej zawarcia potrzebna jest jeszcze kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu). Bez tego potwierdzenia kontrakt nie dojdzie do skutku. Wymóg ten, obejmujący kontrasygnatę skarbnika, jest przyjęty we wszystkich ustawach ustrojowych samorządu.

Audyt wewnętrzny od 1 stycznia 2016 roku ma być efektywniejszy. Przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt rozporządzenia w tym zakresie jest obecnie przedmiotem konsultacji publicznych.

Audyt wewnętrzny ma być skuteczniejszy. Nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.

Departament Budżetu i Finansów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotował wzór planu rzeczowo-finansowego na rok 2015 wraz z objaśnieniami do wykorzystania przy opracowywaniu planu rzeczowo-finansowego na 2015 rok.

Jak rozwiązać problem niedofinansowania zadań zleconych?

Drobne uchybienia w sprawozdaniach z zamówień publicznych a dyscyplina finansów publicznych

Plan finansowy podstawą gospodarki finansowej instytucji kultury

Zmiany w ustawie o finansach publicznych 2017 r.

Metodę obliczenia prewspółczynnika - wyrok WSA w Poznaniu

Kontrola zarządcza w administracji publicznej

Operat szacunkowy informacją publiczną

Stawki za korzystanie z przystanków oraz dworców

Ugoda w sprawach cywilnoprawnych a dyscyplina finansów publicznych

Zadania zlecone a zadania własne - dylematy samorządów

Windykacja należności w gminie

Plany finansowe jednostek samorządu terytorialnego

Kontrole RIO: Niestandardowe instrumenty finansowe zagrażają stabilności finansów JST

Zarządzanie rejestrem ryzyka

Centra usług wspólnych - odpowiedzialność, uprawnienia

Nieprawidłowe stosowanie ulg polegających na odroczeniu terminów płatności i rozłożeniu na raty płatności należności

Dotacja dla jednostek straży pożarnej

Kwalifikacja wpłaty z tytułu odszkodowania

Sposób prowadzenia gospodarki finansowej samorządowych jednostek oświatowych

Rachunki bankowe w samorządowej jednostce budżetowej

Dotacje celowe pod lupą RIO

Sporządzanie sprawozdań na podstawie pozaksięgowych zbiorów (zestawień) danych

Nieprawidłowe finansowanie kosztów podróży służbowych

Określenie celu i zakresu kontroli zarządczej

Metodologia audytu wewnętrznego

Rola zarządzania ryzykiem w kontroli zarządczej

Wniosek jednostki budżetowej o zmianę w planie wydatków budżetowych - wzór

Dotacja dla niepublicznego żłobka na dzieci spoza gminy

Zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów od 11 lutego 2016 r.

Sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostki za 2015 r.

Egzaminy na biegłych rewidentów bez możliwości poznania poprawnych odpowiedzi

Zamknięcie ksiąg rachunkowych - błędy

Kontrole NIK 2016

Dotacje w 2016 roku

Niewpłacenie w terminie należnego podatku – art. 77 § 1–5 k.k.s.

Wyłączenie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Dotacja na podręczniki - rozliczenie do 31 stycznia 2016 r.

Podpis osoby upoważnionej do skontrolowania dokumentu księgowego pod względem merytorycznym

Sposób dokumentowania faktu dokonania kontroli merytorycznej

Czy można zaciągnąć zobowiązanie na poczet zamówienia bez zatwierdzonego planu finansowego

Nieprawidłowości w uchwałach jednostek samorządu terytorialnego dotyczących udzielania kredytów i pożyczek

Projekty budżetów i planów finansowych na rok 2016 powinny uwzględniać nowe podziałki klasyfikacji

Finansowanie z dotacji kosztów wyżywienia w przedszkolu niepublicznym

Finanse publiczne w 2016 r. - zmiany

Wspólna księgowość jednostek organizacyjnych w 2016 r.

Przeznaczenie niewykorzystanych do końca roku budżetowego środków finansowych

Kontrasygnata skarbnika gminy

Audyt wewnętrzny 2015/2016 - jakie zmiany?

Audyt wewnętrzny 2016 - zmiany

Plan rzeczowo-finansowy uczelni na 2015 rok - formularze